Аққулы ауданы 1939 жылы құрылған Павлодар облысының оңтүстік шығысында орналасқан аудан және оңтүстік шығысында Ресей Фе

Аққулы ауданы — 1939 жылы құрылған, Павлодар облысының оңтүстік-шығысында орналасқан аудан және оңтүстік-шығысында Ресей Федерациясының Алтай өлкесімен, солтүстікте Шарбақты ауданымен шектесіп жатыр, батыста аудан шекарасы Ертіс өзені арқылы өтеді. Ауданның аумағы 806,1 мың гектарды құрайды. Павлодар қаласына дейін ара қашықтық 120 км. Әкімшілік орталығы - Аққулы ауылы.

Әкімшілігі
Қазақстан ауданы
Аққулы ауданы
Облысы	Павлодар облысы
Аудан орталығы	Аққулы
Ауылдық округтер саны	10
Ауыл саны	23
Әкімі	Руслан Берекеленұлы Мұқанов
Аудан әкімдігінің мекенжайы	Аққулы ауылы, Иванов көшесі, №92а
Тарихы мен географиясы
Координаттары	51°28′ с. е. 77°46′ ш. б. / 51.467° с. е. 77.767° ш. б. / 51.467; 77.767 ^(G) ^(O) ^(Я)Координаттар: 51°28′ с. е. 77°46′ ш. б. / 51.467° с. е. 77.767° ш. б. / 51.467; 77.767 ^(G) ^(O) ^(Я)
Құрылған уақыты	1939 жыл
Жер аумағы	8,1 мың км²
Уақыт белдеуі	UTC+5:00
Тұрғындары
Тұрғыны	12 493 адам (2023)
Ұлттық құрамы	қазақтар (82,13 %) орыстар (10,66 %) немістер (1,7 %) татарлар (1,41 %) украиндар (1,36 %) шешендер (0,81 %) белорустар (0,37 %) башқұрттар (0,36 %) басқалары (1,2 %)
Сандық идентификаторлары
Пошта индексі	140700-140710
Автомобиль коды	14
Аққулы ауданының әкімдігі

Физикалық-географиялық сипаттамасы

Географиялық жағдайы

Солтүстігінде Павлодар және Шарбақты аудандарымен, шығысында — Ресейдің Алтай өлкесімен, оңтүстігінде — Абай облысы Бесқарағай ауданымен, батысында — Май ауданымен бөлетін кеме жүретін Ертіс өзенімен шектес. Аудан аумағымен Павлодар – Семей автомобиль жолы өтеді.

Климаты

Аудан климаты қатал континентальды. Қаңтардың орта температурасы −17º-18ºС, шілденікі - +20º+21ºС. Атмосфералық жауын-шашынның жылдық мөлшері 250—300 мм құрайды.

Жер бедері және гидрография

Аудан аумағы бетегелі өсімдігі бар жай толқынды жазық жерлерден тұрады, тұзды көлдер саны өте көп. Топырақ қызғылт және қою қызғылт, механикалық құрамы бойынша — құмайт және құмды, жел эрозиясына тез шалдығады. Алқаптарда — ауыр суглинкалар бар. Жер қойнында келесі табиғи құрылыс материалдары зерттелінген: алебастр, сульфат, гипс, әк.

Флора және фауна

Оңтүстік-шығыста жолақты қарағай ормандары бар. Жолақты қарағай ормандары мен Ертіс өзенінің алқабында ағаш және бұтақты түрлер: үйеңкі, боз тал, қандағаш, көктерек, қайың, терек, қарағай және басқалары кездеседі. Шөп түрлерінен — жусан, бетеге. Ертіс өзені алқабы — қоғалы жаға. Қасқыр, қоян, суыр, сарышұнақ, аламан секілді аң түрлері мен үйрек, қаз секілді құстар мекендейді.

Тарихы

Аудан Қазақ ҚСР Жоғарғы Кеңес Президиумының 1939 жылғы 16 қазандағы жарлығымен орталығы Лебяжі ауылы болып Бесқарағай, Каганович және Павлодар аудандарын шағындау есебінен құрылған. Қазақ ҚСР Жоғарғы Кеңес Президиумының 1963 жылғы 2 қаңтардағы жарлығымен Лебяжі ауданы жойылып, аумағы Павлодар ауылдық ауданының құрамына енді. Қазақ ҚСР Жоғарғы Кеңес Президиумының 1964 жылғы 31 желтоқсандағы жарлығымен Лебяжі ауданы қайта құрылды. Қазақстан Республикасының 1992 жылғы 18 желтоқсандағы «Семей ядролық полигонындағы ядерлық сынақтан зардап шеккен азаматтарды әлеуметтік қорғау туралы» заңына сәйкес аудан радиациялық қауіпті аумаққа жатқызылды. 2018 жылғы 4 тамызда ҚР Президенті жарлығымен аудан атауы Аққулы болып өзгертілді.

Әкімшілік бөлінісі

23 елді мекен 10 ауылдық округке біріктірілген:

Халқының саны (2009, 2021)
Ауылдық округтері	2009	2021	2021 2009-ға пайызбен	Ерлер 2009	Ерлер 2021	2021 2009-ға пайызбен	Әйелдер 2009	Әйелдер 2021	2021 2009-ға пайызбен
Аққулы ауылдық округі	2940	▲3014	102,5	1395	▲1493	107	1545	▼1521	98,4
Баймолдин ауылдық округі	821	▼672	81,9	402	▼352	87,6	419	▼320	76,4
Жамбыл ауылдық округі	1492	▼1200	80,4	757	▼618	81,6	735	▼582	79,2
Қарақала ауылдық округі	1637	▼1362	83,2	824	▼685	83,1	813	▼677	83,3
Қызылағаш ауылдық округі	821	▼522	63,6	420	▼277	66	401	▼245	61,1
Майқарағай ауылдық округі	931	▼749	80,5	480	▼394	82,1	451	▼355	78,7
Малыбай ауылдық округі	1505	▼1175	78,1	755	▼626	82,9	750	▼549	73,2
Шақа ауылдық округі	910	▼679	74,6	487	▼348	71,5	423	▼331	78,3
Шарбақты ауылдық округі	1692	▼1517	89,7	834	▼772	92,6	858	▼745	86,8
Ямышев ауылдық округі	1844	▼1747	94,7	952	▼916	96,2	892	▼831	93,2
ЖАЛПЫ САНЫ	14593	▼12637	86,6	7306	▼6481	88,7	7287	▼6156	84,5

Халқы

1959	1970	1979	1989	1999	2009	2021
19846	▲28573	▼28057	▼26951	▼19653	▼14593	▼12637

Этникалық құрамы

Ұлттық құрамы (2012 жылдың 1 қаңтарына)

қазақтар — 11 306 адам (80,9 %)
орыстар — 1 582 адам (11,32 %)
украиндер — 215 адам (1,54 %)
немістер — 241 адам (1,72 %)
татарлар — 200 адам (1,43 %)
белорустар — 65 адам (0,46 %)
басқалары — 421 адам (3 %)
Барлығы— 14 030 адам (100,00 %)

Санның серпінділігі

1999 жылы халық саны— 19,6 мың адамды, 2012 жылы — 13,97 мың адамды құрады. Халықтың орташа тығыздығы 2012 жылы 1 км² 1,72 адамнан келді.

Экономика

Ауылшаруашылық

Ауданның ауылшаруашылық мамандандырылуы: қой шаруашылығы, табындық жылқы шаруашылығы, жүн өндіру, қарбыз өсіру. Бидай, тары, қарақұмық, күнбағыс өсіріледі, ет, сүт, ұсақ тері шикізаты. Шаруашылықтың негізгі бағыты — мал шаруашылығы. Аудан жібек жүнді қой шаруашылығымен айналысқан, бұл шаруашылықпен колхоздардан басқа— «Бесқарағай» племсовхозы, № 23 совхоз секілді мамандандырылған қой шаруашылықтары да айналысқан. Қазақ ғылыми-зерттеу мал шаруашылығы институты, ал соғыс жылдарынан кейін мал шаруашылығы институтының Шығыс-Қазақстан тәжірибе станциясы қызметкерлерінің көп жылдық, мақсатты селекциялық-асыл тұқымды жұмыс түрінің нәтижесінде, жаңа түр – үлкен салмаққа ие ірі конституциясы бар қазақ мериносы енгізілді. Ауданның ауылшаруашылық өнімін өндірумен 10 ауылшаруашылық, 172 шаруа қожалықтары айналысады, 4332 жеке қоныстар бар. Ауданда 2 наубайхана, 1 жел диірмені, 1 сүтті қайта өндеу цехы жұмыс істейді.

Әлеуметтік сала

Білім беру мен ғылым

Аудан аумағында 27 білім беру мекемелері бар, оның ішінде 1 арнайы орта, 18 орта, 4 негізгі, 1 бастауыш, 3 мектеп жасына дейінгі. Сонымен қатар 6 бөлімшесі бар 305 адам айналысатын балалар-жасөспірімдер спорт мектебі бар.

Денсаулық сақтау

Денсаулық сақтау объектілері 24, оның 1 орталық аудандық аурухана, 1 туберкулезге қарсы аурухана, 8 дәрігерлік амбулатория, 14 медициналық пункт.

Мәдениет

Аудан бойынша 18 мәдениет объектілері, 24 кітапхана және 1 жылжымалы «Бұлақ» кешені қызмет атқарады. «Аққу күйі» аудандық газеті шығарылады (1940 жылдан).

Әйгілі адамдар

Социалистік Еңбек Ерлері:

Б.Айдарханов,
Ж.Жанғожин,
Б. Оспанов,Уақап Сыздықов, Қ. Шарбақбаев

Дереккөздер

Қазақстан Республикасы халқының жынысы және жергілікті жердің типіне қарай саны (2023 жылғы 1 қаңтарға)
Қазақстан Республикасы халқының жекелеген этностары бойынша саны (2022 жыл басына)
2021 жылғы ұлттық халық санағының қорытындылары
Ресей империясы, КСРО халық санақтары
ҚР халық санақтары

[1] Қазақстан Республикасы халқының жынысы және жергілікті жердің типіне қарай саны (2023 жылғы 1 қаңтарға)

[2] Қазақстан Республикасы халқының жекелеген этностары бойынша саны (2022 жыл басына)

[3] 2021 жылғы ұлттық халық санағының қорытындылары

[4] Ресей империясы, КСРО халық санақтары

[5] ҚР халық санақтары