Маңғыстау таулары – Маңғыстау түбегіндегі аласа таулар тізбегі.
Маңғыстау таулары | |
Маңғыстау таулары | |
Сипаттамасы | |
---|---|
Пайда болған кезеңі | |
Ұзындығы | (Қаратау жотасы) 130 км |
Ені | (Қаратау жотасы) 350-450 км |
Ең биік шыңы | |
Биіктігі | 556 м |
Орналасуы | |
44°11′49″ с. е. 52°06′19″ ш. б. / 44.19694° с. е. 52.10528° ш. б. (G) (O) (Я)Координаттар: 44°11′49″ с. е. 52°06′19″ ш. б. / 44.19694° с. е. 52.10528° ш. б. (G) (O) (Я) | |
Елдер | |
| |
|
Жер бедері
Каспий теңізі жағалауынан солтүстік-солтүстік-батысқа, шығыс-оңтүстік-шығысқа қарай тізбектеле жатқан үш жотадан тұрады. Ең ірісі — орта тұсындағы Қаратау жотасының ұзындығы 130 км, биіктігі 350 — 450 м, ең биік жері — Бесшоқы тауы (556 м). Қаратау көлденең жатқан бірнеше ойпаңдар арқылы Шығыс Қаратау, Батыс Қаратау және Қаратаушыққа бөлінеді. Солтүстік Ақтау басқаларына қарағанда көбірек тілімделген және биіктеу (322 м). Терең жыралардың түбінен шағын бұлақтар (Аманбұлақ, Тұщыбек, Шоң, Оңды, Дойдан, Ағашты, т.б.) кездеседі.
Геологиялық құрылымы
Қаратау жоталары пермь мен триастың қатпарланған құмтас, тақтатас, әктас және конгломерат жыныстарынан түзілген. Төбесі тегіс немесе сәл белесті келеді. Аласа таулы қырқаларды юра мен бордың құмды-сазды жыныстары жапқан ойысты жерлер қоршап жатыр. Екі жағынан Солтүстік және Оңтүстік Ақтау жоталары өтеді. Олар Маңғыстау мегантинклиналінің қанаттарына сәйкес келетін куэсталардан тұрады.
Кен байлықтары
Маңғыстау тауларында мұнай, тас көмір, фосфорит, марганец, мыс және темір кен орындары барланған. Беткейлердің етегінде тасбұйырғын, Солтүстік және Оңтүстік Ақтау жоталарында жусан басым өсетін шөлді өңір жатыр. Жыл бойы мал жайылады.
Дереккөздер
- «Қазақстан»: Ұлттық энциклопедия / Бас редактор Ә. Нысанбаев – Алматы «Қазақ энциклопедиясы» Бас редакциясы, 1998 ISBN 5-89800-123-9, VI том
- Қазақстан табиғаты:Энциклопедия / Бас ред. Б.Ө.Жақып. - Алматы:" Қазақ энциклопедиясы" ЖШС, 2011. Т.З. - 304 бет. ISBN 9965-893-64-0 (Т.З.), ISBN 9965-893-19-5
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Mangystau taulary Mangystau tүbegindegi alasa taular tizbegi Mangystau taularyMangystau taularySipattamasyPajda bolgan kezeniPerm triasҰzyndygy Қaratau zhotasy 130 kmEni Қaratau zhotasy 350 450 kmEn biik shynyBesshoky tau Mangystau oblysy Biiktigi556 mOrnalasuy44 11 49 s e 52 06 19 sh b 44 19694 s e 52 10528 sh b 44 19694 52 10528 G O Ya Koordinattar 44 11 49 s e 52 06 19 sh b 44 19694 s e 52 10528 sh b 44 19694 52 10528 G O Ya T Elder Қazakstan Mangystau oblysyMangystau taularyMangystau taularyZher bederiKaspij tenizi zhagalauynan soltүstik soltүstik batyska shygys ontүstik shygyska karaj tizbektele zhatkan үsh zhotadan turady En irisi orta tusyndagy Қaratau zhotasynyn uzyndygy 130 km biiktigi 350 450 m en biik zheri Besshoky tauy 556 m Қaratau koldenen zhatkan birneshe ojpandar arkyly Shygys Қaratau Batys Қaratau zhәne Қarataushykka bolinedi Soltүstik Aktau baskalaryna karaganda kobirek tilimdelgen zhәne biikteu 322 m Teren zhyralardyn tүbinen shagyn bulaktar Amanbulak Tushybek Shon Ondy Dojdan Agashty t b kezdesedi Geologiyalyk kurylymyҚaratau zhotalary perm men triastyn katparlangan kumtas taktatas әktas zhәne konglomerat zhynystarynan tүzilgen Tobesi tegis nemese sәl belesti keledi Alasa tauly kyrkalardy yura men bordyn kumdy sazdy zhynystary zhapkan ojysty zherler korshap zhatyr Eki zhagynan Soltүstik zhәne Ontүstik Aktau zhotalary otedi Olar Mangystau megantinklinalinin kanattaryna sәjkes keletin kuestalardan turady Ken bajlyktaryMangystau taularynda munaj tas komir fosforit marganec mys zhәne temir ken oryndary barlangan Betkejlerdin eteginde tasbujyrgyn Soltүstik zhәne Ontүstik Aktau zhotalarynda zhusan basym osetin sholdi onir zhatyr Zhyl bojy mal zhajylady Derekkozder Қazakstan Ұlttyk enciklopediya Bas redaktor Ә Nysanbaev Almaty Қazak enciklopediyasy Bas redakciyasy 1998 ISBN 5 89800 123 9 VI tom Қazakstan tabigaty Enciklopediya Bas red B Ө Zhakyp Almaty Қazak enciklopediyasy ZhShS 2011 T Z 304 bet ISBN 9965 893 64 0 T Z ISBN 9965 893 19 5