Мульда

Мульда (нем. Mulde – астау) –

• 1) болат балқыту өндірісінде – шикіқұрамды, қорытылатын шикізаттар қосындысын мартен пешіне механикалық әдіспен салғанда пайдаланылатын болат, әдетте, құйма қорап, (сыйымдылығы – 0,25 – 3,3 м3);
• 2) шойын өндірісінде балқыған шойынды құятын қалып;
• 3) геологияда – өлшемдері тең немесе астау тәрізді ұзынша келген тектоникалық ойпаңдардың не олардың синклиналь пішіндегі бөліктерінің жалпы аты. Бұл термин 19 ғасырдың ортасынан бері пайдаланылып келеді. Мульда қанаттарында көнерек, ортасында жасырақ жыныстар орналасады. Мульдалар синклинальдық, отырған, толтырылған болып ажыратылады. Мульданы құрайтын түзілімдер әдетте шамалы дислокацияланған, астындағы тау жыныстар қат-қабаттарына трангрессиялық түрде орналасады. Мульда біршама баяу тектоникалық режим жағдайларында пайда болады. Мысалы, жер қыртысының геосинклинальдық дамуының соңғы сатысында және геосинклинальдан кейінгі даму жағдайында жаралады. Қазақстан жерінде түзілген ірі Мульдаларға силур, девон және карбонда қалыптасқан Сарыарқа мен Каспий теңізі мульдалары жатады. Изометрлі немесе сопақша синклиналь пішінді тектоникалық пішіншардың немесе олардың жекеленген бөліктерінің жалпылама атауы.

Дереккөздер

1. Қазақстан энциклопедиясы, VI-том
2. Мұнай және газ геологиясы терминдерінің орысша-қазақша түсіндірме сөздігі. Жалпы редакциясын басқарған Қазақстанға еңбегі сіңген мұнайшы - геологтар Т.Н. Жұмағалиев, Б.М. Қуандықов. 2000 жыл. — 328 бет.