Лингвомәдениеттану лит lingua тіл араб م د ن ي ة мәдәнийә мәдениет тілтану және мәдениеттану ғылымдарының тоғысуы нәтиже

Лингвомәдениеттану (лит. lingua – тіл, араб.: مَدَنِيَّة‎, мәдәнийә – мәдениет) — тілтану және мәдениеттану ғылымдарының тоғысуы нәтижесінде туындаған ғылым саласы. Лингвомәдениеттану халық мәдениетінің тілге әсер етуін, олардың диалектикалық байланысын, дамуын, өзгеруін жүйелі түрде зерттейді.

Лингвомәдениеттану қоғамдық пәндермен және лингвистикалық пәндермен де тығыз байланысты ғылым саласы. Лингвомәдениеттану мәдениетке қатысты сөздерді салаға жіктеп, жүйелеп, таным тұрғысынан түсіндіреді.

Зерттелуі

В.В. Воробьев «лингвистикалық мәдениеттану — тіл мен мәдениеттің өзара байланысы мен өзара әсерін қазіргі заманғы қоғамда қалыптасқан норма мен жалпыадамзаттық құндылықтарға сүйене отырып, олардың қолданысы арқылы, жүйелі әдістер арқылы тілдік және мәдени мазмұндағы бүтін бір құрылымдық бірлік ретінде көрсететін синтез түріндегі кешенді пән».

Лингвомәдениеттанудың өркениеті, қоғамдық ғылымдармен қатар дамуын тілдік тұрғыдан сөз ету пәннің зерттеу объектісін нақтылай түседі. Осы жайт тұрғысында, сондай-ақ, көне тіл деректері лексикамызда сөзжасам саласының қызметін арттыруда халқымыздың мәдени өмірімен байланысты екенін тілші Анар Салқынбайдың мына пікірі толықтырады: «Тілдік деректерді лингвомәдени аспектіде зерттеу ең әуелі тілдер арасындағы жалпыадами гуманитарлық, мәдени, өркениеттік қырларды айқындау болып табылады. Табиғаттағы, әлемдегі құбылыстар, қоғамдағы сана мен салт, бәрі де тілде өз көрінісін табатындықтан, атау мен оның жасалу сипаты лингвомәдени аспектіде қарастырылады».

А. Сейсенова этикет формаларына линговмәдениеттану аспектісінде салыстырмалы талдау жасап, халық мәдениеті мен ұлттық мәдениеттің бірлік қызметіне ерекше тоқтайды: «Лингвомәдениеттану – мәдениеттің тілдік жүйеге қалай әсер ететін, яғни фактор мен адам бойындағы тілдік факторлардың байланысын қарастырады» деп түйіндейді.

Дереккөздер

Воробьев, В.В. Лингвомәдениеттану (анықтамасы және тәсілдері) = Лингвокультурология (теория и методы) — Мәскеу: Издательство Российского университета дружбы народов, 1997. — 332 б.
Салқынбай, А. Тарихи сөзжасам (Семантикалық аспект) — Алматы: Қазақ университеті, 1999. — 310 б.
Сейсенова, А.Д. Лингвистикалық мәдениеттану: этикет формулаларына салыстырмалы талдау — Алматы, 1998. — 183 б.

[1] Воробьев, В.В. Лингвомәдениеттану (анықтамасы және тәсілдері) = Лингвокультурология (теория и методы) — Мәскеу: Издательство Российского университета дружбы народов, 1997. — 332 б.

[2] Салқынбай, А. Тарихи сөзжасам (Семантикалық аспект) — Алматы: Қазақ университеті, 1999. — 310 б.

[3] Сейсенова, А.Д. Лингвистикалық мәдениеттану: этикет формулаларына салыстырмалы талдау — Алматы, 1998. — 183 б.