Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Лашын (лат. Falco peregrinus) – сұңқар тұқымдасына жататын жыртқыш құс. Қазақстанда Іле алабының төменгі ағысында, Ертіс – Есіл өзендері алабында, Алакөл, Қызылтұз, Зайсан көлдері маңындағы адырларда, Алтай, Алатау, Тарбағатай тауларының бөктерлерінде кездеседі. Қанаты ұзын, үшкір, үстіңгі беті сұр, астыңғы жағы ақшылдау келген, көлденең қара жолақты. Көзінің астында ұзынша қос қара «мұртшасы» (қауырсыны) болады. Денесінің ұзындығы 40 – 50 см, қанаттары жайылғанда 90 – 110 см. Шәулісі ұябасарынан кішірек. Шәулісінің салмағы 500 – 800 г, ал ұябасарыныкі – 540 – 1090 г. Аяқтары қысқа, тырнақтары майысқан, өткір. Сағатына 300 км-ге дейін жылдамдықпен ұшады. Лашын жартас, құздағы қолайлы , өскен ағаш басына ұя салады. Кейде өзге құстардың ұясын да иемденеді. Ұясына 2 – 4 (көбінесе 3) жұмыртқа (секпілді, қызғыш) салады. Оны ұябасары 28 – 32 күндей басады. Балапандар бір жарым айда ұядан ұшады. Негізгі қорегін (торғай, , кептер, шіл, кекілік, үйрек, т.б.) ұшып жүріп аулайды. Лашын Қазақстанның «Қызыл кітабына» енгізілген (1996).
| Лашын | ||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||||||||
 () | ||||||||||||||
| ||||||||||||||
| Falco peregrinus , 1771 | ||||||||||||||
 Global range Сары: Breeding summer visitor Жасыл: Breeding resident Көк: Қыстау Көгілдір: Кездейсоқ | ||||||||||||||
| 17–19 | ||||||||||||||
| Falco atriceps |
Лашын жыртқыш құс болғандықтан саятшылыққа көп шығатыны мәлім. Бірақ, оларға алдырмайтын құстың бар екендігі таңғалдырады. Лашын құсқа дуадақ алдырмайды. Себебі, аулайын дегенде дуадақ лашынның көзіне саңғиды екен. Бұндай санғыға ұшыраған лашын ешқашан дуадаққа жоламайды. Мұны болашақ құсбегілерге кішкене ескерту деп қабылдаңыздар!
Дереккөздер
- BirdLife International (2009). Falco peregrinus. In: 2009. IUCN Red List of Threatened Species. Downloaded on 2009-11-03.
- Саятшылық қазақтың дәстүрлі аңшылығы. - Алматы: "Алматыкітап", 2007. - 208 бет, суретті. Б. Хинаят, Қ.М. Исабеков. ISBN 9965-24-813-3
- «Қазақстан»: Ұлттық энциклопедия / Бас редактор Ә. Нысанбаев – Алматы «Қазақ энциклопедиясы» Бас редакциясы, 1998 жыл. ISBN 5-89800-123-9
- Батыс Қазақстан облысы. Энциклопедия. — Алматы: «Арыс» баспасы, 2002 жыл. ISBN 9965-607-02-8
- Қазақстан - спортшылар елі. Энциклопедиялық анықтамалық. - Алматы: "Сөздік-Словарь". ISBN 9965-822-57-3
| Бұл мақаланы Уикипедия сапа талаптарына лайықты болуы үшін уикилендіру қажет. |
 | Бұл — биология бойынша мақаланың бастамасы. Бұл мақаланы толықтырып, дамыту арқылы, Уикипедияға көмектесе аласыз. |
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Lashyn lat Falco peregrinus sunkar tukymdasyna zhatatyn zhyrtkysh kus Қazakstanda Ile alabynyn tomengi agysynda Ertis Esil ozenderi alabynda Alakol Қyzyltuz Zajsan kolderi manyndagy adyrlarda Altaj Alatau Tarbagataj taularynyn bokterlerinde kezdesedi Қanaty uzyn үshkir үstingi beti sur astyngy zhagy akshyldau kelgen koldenen kara zholakty Kozinin astynda uzynsha kos kara murtshasy kauyrsyny bolady Denesinin uzyndygy 40 50 sm kanattary zhajylganda 90 110 sm Shәulisi uyabasarynan kishirek Shәulisinin salmagy 500 800 g al uyabasarynyki 540 1090 g Ayaktary kyska tyrnaktary majyskan otkir Sagatyna 300 km ge dejin zhyldamdykpen ushady Lashyn zhartas kuzdagy kolajly osken agash basyna uya salady Kejde ozge kustardyn uyasyn da iemdenedi Ұyasyna 2 4 kobinese 3 zhumyrtka sekpildi kyzgysh salady Ony uyabasary 28 32 kүndej basady Balapandar bir zharym ajda uyadan ushady Negizgi koregin torgaj kepter shil kekilik үjrek t b ushyp zhүrip aulajdy Lashyn Қazakstannyn Қyzyl kitabyna engizilgen 1996 Lashyn Dүniesi ZhanuarlarZhamagaty HordalylarTaby ҚustarSaby SunkartәrizdilerTukymdasy Tegi Tүri F peregrinusFalco peregrinus 1771Global range Sary Breeding summer visitor Zhasyl Breeding resident Kok Қystau Kogildir Kezdejsok17 19Falco atriceps Falco kreyenborgi 1929Falco pelegrinoides madens amp Watson 1963 Rhynchodon peregrinus Tunstall 1771 Falco peregrinusFalco peregrinus madens Lashyn zhyrtkysh kus bolgandyktan sayatshylykka kop shygatyny mәlim Birak olarga aldyrmajtyn kustyn bar ekendigi tangaldyrady Lashyn kuska duadak aldyrmajdy Sebebi aulajyn degende duadak lashynnyn kozine sangidy eken Bundaj sangyga ushyragan lashyn eshkashan duadakka zholamajdy Muny bolashak kusbegilerge kishkene eskertu dep kabyldanyzdar DerekkozderBirdLife International 2009 Falco peregrinus In 2009 IUCN Red List of Threatened Species Downloaded on 2009 11 03 Sayatshylyk kazaktyn dәstүrli anshylygy Almaty Almatykitap 2007 208 bet suretti B Hinayat Қ M Isabekov ISBN 9965 24 813 3 Қazakstan Ұlttyk enciklopediya Bas redaktor Ә Nysanbaev Almaty Қazak enciklopediyasy Bas redakciyasy 1998 zhyl ISBN 5 89800 123 9 Batys Қazakstan oblysy Enciklopediya Almaty Arys baspasy 2002 zhyl ISBN 9965 607 02 8 Қazakstan sportshylar eli Enciklopediyalyk anyktamalyk Almaty Sozdik Slovar ISBN 9965 822 57 3Bul makalany Uikipediya sapa talaptaryna lajykty boluy үshin uikilendiru kazhet Bul biologiya bojynsha makalanyn bastamasy Bul makalany tolyktyryp damytu arkyly Uikipediyaga komektese alasyz