Мойылды — Павлодар облысы Павлодар қалалық әкімдігіне қарасты ауыл, сазбен емдейтін шипажай, Мойылды ауылдық округі орталығы.
Ауыл | |
Мойылды | |
Әкімшілігі | |
---|---|
Ел | |
Статусы | Ауылдық округ орталығы |
Облысы | |
Ауданы | |
Ауылдық округі | Мойылды |
Тарихы мен географиясы | |
Координаттары | 52°23′13″ с. е. 77°03′57″ ш. б. / 52.38694° с. е. 77.06583° ш. б. (G) (O) (Я)Координаттар: 52°23′13″ с. е. 77°03′57″ ш. б. / 52.38694° с. е. 77.06583° ш. б. (G) (O) (Я) |
Уақыт белдеуі | UTC+5:00 |
Тұрғындары | |
Тұрғыны | ▲1733 адам (2021) |
Сандық идентификаторлары | |
Автомобиль коды | 14 |
Мойылды шекарасы |
Географиялық орналасуы
Павлодар қаласынан солтүстік-шығысқа қарай 15 км-дей жерде, Мойылды тұзды көлінің (Черемухово) жиегіндегі Құлынды даласында орналасқан.
Халқы
1999 | 2009 | 2021 | 2021 2009-ға пайызбен | Ерлер 2009 | Ерлер 2021 | 2021 2009-ға пайызбен | Әйелдер 2009 | Әйелдер 2021 | 2021 2009-ға пайызбен |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
850 | ▼810 | ▲1733 | 214 | 391 | ▲869 | 222,3 | 419 | ▲864 | 206,2 |
Тарихы
Кезінде Павлодар облысы шипажайлар мен демалыс орындарымен әйгілі болатын. Павлодар облысының кейбір көлдеріне жергілікті тұрғындар да, қала қонақтары да қажылық жасағандай келетін. Солардың ішінде аса танымал Ямышево, Маралды, Мойылды көлдері болып табылады. Мойылды көліндегі шипалы саздың құрылымы соңына дейін зерттелмеген. Шипалы саз қасиеті мол.
Жергілікті жұрттың кейбір әншейін болжамдары қазіргі заман жағдайындағы зерттеу жұмыстарының қорынтындыларымен және есептеулермен толықтырылды. Мойылды көлінің, оның бірегей шипалы сазының емдік қасиеттері жайла Павлодар өңірінің тұрғындары ерте заманнан-ақ білген. Кәрі адамдар уақыт келе сырқаттанған буындарын емдейді, әйел адамдар бедеуліктен айырылуды іздейді, еркек адамдар еркектік күшін жинаса, балаларды асқынған жөтелден, дене бойына қаптаған бөртпеден және тағы басқа сырқаттан айыру үшін әкелген. Бүгінде денсаулық пен ұзақ өмірдің көзі өзінің өзектілігін жоғалтқан жоқ.
Шипажай
Шипажай ретінде өз қызметін 1922 жылдан бастап атқарып келеді. Әрекет және тіреу органдарының, жүйке, гинекологиялық ауруларына шалдыққан сырқаттарға 560 (қысқы кезеңде 360) орын бар. Жазда жасөспірімдерге 60 орын қарастырылған. Шипажайда шипалы сазбен емдеу жүргізіледі (20 сазды тақтай төсектер және 20 бұлаулар), бювет (минерал көздерінде орнатылған құрылғы). Шипажай XX ғасырдың 30-40-жылдары салынған саябақта орналасқан. Мойылды санаторий.
1975 жылға дейін маусымдарда ғана қызмет көрсететін. Ал қазір жыл бойы қызмет етеді. Мойылды Павлодар – Успен ауданы Павлодарлық автокөлік бағытындағы тас жолымен байланысқан.
Табиғи – емдік факторлар
Негізгі табиғи-емдік факторлар – тұнбалы балшық және көлдің сульфатты-хлориттік натрий-магнийлік шипалы суы (оның ауданы 0,5 шаршы шақырымды құрайды). Шипалы судың минералдануы 250 г/л. Балшық қоры 150, 0 т. Шипалы су- рапаны қызыл сумен араластырып, бұлғауларға қолданады. Мойылды аймағына 700 метрден бұрғылау әрекетімен ішу және емделу үшін сулфатті-хлоридтік 2,6 г/л минералданған натрийлік су жеткізіледі. Мойылды көлінің емдік сазы жыл сайын көптеген адамдардың келіп демалуына себеп. Аталған Мойылды көлінің түбінде судың үстінгі қабатынан қарағанда су температурасы 10-15 градус жоғары. Оның балшығы буын аурулары мен сарп ауруларын емдейді. Оның үстіне көлдің түбінде косметикалық саздың кені бар. Ол жылы юолып келеді, сондықтан қосымша жылытуды қажет етпейді. Соның арқасында жаңару және косметикалық нәтиже береді. Жанында орналасқан кішкентай су қоймасының түбінен қара балшық жинауға болады. Оның көмегімен буын ауруларын емдеуге болады. Ал тұзды судың қысымы адам денесін су бетінде ұстайды.
Уақыт және тәжірибе көмегімен тексерілген балшық және рапа секілді табиғи құралдар көптеген ауруларды емдейді. Мысалы: шорбуын, полиартрит, остеохондроз, және басқа да сүйек, бұлшық еттер, сіңір; радикулит радикулит, неврит; ісікке әкеп соғатын әйел және еркектерге тән аурулар, бедеу; асқазан аурулары, псориаз, склеродермия секілді тері аурулары, дем органдарының аурулары, қант диабетінің асқынуы.
Жергілікті минералды су ас қорыту, денедегі ас қорыту, эндокрин жүйесі, күрделі металл улану секілді ішке қабылдауда және бұлауда бальнеологиялық емделу секілді сырттай қабылдауда қолданылады. Минералды судың әрекетіне асқынған жүрек аурулары, стенокардия, І-ІІ кезеңдегі гипертониялық аурулар, флебиттің қалдық құбылыстары, және де жүрек көк тамырлары секілді аурулар жақсы емделеді. Сонымен қатар, невриттер, радикулиттер, спондилездер, остеохондроз, және басқа да жүйке аурулары, тері, гинекологиялық және урологиялық аурулар..
Дереккөздер
- 2009 жылғы Қазақстан Республикасы халқының Ұлттық санағының қорытындылары. Астана 2011. 1 том Мұрағатталған 8 желтоқсанның 2019 жылы.
- 2021 жылғы ұлттық халық санағының қорытындылары
- 1.Павлодар облысының мұрағаттық қызметі. Айтулы даталар күнтізбесі (қолжетпейтін сілтеме)
Әдибиет
- Павлодар. Павлодарская область. Энциклопедия, Павлодар., 2003; Казахстан, А-А., 1969 (Павлодарское Прииртышье)
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Mojyldy Pavlodar oblysy Pavlodar kalalyk әkimdigine karasty auyl sazben emdejtin shipazhaj Mojyldy auyldyk okrugi ortalygy AuylMojyldyӘkimshiligiEl Қazakstan ҚazakstanStatusyAuyldyk okrug ortalygyOblysyPavlodarAudanyPavlodarAuyldyk okrugiMojyldyTarihy men geografiyasyKoordinattary52 23 13 s e 77 03 57 sh b 52 38694 s e 77 06583 sh b 52 38694 77 06583 G O Ya Koordinattar 52 23 13 s e 77 03 57 sh b 52 38694 s e 77 06583 sh b 52 38694 77 06583 G O Ya Uakyt beldeuiUTC 5 00TurgyndaryTurgyny 1733 adam 2021 Sandyk identifikatorlaryAvtomobil kody14Mojyldy MojyldyMojyldy shekarasy Baska magynalar үshin Mojyldy degen betti karanyz Geografiyalyk ornalasuyPavlodar kalasynan soltүstik shygyska karaj 15 km dej zherde Mojyldy tuzdy kolinin Cheremuhovo zhiegindegi Қulyndy dalasynda ornalaskan HalkySany 1999 2009 2021 1999 2009 2021 2021 2009 ga pajyzben Erler 2009 Erler 2021 2021 2009 ga pajyzben Әjelder 2009 Әjelder 2021 2021 2009 ga pajyzben850 810 1733 214 391 869 222 3 419 864 206 2TarihyKezinde Pavlodar oblysy shipazhajlar men demalys oryndarymen әjgili bolatyn Pavlodar oblysynyn kejbir kolderine zhergilikti turgyndar da kala konaktary da kazhylyk zhasagandaj keletin Solardyn ishinde asa tanymal Yamyshevo Maraldy Mojyldy kolderi bolyp tabylady Mojyldy kolindegi shipaly sazdyn kurylymy sonyna dejin zerttelmegen Shipaly saz kasieti mol Zhergilikti zhurttyn kejbir әnshejin bolzhamdary kazirgi zaman zhagdajyndagy zertteu zhumystarynyn koryntyndylarymen zhәne esepteulermen tolyktyryldy Mojyldy kolinin onyn biregej shipaly sazynyn emdik kasietteri zhajla Pavlodar onirinin turgyndary erte zamannan ak bilgen Kәri adamdar uakyt kele syrkattangan buyndaryn emdejdi әjel adamdar bedeulikten ajyryludy izdejdi erkek adamdar erkektik kүshin zhinasa balalardy askyngan zhotelden dene bojyna kaptagan bortpeden zhәne tagy baska syrkattan ajyru үshin әkelgen Bүginde densaulyk pen uzak omirdin kozi ozinin ozektiligin zhogaltkan zhok ShipazhajShipazhaj retinde oz kyzmetin 1922 zhyldan bastap atkaryp keledi Әreket zhәne tireu organdarynyn zhүjke ginekologiyalyk aurularyna shaldykkan syrkattarga 560 kysky kezende 360 oryn bar Zhazda zhasospirimderge 60 oryn karastyrylgan Shipazhajda shipaly sazben emdeu zhүrgiziledi 20 sazdy taktaj tosekter zhәne 20 bulaular byuvet mineral kozderinde ornatylgan kurylgy Shipazhaj XX gasyrdyn 30 40 zhyldary salyngan sayabakta ornalaskan Mojyldy sanatorij 1975 zhylga dejin mausymdarda gana kyzmet korsetetin Al kazir zhyl bojy kyzmet etedi Mojyldy Pavlodar Uspen audany Pavlodarlyk avtokolik bagytyndagy tas zholymen bajlanyskan Tabigi emdik faktorlarNegizgi tabigi emdik faktorlar tunbaly balshyk zhәne koldin sulfatty hlorittik natrij magnijlik shipaly suy onyn audany 0 5 sharshy shakyrymdy kurajdy Shipaly sudyn mineraldanuy 250 g l Balshyk kory 150 0 t Shipaly su rapany kyzyl sumen aralastyryp bulgaularga koldanady Mojyldy ajmagyna 700 metrden burgylau әreketimen ishu zhәne emdelu үshin sulfatti hloridtik 2 6 g l mineraldangan natrijlik su zhetkiziledi Mojyldy kolinin emdik sazy zhyl sajyn koptegen adamdardyn kelip demaluyna sebep Atalgan Mojyldy kolinin tүbinde sudyn үstingi kabatynan karaganda su temperaturasy 10 15 gradus zhogary Onyn balshygy buyn aurulary men sarp aurularyn emdejdi Onyn үstine koldin tүbinde kosmetikalyk sazdyn keni bar Ol zhyly yuolyp keledi sondyktan kosymsha zhylytudy kazhet etpejdi Sonyn arkasynda zhanaru zhәne kosmetikalyk nәtizhe beredi Zhanynda ornalaskan kishkentaj su kojmasynyn tүbinen kara balshyk zhinauga bolady Onyn komegimen buyn aurularyn emdeuge bolady Al tuzdy sudyn kysymy adam denesin su betinde ustajdy Uakyt zhәne tәzhiribe komegimen tekserilgen balshyk zhәne rapa sekildi tabigi kuraldar koptegen aurulardy emdejdi Mysaly shorbuyn poliartrit osteohondroz zhәne baska da sүjek bulshyk etter sinir radikulit radikulit nevrit isikke әkep sogatyn әjel zhәne erkekterge tәn aurular bedeu askazan aurulary psoriaz sklerodermiya sekildi teri aurulary dem organdarynyn aurulary kant diabetinin askynuy Zhergilikti mineraldy su as korytu denedegi as korytu endokrin zhүjesi kүrdeli metall ulanu sekildi ishke kabyldauda zhәne bulauda balneologiyalyk emdelu sekildi syrttaj kabyldauda koldanylady Mineraldy sudyn әreketine askyngan zhүrek aurulary stenokardiya I II kezendegi gipertoniyalyk aurular flebittin kaldyk kubylystary zhәne de zhүrek kok tamyrlary sekildi aurular zhaksy emdeledi Sonymen katar nevritter radikulitter spondilezder osteohondroz zhәne baska da zhүjke aurulary teri ginekologiyalyk zhәne urologiyalyk aurular Derekkozder2009 zhylgy Қazakstan Respublikasy halkynyn Ұlttyk sanagynyn korytyndylary Astana 2011 1 tom Muragattalgan 8 zheltoksannyn 2019 zhyly 2021 zhylgy ulttyk halyk sanagynyn korytyndylary 1 Pavlodar oblysynyn muragattyk kyzmeti Ajtuly datalar kүntizbesi kolzhetpejtin silteme ӘdibietPavlodar Pavlodarskaya oblast Enciklopediya Pavlodar 2003 Kazahstan A A 1969 Pavlodarskoe Priirtyshe