Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
| Ислам туралы мақалалар тізімдемесінің бөлігі | |
 | |
| | |
Мүфти (mufti) — исламда соттың немесе жеке тұлғаның жүгінген мәселесіне шешім шығаруға өкілетті, құқық саласындағы беделді адам. .
Мүфти (парсы тілінен – пәтуа, шешім шығарушы) – шариғат заңдары негізінде даулы мәселелерге билік айтып, шешім шығаратын дін басы. Алғашқы Мүфтиді ел басшысының кеңесшісі ретінде Мысырда халиф тағайындады (717 – 720). Мұсылман мемлекеттерінің іргесі кеңеюіне орай, жаңа құрылған жеке аймақтардың әміршілері Мүфтилерді қызметке тағайындай бастады. Бір мемлекеттің ішінде бірнеше мүфтилік болса, біреуі Бас Мүфти болып тағайындалды. Ол өзге Мүфтилердің шешімін қайта қарай алды. Осман империясында 15 ғасырда Стамбұл Мүфтиі бүкіл мемлекеттің бас Мүфтиі болып, Шайх әл-ислам атағын иеленеді. Ол Сұлтан атынан, оның өкілеттігімен билік жүргізген барлық сұлтандардың, шенеуніктердің сұраныстарына пәтуа шығарып, шариат тұрғысынан олардың іс-әрекеттерінің заңды, заңсыздығы жайлы билік айтты. Имам Мүфтидің бойынан табылуға тиісті бес қасиетті атап көрсетті: 1) ниеті дұрыс, иманы толық болу; 2) білімді, парасатты сабырлы болу; 3) табандылық, ақиқатты айту; 4) дарын мен зеректік; 5) адамды тани білу қасиеті. Қазір Қазақстанда Қазақстан мұсылмандары діни бас-қармасының атқарушы органын Бас Мүфти басқарады.
Бұл тәрізді шешім шығару үшін Құран мен Хадистерді, сондай-ақ құқықтық оқиғаларды толық білуі қажет. Осман империясында Стамбұлдың мүфтиі мұсылман құқықтық жүйесінің басшысы болған, соттық және діни иерархияның бәрін басқарған.
Мұсылман мемлекеттерінде заманауи кодекстердің пайда болуы мүфтилердің беделін айтарлықтай төмендетті, қазіргі кезде олар мұрагерлік, неке және ажырасу тәрізді мәселелермен ғана айналысады.
Дереккөздер
- Britanica настольная энциоклопедия.Том І «АСТ-Астрель» Москва, 2006. ISBN 978-5-17-08532-4 (T.1) (ACT), ISBN 978-5-271-1512-0 (T.1) (Aстрель)
- "Қазақ энцклопедиясы - VI"
| Бұл мақалада еш сурет жоқ. Мақаланы жетілдіру үшін қажетті суретті енгізіп көмек беріңіз. Суретті қосқаннан кейін бұл үлгіні мақаладан аластаңыз.
|
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Islam turaly makalalar tizimdemesinin boligi Usul әl fikһ Fikһ negizderi Fikһ Taklid Izhmag Mazһabtar Қiyas Bidgat Medrese Istihsan Ahkәm Sauap Halal Paryz Mustahab Mәkruһ Haram Pasyk Ғalym ataktary Ғulama Fakiһ Hafiz Hakim Imam On eki imam shiitter Mүfti Muhaddis Mudzhtaһid Molda Қazy Shejh Shejh әl Islam Ұstaz Osy үlgini koru ondeu Mүfti mufti islamda sottyn nemese zheke tulganyn zhүgingen mәselesine sheshim shygaruga okiletti kukyk salasyndagy bedeldi adam Mүfti parsy tilinen pәtua sheshim shygarushy sharigat zandary negizinde dauly mәselelerge bilik ajtyp sheshim shygaratyn din basy Algashky Mүftidi el basshysynyn kenesshisi retinde Mysyrda halif tagajyndady 717 720 Musylman memleketterinin irgesi keneyuine oraj zhana kurylgan zheke ajmaktardyn әmirshileri Mүftilerdi kyzmetke tagajyndaj bastady Bir memlekettin ishinde birneshe mүftilik bolsa bireui Bas Mүfti bolyp tagajyndaldy Ol ozge Mүftilerdin sheshimin kajta karaj aldy Osman imperiyasynda 15 gasyrda Stambul Mүftii bүkil memlekettin bas Mүftii bolyp Shajh әl islam atagyn ielenedi Ol Sultan atynan onyn okilettigimen bilik zhүrgizgen barlyk sultandardyn sheneunikterdin suranystaryna pәtua shygaryp shariat turgysynan olardyn is әreketterinin zandy zansyzdygy zhajly bilik ajtty Imam Mүftidin bojynan tabyluga tiisti bes kasietti atap korsetti 1 nieti durys imany tolyk bolu 2 bilimdi parasatty sabyrly bolu 3 tabandylyk akikatty ajtu 4 daryn men zerektik 5 adamdy tani bilu kasieti Қazir Қazakstanda Қazakstan musylmandary dini bas karmasynyn atkarushy organyn Bas Mүfti baskarady Bul tәrizdi sheshim shygaru үshin Қuran men Hadisterdi sondaj ak kukyktyk okigalardy tolyk bilui kazhet Osman imperiyasynda Stambuldyn mүftii musylman kukyktyk zhүjesinin basshysy bolgan sottyk zhәne dini ierarhiyanyn bәrin baskargan Musylman memleketterinde zamanaui kodeksterdin pajda boluy mүftilerdin bedelin ajtarlyktaj tomendetti kazirgi kezde olar muragerlik neke zhәne azhyrasu tәrizdi mәselelermen gana ajnalysady DerekkozderBritanica nastolnaya encioklopediya Tom I AST Astrel Moskva 2006 ISBN 978 5 17 08532 4 T 1 ACT ISBN 978 5 271 1512 0 T 1 Astrel Қazak encklopediyasy VI Bul makalada esh suret zhok Makalany zhetildiru үshin kazhetti suretti engizip komek beriniz Suretti koskannan kejin bul үlgini makaladan alastanyz Suretti mynnan tabuga bolady osy makalanyn takyrybyna bajlanysty suret Ortak korda tabyluy mүmkin makalanyn ozge til uikilerindegi nuskalaryn karap koriniz oziniz zhasagan suretti zhүkteniz avtorlyk kukykpen korgalgan suret kospanyz