Жылу энергетикасы

Жылу энергетикасы — жылудың энергияның басқа түрлеріне (мех., электрлік, гидравликалық, т.б.) түрленуін зерттейтін жылу техникасының саласы. Жылуды электр энергиясына түрлендіру жылу электр стансасында жүзеге асырылады. Ол үшін бұларда отын жанғанда немесе ядр. отын ыдырағанда бөлінетін энергия, сондай-ақ, Жер қойнауының қызуы мен Күн радиациясы энергиясы пайдаланылады. Жылу энергиясынан мех. жұмыс алу үшін қолданылатын негізгі энергет. агрегат – жылу қозғалтқышы.

Жылу энергетикасы энергетиканың құрамдас бөлігі ретінде

Жылу энергиясы дүниежүзілік ауқымда дәстүрлі түрлер арасында басым, дүние жүзіндегі электр энергиясының 46%-ы көмірден, 18%-ы газдан, тағы 3%-ы биомассаның жануынан алынады, 0,2%-ы мұнай пайдаланылады. Жалпы алғанда, жылу станциялары әлемдегі барлық электр станцияларының жалпы өнімінің шамамен 80% қамтамасыз етеді.

2013 жылғы жағдай бойынша жылу электр станцияларының орташа ПӘК 34% құрады, ең тиімді көмір электр станцияларының ПӘК 46%, ал ең тиімді газ электр станцияларының ПӘК 61% болды.

Ресейде 2009 жылы электр энергиясының 47%-ы газды жағу арқылы, 18%-ы көмір жағу арқылы өндірілген. Гидроэнергетика және атом электр станциялары сәйкесінше 17 және 16% өндірді.

Қазақстанда өндірілетін электр және жылу энергиясының 88%-ы жылу электр станцияларының үлесіне тиеді. Қалған 9% су электр энергиясы және 3% жаңартылатын энергия (жел және күн). Қазақстандағы көмірмен жұмыс істейтін электр станцияларының үлесі 74%, табиғи газбен жұмыс істейтін электр станциялары - 11% және сұйық отынмен (мазут, дизельдік отын) - 4%. Қазақстанда барлығы 69 жылу электр станциясы бар: 8 республикалық және 61 жекеменшік.

Польша және Оңтүстік Африка сияқты елдердің энергиясы толығымен дерлік көмірді, ал Нидерланд - газды пайдалануға негізделген. Қытайда, Аустралияда және Мексикада жылу энергетикасының үлесі өте үлкен.

Еуропалық электр және жылу энергиясын өндіру қауымдастығының (VGB Power Tech. E.V.) болжамы бойынша 2030 жылға дейін энергия өндірісі ЕО үшін жыл сайын 1,3%-ға және басқа елдер үшін 2,5%-ға өседі , электр энергиясына сұраныс. ЕО елдерінде 2002 жылы 3,0 ТВт-тан 2020 жылы 4,4 ТВт-қа дейін өседі.

Дереккөздер

1. «Қазақстан»: Ұлттық энцклопедия / Бас редактор Ә. Нысанбаев – Алматы «Қазақ энциклопедиясы» Бас редакциясы, 1998 ISBN 5-89800-123-9