Ит өсіру

Ит өсіру – шаруашылық қажетіне сәйкес итті қолға үйрету, асырау. Иттер: , , , , және көлік ретінде шанаға жегілетін, аңға салынатын, үйде ұсталатын болып ажыратылады. Ізшіл күзетші иттер шекараны, мемлекеттік және қорғауға, құтқаруда пайдаланылады. Иісшіл иттер кеден қызметінде, есірткі, жарылғыш заттарды тасымалдаушыларды табуға көмектеседі. – көмекшісі (малды қайырады, өрістен айдап келеді, түнде күзетеді, , ит-құстан қорғайды). – солтүстік суық аймақта негізгі көлік. Қазақстанда 100 мыңнан астам бақташы ит бар. , Кавказ овчаркасы, ортаазиялық овчарка, жақсы үйретілсе қойды түнде күзетумен бірге күндіз де бағады. Мал көрмей өскен иттерді бақташылыққа үйрету қиын. Сондықтан малшылар өз итінің күшігін баулып, мал бағуға үйретеді. Ал ізшіл, иісшіл қызмет иттерін ит питомнигінде өсіріп, оларды жұмсауға үйретіп, белгіленген мақсатқа сай машықтандырады. Қазақ мал өсіру бақташылыққа бейім ит тұқымдары өсіріледі. Бұлар аңызақ ыстыққа және құмды жердің ауа райына көнбіс, үнемі малмен бірге жүретін, қасқырмен батыл айқасатын, сақ иттер. Сүйегі ірі, кеудесі кең, жуан, жалпақ, қысқа, жүйрік. Ит питомнигінде өсірілетін Кавказ овчаркасының тұрпаты да осы тәріздес, таулы өңірде пайдалануға қолайлы келеді. Түсі көбіне қара коңыр не сары болады. Шығыс Еуропа овчаркасы машықтануға тез жаттығады. мықты, түбіті қалың, , малды шашау шығармайды.

Ит өсіру

Сілтемелер

1. «Қазақстан»: Ұлттық энцклопедия / Бас редактор Ә. Нысанбаев – Алматы «Қазақ энциклопедиясы» Бас редакциясы, 1998 ISBN 5-89800-123-9, IV том