Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Карл Фридрих Гаусс (нем. Johann Carl Friedrich Gauß; 30 сәуір 1777, Брауншвейг — 23 ақпан 1855, Гёттинген) — ұлы неміс математигі, астрономы және физигі, құрметті мүшесі (1824).
18 ғасырдың соңында Германиада бір сабақта мұғалім оқушыларына "1 - ден 100 ге дейінгі натурал сандардың қосындысын табуды" тапсырыпты. Оқушылардың біреуі: ізделген қосынды 5050-ге тең деп жауап беріпті. бұл оқушы кейіннен аты әлемге әйгілі болған Математиктер королі Карл Фридрих Гаусс екен.
Еңбектері
- оқыған (1795 — 98).
- 1807 жылдан Геттинген универститетінің профессоры және директоры болды.
Оның еңбектері алгебраның, сандар теориясының, дифференциалдық геометрияның, , электр және магнит құбылыстарының классикалық теориясының, геодезияның, дамуына орасан зор ықпал етті. Кез келген алгебралық теңдеудің кем дегенде бір түбірі болатындығы жөніндегі алгебраның негізгі теоремасын дәлелдеген (1799). Гаусс сондай-ақ, астрономия, ықтималдық теориясы, , потенциалдар теориясы, т.б. салалар бойынша да іргелі еңбектер жазған, жоғары геоздезияның математикасы негізін қалаған. Ол өлшеу кезінде жіберілетін қателіктерді есептей отырып, ең кіші квадраттар тәсілін және 3 рет бақылау нәтижесінде планеталардың эллипстік орбитасын есептеу тәсілін ұсынған.
- 1830 — 40 ж. неміс физигі В. Вебермен біріге отырып теориялық физикадан елеулі табысқа жетті. Сөйтіп электр магниттік бірліктердің абсолют жүйесін (қ. Бірліктердің СГС жүйесі) құрды.
- 1833 ж. Германиядағы тұңғыш электр магниттік телеграфты құрастырды. Ол Н.И. Лобачевскийдің еңбектерінде дамытылған Евклидтік емес геометриялардың идеяларына ерекше мән берді.
Салу есептері
Салу есептерді ежелгі математиктер еңбектері арасынан елеулі орын алған. Өйткені, бұл кезеңде барлық математикалық деректер сызба көмегімен геометриялық тілде негізделген. Сызғыш пен циркульді пайдаланып көпбұрыштарды, оның ішінде дұрыс көпбұрыштарды салу мәселесі немістің ұлы математигі Карл Гауссқа дейін өз шешімін таппай келді. Бұл мәселені тек 1801 жылы ғана К. Гаусс алгебралық жолмен толық шешті. Оның дәлелдемесі бойынша дұрыс n-бұрышты циркульді және сызғышты пайдаланып салу үшін n=2m. P1·…·P k, m€Z, m≥0, P1, …, P k2²+1, ал 7 мұндай түрде жазылмайды, яғни жетібұрышты циркулді және сызғышты пайдаланып салуға болмайды.
Дереккөздер
- Геометрия-жалпы білім беретін мектептің 8-сыныбына арналған оқулық (Ә. Н. Шыныбеков, Алматы "Атамұра" 2011)
| Ортаққорда бұған қатысты медиа файлдар бар: Category:Carl Friedrich Gauß |
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Karl Fridrih Gauss nem Johann Carl Friedrich Gauss 30 sәuir 1777 Braunshvejg 23 akpan 1855 Gyottingen uly nemis matematigi astronomy zhәne fizigi kurmetti mүshesi 1824 Gauss Karl Fridrih 18 gasyrdyn sonynda Germaniada bir sabakta mugalim okushylaryna 1 den 100 ge dejingi natural sandardyn kosyndysyn tabudy tapsyrypty Okushylardyn bireui izdelgen kosyndy 5050 ge ten dep zhauap beripti bul okushy kejinnen aty әlemge әjgili bolgan Matematikter koroli Karl Fridrih Gauss eken Enbekteriokygan 1795 98 1807 zhyldan Gettingen universtitetinin professory zhәne direktory boldy Onyn enbekteri algebranyn sandar teoriyasynyn differencialdyk geometriyanyn elektr zhәne magnit kubylystarynyn klassikalyk teoriyasynyn geodeziyanyn damuyna orasan zor ykpal etti Kez kelgen algebralyk tendeudin kem degende bir tүbiri bolatyndygy zhonindegi algebranyn negizgi teoremasyn dәleldegen 1799 Gauss sondaj ak astronomiya yktimaldyk teoriyasy potencialdar teoriyasy t b salalar bojynsha da irgeli enbekter zhazgan zhogary geozdeziyanyn matematikasy negizin kalagan Ol olsheu kezinde zhiberiletin katelikterdi eseptej otyryp en kishi kvadrattar tәsilin zhәne 3 ret bakylau nәtizhesinde planetalardyn ellipstik orbitasyn esepteu tәsilin usyngan 1830 40 zh nemis fizigi V Vebermen birige otyryp teoriyalyk fizikadan eleuli tabyska zhetti Sojtip elektr magnittik birlikterdin absolyut zhүjesin k Birlikterdin SGS zhүjesi kurdy 1833 zh Germaniyadagy tungysh elektr magnittik telegrafty kurastyrdy Ol N I Lobachevskijdin enbekterinde damytylgan Evklidtik emes geometriyalardyn ideyalaryna erekshe mәn berdi 1 100 2 99 49 52 50 51 100 1 50 5050 displaystyle 1 100 2 99 ldots 49 52 50 51 100 1 50 5050 Salu esepteriSalu esepterdi ezhelgi matematikter enbekteri arasynan eleuli oryn algan Өjtkeni bul kezende barlyk matematikalyk derekter syzba komegimen geometriyalyk tilde negizdelgen Syzgysh pen cirkuldi pajdalanyp kopburyshtardy onyn ishinde durys kopburyshtardy salu mәselesi nemistin uly matematigi Karl Gausska dejin oz sheshimin tappaj keldi Bul mәseleni tek 1801 zhyly gana K Gauss algebralyk zholmen tolyk sheshti Onyn dәleldemesi bojynsha durys n buryshty cirkuldi zhәne syzgyshty pajdalanyp salu үshin n 2m P1 P k m Z m 0 P1 P k2 1 al 7 mundaj tүrde zhazylmajdy yagni zhetiburyshty cirkuldi zhәne syzgyshty pajdalanyp saluga bolmajdy DerekkozderGeometriya zhalpy bilim beretin mekteptin 8 synybyna arnalgan okulyk Ә N Shynybekov Almaty Atamura 2011 Ortakkorda bugan katysty media fajldar bar Category Carl Friedrich Gauss