Мойынқұм — Түркістан, Жамбыл облыстары жеріндегі құмды алқап.
Мойынқұм құмды алқабы | |
Сипаттамасы | |
---|---|
Ұзындығы | 500 км |
Ені | 15−30 км |
Ауданы | 37,5 мың км² |
Климаты | |
Қаңтардағы орт. температура | -11,2 °C |
Шілдедегі орт. температура | 26,9–25,6 °C |
Жылдық жауын-шашын деңгейі | 150−330 мм |
Орналасуы | |
43°53′07″ с. е. 71°52′37″ ш. б. / 43.88528° с. е. 71.87694° ш. б. (G) (O) (Я)Координаттар: 43°53′07″ с. е. 71°52′37″ ш. б. / 43.88528° с. е. 71.87694° ш. б. (G) (O) (Я) | |
Ел | Қазақстан |
Аймақ | |
Lua error Module:Wikidata/media ішіндегі 4 жолында: attempt to concatenate local 'value' (a nil value). |
Географиялық орны
Солтүстігі мен шығысында Шу өзені аңғарымен, оңтүстігінде Қаратау, Қырғыз Алатауы жоталарының бөктерімен шектеледі.
Жер бедері
Ауданы 37,5 мың км². Оңтүстік-шығыстан солтүстік-батысқа қарай 500 км-ге созылып жатыр. Мойынқұмның Шу өзеніне жалғасқан бөлігінің ені 15–30 км. Жер қыртысы палеозойлық тұғырдың майысқан (Шу синеклизасы) жерінде жатыр, беткі жағы шөгінді қабат. Шығыс бөлігі биіктігі 10–25 м, ұзындығы 1–2 км-дей жеке жалдарға бөлінген, жер бедері бұйратты. Орталық бөлігінде биіктігі 50 – 70 м құмды қырқалар қалыптасқан. Ойыстарда жер асты сулары тым жақын. Оңтүстік-шығысында және батысында жер асты сулары тереңіректе (35 – 50 м) кездеседі.
Климаты
Климаты өте қуаң континенттік. Қаңтардың орташа температурасы батысында –11,2С (Тасты ауылы маңында), шығысында – 2–7,5С (Үмбет ауылы маңында), шілдеде 26,9–25,6С. Ауаның ең төменгі температурасы –40 –44С. Жауын-шашынның жылдық мөлшері 150–330 мм. Қардың қалыңдығы 10–15 см-ден аспайды.
Өсімдігі мен жануарлары
Сексеуіл, жусан, жүзгін, еркекшөп, теріскен, т.б. өседі. Ақбөкен, қарақұйрық, қоян, кірпі, қосаяқ, саршұнақ, т.б. мекендейді. Мойынқұм – мал жайылымы. Шұратты жерлері шабындық ретінде пайдаланылады. Үмбет мемлекеттік аңшылық шаруашылығы және Андасай (Аңдысай) қорықшасы ұйымдастырылған.
Дереккөздер
- Қазақ энциклопедиясы
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Mojynkum Tүrkistan Zhambyl oblystary zherindegi kumdy alkap Mojynkum kumdy alkabySipattamasyҰzyndygy500 kmEni15 30 kmAudany37 5 myn km KlimatyҚantardagy ort temperatura 11 2 CShildedegi ort temperatura26 9 25 6 CZhyldyk zhauyn shashyn dengeji150 330 mmOrnalasuy43 53 07 s e 71 52 37 sh b 43 88528 s e 71 87694 sh b 43 88528 71 87694 G O Ya Koordinattar 43 53 07 s e 71 52 37 sh b 43 88528 s e 71 87694 sh b 43 88528 71 87694 G O Ya T El ҚazakstanAjmakMojynkum kumdy alkabyLua error Module Wikidata media ishindegi 4 zholynda attempt to concatenate local value a nil value Baska magynalar үshin Mojynkum degen betti karanyz Geografiyalyk ornySoltүstigi men shygysynda Shu ozeni angarymen ontүstiginde Қaratau Қyrgyz Alatauy zhotalarynyn bokterimen shekteledi Zher bederi Audany 37 5 myn km Ontүstik shygystan soltүstik batyska karaj 500 km ge sozylyp zhatyr Mojynkumnyn Shu ozenine zhalgaskan boliginin eni 15 30 km Zher kyrtysy paleozojlyk tugyrdyn majyskan Shu sineklizasy zherinde zhatyr betki zhagy shogindi kabat Shygys boligi biiktigi 10 25 m uzyndygy 1 2 km dej zheke zhaldarga bolingen zher bederi bujratty Ortalyk boliginde biiktigi 50 70 m kumdy kyrkalar kalyptaskan Ojystarda zher asty sulary tym zhakyn Ontүstik shygysynda zhәne batysynda zher asty sulary terenirekte 35 50 m kezdesedi KlimatyKlimaty ote kuan kontinenttik Қantardyn ortasha temperaturasy batysynda 11 2S Tasty auyly manynda shygysynda 2 7 5S Үmbet auyly manynda shildede 26 9 25 6S Auanyn en tomengi temperaturasy 40 44S Zhauyn shashynnyn zhyldyk molsheri 150 330 mm Қardyn kalyndygy 10 15 sm den aspajdy Өsimdigi men zhanuarlarySekseuil zhusan zhүzgin erkekshop terisken t b osedi Akboken karakujryk koyan kirpi kosayak sarshunak t b mekendejdi Mojynkum mal zhajylymy Shuratty zherleri shabyndyk retinde pajdalanylady Үmbet memlekettik anshylyk sharuashylygy zhәne Andasaj Andysaj korykshasy ujymdastyrylgan DerekkozderҚazak enciklopediyasy