Талғат Амангелдіұлы Мұсабаев 7 қаңтар 1951 жыл Жамбыл ауданы Алматы облысы кеңестік және қазақстандық ғарышкер саяси қай

Талғат Амангелдіұлы Мұсабаев (7 қаңтар 1951 жыл, Жамбыл ауданы, Алматы облысы) — кеңестік және қазақстандық ғарышкер, саяси қайраткер, Халық қаһарманы, Ресей Федерациясының Батыры, техника ғылымдарының докторы (2008), авиация генерал-лейтенанты (2007), Қазақстан Ұлттық ғарыш агенттiгінің төрағасы (2007—2016) және Сенат депутаты (2017—2023).

Талғат Аманкелдіұлы Мұсабаев
Мұсабаев 2022 жылы
Мемлекеті	КСРО→ Ресей→ Қазақстан
Мансабы	инженер,
Әскери атағы	генерал-лейтенант (Қазақстан), генерал-майор (Ресей)
Экспедициялары	, ,
Ғарышта болған уақыты	341 күн, 9 сағат, 48 минут
Туған күні	7 қаңтар 1951 (1951-01-07) (73 жас)
Туған жері	Қарғалы, Жамбыл ауданы, Алматы облысы, Қазақ КСР, КСРО

Қысқаша өмірбаяны

Шапырашты руынан шыққан.

1951 ж. қаңтардың 7-сінде Алматы облысы Жамбыл ауданының Қарғалы ауылында туған.
1974 ж. — Рига азаматтық авиация инженерлері институтын бітірген, инженер.
1974 ж. сәуірдің 1-інен — Бұрындай әуе кәсіпорнында кезекті инженер.
1975—84 жж. — әуе кәсіпорындарында саяси-тәрбие қызметінде.
1984 ж. — Алматы әуе клубында оқу бітірген.
1986 ж. — ұшқыш даярлауын бітіріп азаматтық авиациясының пилоты деген куәлігін алған.
1987—1990 жж. азаматтық авиациясында ұшқыш, ұшақ командирі қызметтерін атқарған.
1991 ж. бастап ғарышқа ұшуға даярлануында. Әскери әуе күштерінде. Қосалқы ғарышкер есебінде екінші экипаждардың мүшелігінде болған.
2000 ж. техника ғылымдарының кандидаттық диссертациясын қорғаған.
2001—05 жж. Ресей ғарыш мекемесінде.
2005 ж. «Бәйтерек» акционерлік қоғамының (Қазақстан-Ресей бірлескен кәсіпорны) Бас директоры.
2007 ж. ақпан — Қазақстанның әуе-ғарыш агенттігінің директоры.
2007 ж. сәуірдің 11-інен — Қазақстанның ұлттық ғарыш агенттігінің төрағасы.
2014 ж. тамыздың 13-інен Үкімет басшысының азаматтық авиация және ғарыш қызметі мәселелері жөніндегі штаттан тыс кеңесшісі.
2014 ж. тамыздың 21-інен 2016 ж. қыркүйектің 7-сіне дейін Қазақстан Республикасы Инвестициялар және даму министрлігінің Аэроғарыш комитетінің төрағасы.
2017 жылғы қаңтардан бастап 2017 жылғы 13 шілдеге дейін - Қазақстан Республикасы Президентінің кеңесшісі.
2017 жылғы 13 шілдеден бастап 2023 жылғы 24 қаңтарға дейін - Парламент Сенатының депутаты.

Ғарышқа ұшуы

1994 ж. ғарышқа 1-ші рет ұшқанда () 126 күн ғарышта өткізген.
1998 ж. ғарышқа 2-ші рет ұшқанда () 208 күн ғарышта өткізген. Гиннестің үздік табыстар кітабында бір айдың ішінде 5 рет не бары 30 сағат 8 минут ұзақтығымен ашық ғарышқа шыққанны жазылып алынған. Ұшқанда американ ғарышкері Л. Эйартс пен ресей ғарышкері (шуваш ұлтынының өкілі) Николай Бударинмен бірге. Қонғанда ресей ғарышкерлері Николай Бадурин мен Юрий Батуринмен бірге.
2001 ж. ғарышқа 3-ші рет ұшқанда () 8 күн ғарышта өткізген.

Әскери атағы

Әскери атағы - запастағы РФ ӘӘК генерал-майоры, ҚР авиация генерал-лейтенанты (2007 жылдан).

Хоббиі

Хоббиі - фортепианода, гитарада ойнау, ән айту.

Марапаттары

экипажы - Деннис Тито (Dennis Tito), Талғат Мұсабаев, Юрий Батурин

Қазақстан Республикасы:

«Халық қаһарманы» атағы (1995)
«Қазақстанның ғарышкер-ұшқышы» атағы (1995)
«Отан» ордені (1998)
«Барыс» 1-ші дәрежелі ордені
«Астана» медалі (1999)

Ресей Федерациясы:

«Дружба народов» ордені (1991)
«Герой Российской Федерации» атағы (1994)
«Лётчик-Космонавт РФ» (1994)
«За заслуги перед Отечеством» 3-ші дәрежелі ордені (1998)
«За заслуги перед Отечеством» 2-ші дәрежелі ордені

Аустрия Республикасы:

Аустрия Республикасының ордені

Америка Құрама Штаттары:

«Ғарышқа ұшқан үшін» медалі (1998)

Жанұя жағдайы

Зайыбы — Мұсабаева (Лацис) Виктория Вольдемаровна, 1952 ж. туған, стоматология дәрігері.
Баласы — Мұсабаев Данияр Талғатұлы, 1975 ж. туған, Қазақстанның ІІМ әскери қызметкері.
Қызы — Мұсабаева Кәмилә Талғатқызы, 1981 ж. туған.

Дереккөздер

Құрастырушы авторы А.Байғазыұлы Бәйдібек баба - Алып бәйтерек ұрпақтарының шежіресі. Сары Үйсін. Шапырашты — Алматы: Издательство Өнер, 2000. — ? б. — ISBN 5-89840-441-4.
ТАЛҒАТ МҰСАБАЕВ ҚЫЗМЕТІНЕН БОСАТЫЛДЫ
АНЫҚТАМА. Мұсабаев Талғат Амангелдіұлы
Қазақстан Республикасында кімнің кім екені - 2011 жыл. Екі томдық анықтамалық. Алматы, 2011 ІSВN 978-601-278-473-2

Сыртқы сілтемелер

Ресми торабы Мұрағатталған 5 ақпанның 2007 жылы. (орысша) Мұсабаев ресми торабы
Космонавтика күні Мұрағатталған 5 наурыздың 2016 жылы.
Талғат Мұсабаев жаңа комитеттің төрағасы болып тағайындалды(қолжетпейтін сілтеме)

Ғарышкерлер заманнамасы
алдыңғысы :	ғарышкер	соңғысы :
	310^шы
	Қазақстанның ғарышкері
Тоқтар Әубәкіров	2^ші	-

Ортаққорда бұған қатысты медиа файлдар бар: Category:Talgat Musabayev

[1] Құрастырушы авторы А.Байғазыұлы Бәйдібек баба - Алып бәйтерек ұрпақтарының шежіресі. Сары Үйсін. Шапырашты — Алматы: Издательство Өнер, 2000. — ? б. — ISBN 5-89840-441-4.

[2] ТАЛҒАТ МҰСАБАЕВ ҚЫЗМЕТІНЕН БОСАТЫЛДЫ

[3] АНЫҚТАМА. Мұсабаев Талғат Амангелдіұлы

[4] Қазақстан Республикасында кімнің кім екені - 2011 жыл. Екі томдық анықтамалық. Алматы, 2011 ІSВN 978-601-278-473-2