Зеңбірек

Зеңбірек– ұңғылы артиллерияның басқа өкiлдерi, сондай немесе мортира, зеңбiрек (40-80 калибрлi) дiңгектiң үлкен ұзарты, бастапқы жылдамдығы және алысқа ататындықпен айырмашылығы болады, бiрақта ол төбе кiшiсi максимал бұрышы болады. Гаубицалық және зеңбiрек дiңгегiнiң аралығында шартты шекарамен оның ұзындығы болып есептеледi 40 калибрлi. Кiшiрек 40 калибрлi сайманды дiңгектiң ұзындығының жанында (гаубица-зеңбiрек ) зеңбiрек-гаубицаны сияқты классификациялайды; жанында зеңбiрек үлкенiрек -.

XVII ғасырдың дала зеңбiрегi

Зеңбiректердiң негiзгi тағайындауы жаудың объекттерi бойынша төсейтiн траектория бойынша атыс болып табылады. Сiлтеумен түзу, жабулы позицияларыдан (марш және шоғырлау орындарындағы, елдi мекендерде жаудың артиллерия батареялары, оның әскерлерiнiң бағаналарына) мақсаттарға бақылалмайтын оқ ату позициясынана дейiн зеңбiректердiң отын алады енен танктергене дейiн, жаудың кемелерге, фортификациялары хабар ал.

Тарихы

Бiрiншi дәрiмен атылатын қару Қытайда пайда болды және X ғасырдан белгiлi. Бомбарда және бiрiншi қытай суретi XII ғасырдың ортасына жатады. Өзi қазба табылған ескi қытай бомбардалар құйылған 1288ден соңыра емес жыл болды.

XVIII ғасырдың зеңбiректерi үшiн оқ-дәрiлер

Оқдәрiнiң қазiргi құрамы араб әлемiнiң орта ғасырлық ғалымдарымен XIII—XIV күре тамырға құйылатын жасалды бiрiн Санкт-Петербургке, екi-шi Парижбен сақталатын және бiр (аль- Махзунның қолжазбасы) 4 араб қолжазбалары бар болатынын болып есептеледi - 1260 жылдағы мамлюктердiң әскерi атақты жанындағы қырғын соғыстағы маңғол атты әскерiне қарсы ептеген қол ескi ауыр мылтықтары айн қолданатынын бекiтетiн 1320 жыл әкетiлетiн Джалуте. Арабтар Сиджилмасенiң жанында 1274 жылда дәрiмен атылатын қоршауға алу саймандарды тұңғыш рет қолданды.

Мүмкiн оқдәрiнiң бiлiмi Еуропаға маңғолдар Қытайдан делдалдықтан арқылы түстi; оқдәрiнiң алғашқы еуропалық ескертулерi ғасыр ағылшын философы роджер қолжазбаларындағы XIIIлердiң ортасында кездеседi. ғасырлар XIIIлердiң соңында ескi ауыр мылтық арабтарда үлгi алды. Англия және қолданылып қойылын дәрiмен атылатын қару XIV ғасырларды бiрiншi жартыда. Зеңбiрек отының тас күшейтулерiн тұңғыш рет ойдағыдай қиратсын 1374 жылда француздар, немесе 1377 жылда бургундықтарға да сәттi болды.

Партингтон Ж. қазiргi авторды әбден әдiл бекiтедi, Испаниядағы артиллериясының тарихы арабтарды артиллерияға шығады, сонымен бiрге арабтар ол Италияны, Францияны және Германияға кiрген Испанияға дәрiмен атылатын қару алып жүретiнiн көрiп қалады.

Зеңбiректердiң түрлерi

Кеме саймандарының оты,

Қолдану бойынша:

• - ядролық заряды бар снарядтар жер бетiндегi және теңiздегi мақсаттары бойынша атыс үшiн арналған. Мұндай жүйелердiң алғашқы үлгiлердiң бiрлерi АҚШ жасалған 280-шi зеңбiрек болды. 1953 Невада штатына полигонда 360 шақты кгтер массаның атом снарядтарымен бұл зеңбiректiң сынауында атты.

Әсерлер түр бойынша:

• Оқ-дәрiлi зеңбiрегi
• ( сонымен бiрге)

Айналма атысы бар лафеттер және керемет үлкен төбенiң бұрышында мамандандырылған зеңбiректердi жау авиациясын авиациямен күрес үшiн қолайлы болып зенит саймандар ретiнде қолданылады.

Атақты зеңбiректер

• (Жасаулар кезге артиллерия сайманымен әлемде ең үлкен болып табылды.)
•  — Екінші Дүниежүзілік соғыста Германиямен қолданылды.
•  — Екінші Дүниежүзілік соғыста Германиямен қолданылды, өзi жауынгерлiк әсер қолданылған ауыр және кесектiк саймандар.

Зеңбіректі артиллерия

Зеңбіректі артиллерия (Пушечная артиллерия) — зеңбірекпен қаруланған және жер үсті, су үсті, әуе нысаналарын жоюга арналган артиллерия. Зеңбіректі артиллерия зенитті, танк, авиациялық және негізін құрайды. Зеңбіректі артиллерия құрлық әскерлерінің жер үсті (далалық) артиллериясының кұрамдас бөлігі болып, қарсыластың сауытты нысаналарымен күресу (негізінен гура бағыттай атыспен), сондай-ақ карсылас корғанысынын тереңіндегі маңызды нысаналарды жою үшін танкіге қарсы артиллерия ретінде қолданылады.

Зеңбіректі көздеу

Зеңбіректі көздеу (Наводка орудия) — ату кезіндегі оқ ізі нысана мен қалаған нүкте арқылы өтетіндей етіп каналының осін бағыттау. Ұңғы каналының осін кажетті жағдайға көлденең бағыттау көлденең көздеу деп, ал тік жазықтықта бағыттау тік кездеу деп аталады. Зеңбіректі көздеу кәздеу механизміндегі көздеу құралдары арқылы жүзеге асады.

Дереккөздер

1. "Қазақ Энциклопедиясы",4 том 3 бөлім