Майшабақтәрізділер (лат. Clupeіformes) — сүйекті балықтар класының нағыз сүйекті балықтар тобының отряды. Қазба қалдықтары жоғарғы кезеңінен белгілі. Құрылысы қарапайым, морфологиясы мен биологиясы әр түрлі. Майшабақтәрізділердің денесінің екі бүйірі қысыңқы, оған қабыршықтары бос бекігендіктен оңай алынады. Бүйір сызығы жоқ, бірақ желбезек қақпақшасында сейсмосенсорлы өзекшелері жақсы жетілген. Құрсақ жүзбе қанаттары кеуде жүзбе қанаттарынан әлдеқайда кейін орналасқан. Жүзбе қанаттарында тікенек талшықтар болмайды. Желбезек жарғақтары тамағына бекімеген — жаға тәрізді. Жақ сүйектерінде тістері болады. Майшабақтәрізділердің ішінде теңізде, тұщы суда тіршілік ететіндері және өрістегіш түрлері де кездеседі. Отрядта 3 тұқымдас бар:
- майшабақтар (Clupeіdae)
- анчоустар (Engraulіdae)
- (Chіrocentrіdae).
Майшабақтәрізділер Қазбалық ауқымы: to present | ||||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
, Clupea harengus | ||||||||||||||||||
|
Алдыңғы екеуінің өкілдері майда (ұзындығы 5 — 45 см, салм. бірнеше г-нан 1,2 кг-ға дейін), ал дорабтар ірі (ұзындығы 3,7 м-дей). Олар топтанып жүретін пелагик. балықтар; 300-дей түрі бар. Майшабақтар мен анчоустардың көпшілік түрінің дүние жүзінде кәсіптік маңызы зор. Бірақ жыл сайын, әр түрлі себептерден (тіршілік жағдайының өзгеруі, әсіресе, өткінші түрлер үшін, шамадан тыс артық аулау, т.б.), олардың саны бірте-бірте азаюда. Қазақстан суларында майшабақтар тұқымдасының 11 түр мен түр тармақтары тіршілік етеді. Бұлардың 10-ы Каспийде тіршілік ететін жергілікті балықтар, ал Балтық майшабағы (салака) Аралға жерсіндірілген. 1980 жылға дейін Каспий майшабақтарының кәсіптік маңызы үлкен болатын, қазіргі уақытта негізінен килькалар мен тюлькалар ауланады. Еділ майшабағы өте сирек кездеседі.
Дереккөздер
- Қазақ энциклопедиясы
- Джумалиев М.К., , ч. 1. А., 2002;
- Митрофанов И.В. и др., , 2 изд., А., 2003.
Бұл мақаланы Уикипедия сапа талаптарына лайықты болуы үшін уикилендіру қажет. |
Бұл — мақаланың бастамасы. Бұл мақаланы толықтырып, дамыту арқылы, Уикипедияға көмектесе аласыз. Бұл ескертуді дәлдеп ауыстыру қажет. |
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Majshabaktәrizdiler lat Clupeiformes sүjekti balyktar klasynyn nagyz sүjekti balyktar tobynyn otryady Қazba kaldyktary zhogargy kezeninen belgili Қurylysy karapajym morfologiyasy men biologiyasy әr tүrli Majshabaktәrizdilerdin denesinin eki bүjiri kysynky ogan kabyrshyktary bos bekigendikten onaj alynady Bүjir syzygy zhok birak zhelbezek kakpakshasynda sejsmosensorly ozeksheleri zhaksy zhetilgen Қursak zhүzbe kanattary keude zhүzbe kanattarynan әldekajda kejin ornalaskan Zhүzbe kanattarynda tikenek talshyktar bolmajdy Zhelbezek zhargaktary tamagyna bekimegen zhaga tәrizdi Zhak sүjekterinde tisteri bolady Majshabaktәrizdilerdin ishinde tenizde tushy suda tirshilik etetinderi zhәne oristegish tүrleri de kezdesedi Otryadta 3 tukymdas bar majshabaktar Clupeidae anchoustar Engraulidae Chirocentridae Majshabaktәrizdiler Қazbalyk aukymy to present Clupea harengusDүniesi ZhanuarlarZhamagaty HordalylarKishi zhamagaty VertebrataҰly taby Taby Kishi taby Yksham taby Ұly saby Saby Clupeiformes 1959 Aldyngy ekeuinin okilderi majda uzyndygy 5 45 sm salm birneshe g nan 1 2 kg ga dejin al dorabtar iri uzyndygy 3 7 m dej Olar toptanyp zhүretin pelagik balyktar 300 dej tүri bar Majshabaktar men anchoustardyn kopshilik tүrinin dүnie zhүzinde kәsiptik manyzy zor Birak zhyl sajyn әr tүrli sebepterden tirshilik zhagdajynyn ozgerui әsirese otkinshi tүrler үshin shamadan tys artyk aulau t b olardyn sany birte birte azayuda Қazakstan sularynda majshabaktar tukymdasynyn 11 tүr men tүr tarmaktary tirshilik etedi Bulardyn 10 y Kaspijde tirshilik etetin zhergilikti balyktar al Baltyk majshabagy salaka Aralga zhersindirilgen 1980 zhylga dejin Kaspij majshabaktarynyn kәsiptik manyzy үlken bolatyn kazirgi uakytta negizinen kilkalar men tyulkalar aulanady Edil majshabagy ote sirek kezdesedi DerekkozderҚazak enciklopediyasy Dzhumaliev M K ch 1 A 2002 Mitrofanov I V i dr 2 izd A 2003 Bul makalany Uikipediya sapa talaptaryna lajykty boluy үshin uikilendiru kazhet Bul makalanyn bastamasy Bul makalany tolyktyryp damytu arkyly Uikipediyaga komektese alasyz Bul eskertudi dәldep auystyru kazhet