Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Жапондар (жапон. 日本人 Nihonjin/Nipponjin, 日本民族 nihon-minzoku, яғни күншығыс елінің адамдары) — Жапонияның негізгі халқы. Жапонияда 125,2 миллион адам (2022, Жапония статистикалық бюросының бағалауы). Олар сондай-ақ Бразилияда (1,6 млн. адам – 2016 ж., Жапония Сыртқы істер министрлігінің бағалауы), АҚШ-та (1,3 млн. адам – 2010, халық санағы), Қытайда (140,1 мың адам – 2010), Канадада (109,7 мың адам – 2011 ж.), Филиппин және басқа да бірқатар елдерде тұрады.
| Жапондар | |
| 日本人 | |
 | |
| Бүкіл халықтың саны | |
|---|---|
| 130 000 000 | |
| Ең көп таралған аймақтар | |
 Жапония | 127 000 000 |
 Бразилия | 1 500 000 |
 АҚШ | 1 200 000 |
 Канада | 62 349 |
| Тілдері | |
| Діні | |
Этногенезі
Жапондықтар біздің дәуірімізге дейінгі 1 мыңжылдықтың ортасында яёидың энеолиттік мәдениетін тасымалдаушылардың үлкен тобын Корей түбегінің оңтүстігінен, бұған дейін айну және ішінара малай-полинезия тайпалары мекендеген жапон аралдарына қоныс аудару нәтижесінде тайпалар тобы ретінде қалыптасты. Біздің заманымыздың 4-ші ғасырында алғашқы жалпы жапондық мемлекеттің (Ямато патшалығы) құрылуы ежелгі жапон тайпаларының кейіннен дамыған, өркениеттердің тұрақты мәдени ықпалын бастан кешірген ұлтқа бірігуін аяқтады.
Сырт келбеті
Жапондықтардың бет-әлпеті барлық азиялықтар арасында терісінің жарқын реңіне ие және сопақша пішінді болады (әсіресе иекте байқалады). Көздер үлкен, бадам тәрізді, бұрыштары төмен түсірілген. Мұрын ұқыпты, сәл тарылған, ал ұшы әрдайым жоғары қарайды. Еріндер әдетте жұқа болады. Жапондар нәзік, жүрісі толқында қалқып жүргендей жеңіл. Бойы орташа. Дене бөліктері пропорционалды. Семіздікке шалдыққандар жоқ.
Тілі
Олар жергілікті сөйлеу мәнерлері мен диалектілері бар жапон тілінде сөйлейді. Сарапшылар ондағы аустронезиялық және алтай тілдерімен байланысты екі негізгі лексикалық қабатты ажыратады, ал жақында зерттеушілердің көпшілігі, ең алдымен, дамуға әсер еткен Алтай тілдері және шын мәнінде жапон тілінің ата-бабалары деген қорытындыға келді.
Жапон тілінің өзіндік жазуы бар, ол силлабикалық жазуды да, идеографияны да біріктіреді. Әдеби жапон тілі кёцуго немесе хёдзюнго деп аталады, ол аудармада "қарапайым тілді" білдіреді және оның ата-бабасы ежелгі Токио диалектісіне ие, бірақ қазіргі Токиода олар мүлдем басқаша сөйлейді.
Діні
Жапондық діни дәстүр жергілікті, ұлттық және кірме діндерді қамтиды. Синтоизм, «ками құдайларының жолы» деген атау жапондық байырғы дәстүрге жатады, дегенмен синтоизм ортақ ілімдер мен тәжірибелері бар ұйымдасқан дін ретінде ортағасырлық кезеңге дейін пайда болған жоқ. Халықтық дін түсінігі ұйымдасқан наным-сенім жүйесін қамтымайды және әдетте ауылшаруашылық өндірісінің циклімен және жергілікті қауымның немесе ауылдың әл-ауқатымен байланысты жергілікті әдет-ғұрыптарға – жергілікті маңызы бар құдайларға және ырымдарға жатады. Буддизм мен христиандықтың шетелден алынған дәстүрлері орта ғасырлар мен жаңа заманның басында Жапонияға әсер етті. Жапонияға VI ғасырда Азия континентінен келген буддизм тез арада ақсүйектер мен император отбасының дініне айналып, саяси мәнге ие болды. Жапон қоғамында буддизм тек ортағасырлық кезеңде ғана кең тарады.
XVI ғасырдың ортасында еуропалық миссионерлер мен саудагерлер Жапонияға христиандықты әкелді. Оны алғашында бірнеше жапон феодалдары қабылдады. XVII ғасырдың ортасына қарай христиандық Жапонияда қауіпті шетелдік ықпал ретінде тыйым салынды. Христиан миссионерлік уағыздаушылар жаңа кезеңнің басына дейін елге жіберілмеді.
Тарихы
Жапон аралдарына адамдар біршама кеш қоныстанған. Ғалымдар мұнда ең алғаш қазіргі айндардың аталары, онан кейін оңтүстіктен индонезиялық топтар тілінде сөйлейтін тайпалар, ал б.з.б. 4 — 3 ғасырларда Оңтүстік Кореядан тайпалар келді деп есептейді.
Ямато тайпасы Жапония халқының ата-бабалары болып саналады. Ежелден бері Қытай мен Жапония бәсекелес болып келеді. 6 ғасырда жапон өркениеті қарқынды дами бастады, көптеген салалардағы алшақтықты жойды. 7 ғасырда мемлекеттік реттеудің арқасында жапондықтар Қытай мен Кореядан көптеген қолөнершілер мен ғалымдарды тарта алды. Олар да балаларын көрші елдерге оқуға жіберді. Ұзақ уақыт бойы қытай тілі елдегі ресми тіл болып қала берді. 8 ғасырға таяу хирагана мен катакана қалыптасты. Көптеген лингвисттердің пікірінше, қытай әліпбиі әлі де жапон әліпбиінің бөлігі болып табылады.
Жапон мемлекетіндегі күрт өзгерістер 12 ғасырдың аяғында болды. Сол кезде билеуші Ёритомо бірінші сегунатты құрды. Сегунаттың айрықша белгісі әскери реттеу болды. Барлық билік әскери басшылардың қолында болды. Император символдық мағынаға ие болды. XVI ғасыр Жапония үшін тоталитаризмнің басталуы болды. Елден шығуға тыйым салынды, көптеген шетелдіктер қуылды, миссионерлерге жат дінді насихаттауға тыйым салынды. Сегунат өзінің тіршілігін 20 ғасырға жақын аяқтады. Революция нәтижесінде империялық тәртіп қалпына келтіріліп, ел қайта ашылды. Жапонияда қазір конституциялық монархия бар. Билік әлі де ер адамдар арқылы беріледі, ал елді премьер-министр басқарады.
Кәсібі
Дәстүрлі кәсіптері құрғақ және суармалы күріш шаруашылығы болып табылады. Оған қосымша суармалы егін, шай, көкөніс, жеміс-жидек, цитрус жемісін егеді. Жібек құртын өсіру, әсіресе, балық аулау кәсібі дамыған. Жапониялықтардың басым көпшілігі қалалы жерлерде тұрып, өндіріс орындарында, халыққа қызмет көрсету саласында еңбек етеді.
Қолөнердің ішінде ағаш және металл өңдеу, керамика, лак, жібек, жапон тоқыма бананының талшықтарынан жасалған маталар (басофу), рами, бруссонетии (васи) қабығының талшықтарынан қағаз өндірісі дамыған. Қағаздан фигураларды жасау (оригами), қуыршақ (нингё), тоқу (себеттер, вазалар, желпуіш), икат, кесте (сису) арқылы маталарды әшекейлеу, каллиграфия өнері, гүл өсіру (икебана) және бау-бақша өнері (бонсай).
Қазіргі уақытта Жапония жоғары дамыған индустриялық ел болып табылады. Өз ресурстарынсыз, тек импорттық шикізатты пайдаланбай, жапондықтар күрделі және күрделі өнеркәсіптерді: машина жасау, электроника және т.б. дамыта алды және өте жылдам әлемдік деңгейге жетіп, әлемдегі ең озық өндірістік, технологиялық экономикалардың бірін құрады.
Өмір салты
Қазіргі жапон отбасыларында бір шаңырақ астында тұратын отбасы мүшелерінің саны күрт азайды. Бірнеше ұрпақ бірге өмір сүрген көп балалы отбасылардың орнына ата-ана мен екі баладан тұратын «стандартты» отбасы келді. Үлкенді құрметтеу – жапон қоғамының ең негізгі мәселесі. Алайда, қоғамдық көлікте өз орнын қарттарға бермейді, ешкім ойламайды да. Метро мен автобустарда мүгедектерге, қарттарға және жүкті әйелдерге арналған орындықтар бөлек, бірақ әдейі ешкім өз орнын бермейді. Қазіргі жапон әйелдері көбінесе мансап құруға тырысады, жапон қоғамында оларды некеге және әсіресе балалармен біріктіру өте қиын, сондықтан олардың кейбіреулері ерте үйленуге ұмтылмайды.
Ресми түскі асқа шақырғанда, арқаңызды тік ұстап, аяғыңызды астыңызға қысып, тізеңізге отыруыңыз керек. Бұл поза «сэйдза» деп аталады. Үстелде "хаси" таяқшаларын қолдануға тура келеді. Тамақты бірінші болып үйдің иесі немесе сізді мейрамханаға шақырған адам бастайды.
Елді мекендері мен дәстүрлі баспаналары
Ауылдық елді мекендердің сызықтық түзу орналасуы басым. Дәстүрлі бір немесе екі қабатты қаңқалы-бағыналы үй қалың картонмен жабылған жақтаулардан жасалған жылжымалы қабырғаларымен сипатталады.
Едені 1 м-ге дейін шағын қадаларда орналасқан. Төбесі биік, плиткалы немесе сабанмен жабылған. Еден бетінің көп бөлігі күріш сабан төсеніштерімен жабылған. Жапондықтар, әдетте, төсек-орындарды пайдаланбайды, үстелдерді, орындықтарды және креслоларды тек қонақ бөлмеге орналастырады. Көбінесе үйде олар еденге, тегіс жастықтарға отырады, өте төмен үстелдерде тамақтанады, матрацтарда ұйықтайды.
Дәстүрлі жапон үйі – минка – сөзбе-сөз «қарапайым адамның үйі» дегенді білдіреді. Қазіргі уақытта мұндай үйлер - ішінара өрт қаупіне байланысты, ішінара еуропалық сәулет сәніне байланысты сирек салынады. Дәстүрлі жапон үйіне кірген кезде аяқ киімді шешіп, ұшын сыртқа қаратып қалдыру керек. Содан кейін сатыға көтеріліп, татами бойымен жүресіз. Татами - бұл бір жарым шаршы метрді құрайтын сабан төсеніштері. Дәстүрлі жапон үйінде әдетте қонақтарды қабылдау бөлмесінің аумағын 6-8 татами құрайды. Бөлменің ортасында дәстүрлі түрде ирори - ошақ бар, оның үстінде шәйнек ілулі тұрады. Суық мезгілде Ирориде үйді жылыту ретінде қызмет ететін от үнемі жанып тұрады.
Қар көп жауатын Жапонияның таулы аймақтарында шатыры биік гассё-дзукури үйінің түрі дамыды. Мұнда бірінші қабаты ғана тұрғын үй болды, ал шатырдың екі-үш қабаты жібек құрттарын өсіретін шаруашылық ретінде пайдаланылды.
Дәстүрлі киімдері
Дәстүрлі жапон киімі - ғасырлар бойы мұқият сақталған жапон мәдениетінің әдемі және қызықты көрінісі. Дәстүрлі киімнің көптеген түрлері бар, олардың әрқайсысының өзіндік стилі мен мақсаты бар. Ең көп таралған екі дәстүрлі киім - кимоно мен юката, оны ерлер де, әйелдер де ресми және бейресми жағдайларда киеді. Әдетте ер адамдар хакама мен хаори киеді - күнделікті киюге ыңғайлы және практикалық кең шалбар мен күртелер. Белді бекіту үшін оби (кең белбеу) қолданылады, ал аяққа гетэ (ағаш сандалдар) киіледі.
Кимоно - бұл дәстүрлі жапон киімінің ең танымал бөлігі. Бұл әйелдер, ерлер және балалар үйлену тойы, жерлеу және басқа да маңызды оқиғалар сияқты ерекше жағдайларда киетін ұзын шапан тәрізді киім. Кимонолар жібектен немесе мақтадан жасалған және өте қымбат болуы мүмкін. Олар көбінесе күрделі дизайнмен және өрнектермен безендірілген. Кимонолар әр түрлі стильде келеді, олардың әрқайсысының өзіндік ерекшеліктері бар. Фуризодэ – үйленбеген әйелдер киетін кимоно түрі және жеңдері тобыққа дейін жетеді. Томэсодэ - әдетте үйленген әйелдер киетін фуризодтың ресми нұсқасы. Оның жеңдері қысқарақ және әдетте алтын немесе күміс әшекейлермен безендірілген.
Кимоно мен юкатадан басқа, бүгінгі күнге дейін киілетін дәстүрлі жапон киімдерінің көптеген басқа түрлері бар. Олардың кейбіреулері мыналарды қамтиды:
- Хакама — жекпе-жек шеберлері, актерлер және басқа да әртістер жиі киетін белдемше тәрізді шалбардың бір түрі.
- Хаппи — фестивальге қатысушылар немесе топ не ұйым мүшелері жиі киетін қысқа, тік жеңді күрте.
- Дзимбей — жеңіл мақтадан немесе зығырдан жасалған үстіңгі және шорттардан тұратын күнделікті жазғы киім.
- Монцуки — ерлердің ресми киімі, оның ішінде қара жібек кимоно және хакама шалбары бар.
Дәстүрлі тағамдары
Жапонияда дәстүрлі асхананың негізін құрайтын тағамдары күріш. Теңіз және мұхиттармен қоршалған елдің географиялық ерекшеліктеріне байланысты балық және теңіз тағамдары өте танымал. Ет Еуропаға қарағанда әлдеқайда сирек және аз тұтынылады.
- Рамен — елдің барлық байырғы тұрғындары дайындаған. Тағамның құрамы: ет, көбінесе балық сорпасы мен бидай кеспесі, Раменье дайындау кезінде дәмдік қоспаларға түрлі шөптерді немесе тамырларды пайдаланады.
- Суши — Жапонияның басты ұлттық тағамдарының бірі, оның визиткасы. Сірке суы қосылған күріш пен әртүрлі теңіз өнімдерінен, сондай-ақ басқа ингредиенттерден жасалған дәстүрлі жапон тағамы. Дүние жүзіндегі дәстүрлі жапон тағамдары негізінен «суши» деп аталады.
- Тахан — Жапонияда танымал күріш тағамы, оны бізге таныс палауға теңеуге болады. Тахан ет (шошқа еті, тауық еті), теңіз өнімдерімен (асшаяндар және т.б.) дайындалады.
- Зони — ет пен көкөністерден жасалған сорпа, күріш пирогымен (мори) бірге беріледі. Жиі жапондықтардың Жаңа жыл мәзірінде кездеседі.
Жапонияда ең танымал алкогольсіз сусын - шай. Қант қосылмайды, шай Жапон мәдениетінің ажырамас бөлігі болып табылады. Саке Жапониядағы дәстүрлі алкоголь ішімдігі болып саналады. Бұл ескі технологияға (пастеризация және ашыту) сәйкес дайындалған күріш арағы.
Фольклоры
Көнеден жеткен ұлттық салт-дәстүрін, тарихи ескерткіштері мен өнерін, ұлттық мейрамын, сан алуан отбасылық жоралғы ғұрпын, сыпайы мінез-құлық пен мәдениеттілікке баулитын халықтық педагогикасын классик. поэзиясын, сонымен қатар кескіндеме мен сәулет өнерін сақтаған. Ұлттық фольклордың ерекшелігі - халық ертегілері, халық қойылымдары және халық әндері түріндегі компоненттердің тығыз байланысы. Қазіргі заманғы фольклор өнердің тарихи түрлерімен және үйлесімімен ұсынылған. Оларға үй шаруашылығын жүргізу, синтоистік ғұрыптар, буддалық рәсімдер және зұлым рухтарды қуу туралы идеялар кіреді. Қосымша Кабуки, Ноо және Бунраку театрларының нұсқалары енгізілген. Муромати, Эдо және Камакура дәуіріндегі қойылымдар да танымал және қазіргі заманғы фестивальдердің репертуарларында жиі қолданылады.
Халық әндері кәсіби, діни, балалар және оқиға тақырыптарынан тұрады. Аспаптық сүйемелдеу тайко барабанымен, сямисэн лютнасымен, сякухати және синобуэ флейтасымен жүргізіледі. Танымал халық әндерінің жинақтары - "Тоса саяхат жазбалары", "Кинг фу", "Кангинсю", "Редзин хисе" және "Тауэзоси". Халық әндерінің Хейан кезеңіндегі әндер, сога мерекесі, коута, сокеку мен нагаут ойын-сауық әндері немесе Эдо кезеңіндегі театр музыкасы түріндегі музыкалық өнердің басқа түрлеріне, сондай-ақ танымал заманауи музыкаға әсері зор.
Халық ертегілері тарихи дамудың барлық кезеңдерінде мукаси-банаси немесе көне аңыздар мен дэнсэцу аңыздар түрінде көрінеді. Ұлттық қазіргі фольклордың ерекшелігі - тарихи жанрлар мен формаларды барлық алуан түрлілігінде сақтай отырып, жаңа формалар мен тақырыптарды біріктіру.
Сілтеме
![image]()
Ортаққорда бұған қатысты медиафайлдар бар: Жапондар
Дереккөздер
- Жапондар. Тексерілді, 13 тамыз 2024.
- Арутюнов С.А. Жапондар (СИЭ, 1976). Тексерілді, 14 тамыз 2024.
- Корейлер, қытайлар және жапондар қандай көрінеді және оларды қалай ажыратуға болады. Тексерілді, 15 тамыз 2024.
- Жапон тілі – шығу тегі және ерекше белгілері. Тексерілді, 13 тамыз 2024.
- Диль У.Жапондардың діни дәстүрлері. Тексерілді, 13 тамыз 2024.
- Жапондықтар ең талғампаз халық. Тексерілді, 14 тамыз 2024.
- Жапондар. Тексерілді, 15 тамыз 2024.
- Жапондар. Тексерілді, 14 тамыз 2024.
- Жапонияның дәстүрлері. Тексерілді, 14 тамыз 2024.
- Жапондар. Тексерілді, 15 тамыз 2024.
- Жапония туралы жазбалар. Дәстүрлі жапон үйі. Тексерілді, 14 тамыз 2024.
- Дәстүрлі жапон киімдерінің қандай түрлері бар?. Тексерілді, 14 тамыз 2024.
- Жапонияның ұлттық тағамдары. Тексерілді, 14 тамыз 2024.
- Жапон фольклорының негізгі құрамдас бөліктері. Тексерілді, 15 тамыз 2024.
| Бұл мақаланы Уикипедия сапа талаптарына лайықты болуы үшін уикилендіру қажет. |
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Zhapondar zhapon 日本人 Nihonjin Nipponjin 日本民族 nihon minzoku yagni kүnshygys elinin adamdary Zhaponiyanyn negizgi halky Zhaponiyada 125 2 million adam 2022 Zhaponiya statistikalyk byurosynyn bagalauy Olar sondaj ak Braziliyada 1 6 mln adam 2016 zh Zhaponiya Syrtky ister ministrliginin bagalauy AҚSh ta 1 3 mln adam 2010 halyk sanagy Қytajda 140 1 myn adam 2010 Kanadada 109 7 myn adam 2011 zh Filippin zhәne baska da birkatar elderde turady Zhapondar日本人Bүkil halyktyn sany130 000 000En kop taralgan ajmaktar Zhaponiya127 000 000 Braziliya1 500 000 AҚSh1 200 000 Kanada62 349Tilderizhapon tiliDinisintoizm buddizmEtnogeneziZhapondyktar bizdin dәuirimizge dejingi 1 mynzhyldyktyn ortasynda yayoidyn eneolittik mәdenietin tasymaldaushylardyn үlken tobyn Korej tүbeginin ontүstiginen bugan dejin ajnu zhәne ishinara malaj polineziya tajpalary mekendegen zhapon araldaryna konys audaru nәtizhesinde tajpalar toby retinde kalyptasty Bizdin zamanymyzdyn 4 shi gasyrynda algashky zhalpy zhapondyk memlekettin Yamato patshalygy kuryluy ezhelgi zhapon tajpalarynyn kejinnen damygan orkenietterdin turakty mәdeni ykpalyn bastan keshirgen ultka biriguin ayaktady Syrt kelbetiZhapondyktardyn bet әlpeti barlyk aziyalyktar arasynda terisinin zharkyn renine ie zhәne sopaksha pishindi bolady әsirese iekte bajkalady Kozder үlken badam tәrizdi buryshtary tomen tүsirilgen Muryn ukypty sәl tarylgan al ushy әrdajym zhogary karajdy Erinder әdette zhuka bolady Zhapondar nәzik zhүrisi tolkynda kalkyp zhүrgendej zhenil Bojy ortasha Dene bolikteri proporcionaldy Semizdikke shaldykkandar zhok TiliOlar zhergilikti sojleu mәnerleri men dialektileri bar zhapon tilinde sojlejdi Sarapshylar ondagy austroneziyalyk zhәne altaj tilderimen bajlanysty eki negizgi leksikalyk kabatty azhyratady al zhakynda zertteushilerdin kopshiligi en aldymen damuga әser etken Altaj tilderi zhәne shyn mәninde zhapon tilinin ata babalary degen korytyndyga keldi Zhapon tilinin ozindik zhazuy bar ol sillabikalyk zhazudy da ideografiyany da biriktiredi Әdebi zhapon tili kyocugo nemese hyodzyungo dep atalady ol audarmada karapajym tildi bildiredi zhәne onyn ata babasy ezhelgi Tokio dialektisine ie birak kazirgi Tokioda olar mүldem baskasha sojlejdi DiniSintoizm sektasynyn Senrikyo gibadathanasy Zhapondyk dini dәstүr zhergilikti ulttyk zhәne kirme dinderdi kamtidy Sintoizm kami kudajlarynyn zholy degen atau zhapondyk bajyrgy dәstүrge zhatady degenmen sintoizm ortak ilimder men tәzhiribeleri bar ujymdaskan din retinde ortagasyrlyk kezenge dejin pajda bolgan zhok Halyktyk din tүsinigi ujymdaskan nanym senim zhүjesin kamtymajdy zhәne әdette auylsharuashylyk ondirisinin ciklimen zhәne zhergilikti kauymnyn nemese auyldyn әl aukatymen bajlanysty zhergilikti әdet guryptarga zhergilikti manyzy bar kudajlarga zhәne yrymdarga zhatady Buddizm men hristiandyktyn shetelden alyngan dәstүrleri orta gasyrlar men zhana zamannyn basynda Zhaponiyaga әser etti Zhaponiyaga VI gasyrda Aziya kontinentinen kelgen buddizm tez arada aksүjekter men imperator otbasynyn dinine ajnalyp sayasi mәnge ie boldy Zhapon kogamynda buddizm tek ortagasyrlyk kezende gana ken tarady XVI gasyrdyn ortasynda europalyk missionerler men saudagerler Zhaponiyaga hristiandykty әkeldi Ony algashynda birneshe zhapon feodaldary kabyldady XVII gasyrdyn ortasyna karaj hristiandyk Zhaponiyada kauipti sheteldik ykpal retinde tyjym salyndy Hristian missionerlik uagyzdaushylar zhana kezennin basyna dejin elge zhiberilmedi TarihyBosin sogysy kezindegi Sacuma knyazdiginin samurajlary Zhapon araldaryna adamdar birshama kesh konystangan Ғalymdar munda en algash kazirgi ajndardyn atalary onan kejin ontүstikten indoneziyalyk toptar tilinde sojlejtin tajpalar al b z b 4 3 gasyrlarda Ontүstik Koreyadan tajpalar keldi dep eseptejdi Yamato tajpasy Zhaponiya halkynyn ata babalary bolyp sanalady Ezhelden beri Қytaj men Zhaponiya bәsekeles bolyp keledi 6 gasyrda zhapon orkenieti karkyndy dami bastady koptegen salalardagy alshaktykty zhojdy 7 gasyrda memlekettik retteudin arkasynda zhapondyktar Қytaj men Koreyadan koptegen kolonershiler men galymdardy tarta aldy Olar da balalaryn korshi elderge okuga zhiberdi Ұzak uakyt bojy kytaj tili eldegi resmi til bolyp kala berdi 8 gasyrga tayau hiragana men katakana kalyptasty Koptegen lingvistterdin pikirinshe kytaj әlipbii әli de zhapon әlipbiinin boligi bolyp tabylady Zhapon memleketindegi kүrt ozgerister 12 gasyrdyn ayagynda boldy Sol kezde bileushi Yoritomo birinshi segunatty kurdy Segunattyn ajryksha belgisi әskeri retteu boldy Barlyk bilik әskeri basshylardyn kolynda boldy Imperator simvoldyk magynaga ie boldy XVI gasyr Zhaponiya үshin totalitarizmnin bastaluy boldy Elden shyguga tyjym salyndy koptegen sheteldikter kuyldy missionerlerge zhat dindi nasihattauga tyjym salyndy Segunat ozinin tirshiligin 20 gasyrga zhakyn ayaktady Revolyuciya nәtizhesinde imperiyalyk tәrtip kalpyna keltirilip el kajta ashyldy Zhaponiyada kazir konstituciyalyk monarhiya bar Bilik әli de er adamdar arkyly beriledi al eldi premer ministr baskarady KәsibiKүrish alkaby Dәstүrli kәsipteri kurgak zhәne suarmaly kүrish sharuashylygy bolyp tabylady Ogan kosymsha suarmaly egin shaj kokonis zhemis zhidek citrus zhemisin egedi Zhibek kurtyn osiru әsirese balyk aulau kәsibi damygan Zhaponiyalyktardyn basym kopshiligi kalaly zherlerde turyp ondiris oryndarynda halykka kyzmet korsetu salasynda enbek etedi Қolonerdin ishinde agash zhәne metall ondeu keramika lak zhibek zhapon tokyma bananynyn talshyktarynan zhasalgan matalar basofu rami brussone tii vasi kabygynyn talshyktarynan kagaz ondirisi damygan Қagazdan figuralardy zhasau origami kuyrshak ningyo toku sebetter vazalar zhelpuish ikat keste sisu arkyly matalardy әshekejleu kalligrafiya oneri gүl osiru ikebana zhәne bau baksha oneri bonsaj Қazirgi uakytta Zhaponiya zhogary damygan industriyalyk el bolyp tabylady Өz resurstarynsyz tek importtyk shikizatty pajdalanbaj zhapondyktar kүrdeli zhәne kүrdeli onerkәsipterdi mashina zhasau elektronika zhәne t b damyta aldy zhәne ote zhyldam әlemdik dengejge zhetip әlemdegi en ozyk ondiristik tehnologiyalyk ekonomikalardyn birin kurady Өmir saltyҚazirgi zhapon otbasylarynda bir shanyrak astynda turatyn otbasy mүshelerinin sany kүrt azajdy Birneshe urpak birge omir sүrgen kop balaly otbasylardyn ornyna ata ana men eki baladan turatyn standartty otbasy keldi Үlkendi kurmetteu zhapon kogamynyn en negizgi mәselesi Alajda kogamdyk kolikte oz ornyn karttarga bermejdi eshkim ojlamajdy da Metro men avtobustarda mүgedekterge karttarga zhәne zhүkti әjelderge arnalgan oryndyktar bolek birak әdeji eshkim oz ornyn bermejdi Қazirgi zhapon әjelderi kobinese mansap kuruga tyrysady zhapon kogamynda olardy nekege zhәne әsirese balalarmen biriktiru ote kiyn sondyktan olardyn kejbireuleri erte үjlenuge umtylmajdy Resmi tүski aska shakyrganda arkanyzdy tik ustap ayagynyzdy astynyzga kysyp tizenizge otyruynyz kerek Bul poza sejdza dep atalady Үstelde hasi tayakshalaryn koldanuga tura keledi Tamakty birinshi bolyp үjdin iesi nemese sizdi mejramhanaga shakyrgan adam bastajdy Eldi mekenderi men dәstүrli baspanalary Auyldyk eldi mekenderdin syzyktyk tүzu ornalasuy basym Dәstүrli bir nemese eki kabatty kankaly bagynaly үj kalyn kartonmen zhabylgan zhaktaulardan zhasalgan zhylzhymaly kabyrgalarymen sipattalady Gifu prefekturasynyn Shirakava auylyndagy minka үji Edeni 1 m ge dejin shagyn kadalarda ornalaskan Tobesi biik plitkaly nemese sabanmen zhabylgan Eden betinin kop boligi kүrish saban tosenishterimen zhabylgan Zhapondyktar әdette tosek oryndardy pajdalanbajdy үstelderdi oryndyktardy zhәne kreslolardy tek konak bolmege ornalastyrady Kobinese үjde olar edenge tegis zhastyktarga otyrady ote tomen үstelderde tamaktanady matractarda ujyktajdy Dәstүrli zhapon үji minka sozbe soz karapajym adamnyn үji degendi bildiredi Қazirgi uakytta mundaj үjler ishinara ort kaupine bajlanysty ishinara europalyk sәulet sәnine bajlanysty sirek salynady Dәstүrli zhapon үjine kirgen kezde ayak kiimdi sheship ushyn syrtka karatyp kaldyru kerek Sodan kejin satyga koterilip tatami bojymen zhүresiz Tatami bul bir zharym sharshy metrdi kurajtyn saban tosenishteri Dәstүrli zhapon үjinde әdette konaktardy kabyldau bolmesinin aumagyn 6 8 tatami kurajdy Bolmenin ortasynda dәstүrli tүrde irori oshak bar onyn үstinde shәjnek iluli turady Suyk mezgilde Iroride үjdi zhylytu retinde kyzmet etetin ot үnemi zhanyp turady Қar kop zhauatyn Zhaponiyanyn tauly ajmaktarynda shatyry biik gassyo dzukuri үjinin tүri damydy Munda birinshi kabaty gana turgyn үj boldy al shatyrdyn eki үsh kabaty zhibek kurttaryn osiretin sharuashylyk retinde pajdalanyldy Dәstүrli kiimderi Kimono kigen zhapondar Dәstүrli zhapon kiimi gasyrlar bojy mukiyat saktalgan zhapon mәdenietinin әdemi zhәne kyzykty korinisi Dәstүrli kiimnin koptegen tүrleri bar olardyn әrkajsysynyn ozindik stili men maksaty bar En kop taralgan eki dәstүrli kiim kimono men yukata ony erler de әjelder de resmi zhәne bejresmi zhagdajlarda kiedi Әdette er adamdar hakama men haori kiedi kүndelikti kiyuge yngajly zhәne praktikalyk ken shalbar men kүrteler Beldi bekitu үshin obi ken belbeu koldanylady al ayakka gete agash sandaldar kiiledi Kimono bul dәstүrli zhapon kiiminin en tanymal boligi Bul әjelder erler zhәne balalar үjlenu tojy zherleu zhәne baska da manyzdy okigalar siyakty erekshe zhagdajlarda kietin uzyn shapan tәrizdi kiim Kimonolar zhibekten nemese maktadan zhasalgan zhәne ote kymbat boluy mүmkin Olar kobinese kүrdeli dizajnmen zhәne ornektermen bezendirilgen Kimonolar әr tүrli stilde keledi olardyn әrkajsysynyn ozindik erekshelikteri bar Furizode үjlenbegen әjelder kietin kimono tүri zhәne zhenderi tobykka dejin zhetedi Tomesode әdette үjlengen әjelder kietin furizodtyn resmi nuskasy Onyn zhenderi kyskarak zhәne әdette altyn nemese kүmis әshekejlermen bezendirilgen Kimono men yukatadan baska bүgingi kүnge dejin kiiletin dәstүrli zhapon kiimderinin koptegen baska tүrleri bar Olardyn kejbireuleri mynalardy kamtidy Hakama zhekpe zhek sheberleri akterler zhәne baska da әrtister zhii kietin beldemshe tәrizdi shalbardyn bir tүri Happi festivalge katysushylar nemese top ne ujym mүsheleri zhii kietin kyska tik zhendi kүrte Dzimbej zhenil maktadan nemese zygyrdan zhasalgan үstingi zhәne shorttardan turatyn kүndelikti zhazgy kiim Moncuki erlerdin resmi kiimi onyn ishinde kara zhibek kimono zhәne hakama shalbary bar Dәstүrli tagamdary Zhaponiyada dәstүrli ashananyn negizin kurajtyn tagamdary kүrish Teniz zhәne muhittarmen korshalgan eldin geografiyalyk erekshelikterine bajlanysty balyk zhәne teniz tagamdary ote tanymal Et Europaga karaganda әldekajda sirek zhәne az tutynylady Dәstүrli tangy asRamen eldin barlyk bajyrgy turgyndary dajyndagan Tagamnyn kuramy et kobinese balyk sorpasy men bidaj kespesi Ramene dajyndau kezinde dәmdik kospalarga tүrli shopterdi nemese tamyrlardy pajdalanady Sushi Zhaponiyanyn basty ulttyk tagamdarynyn biri onyn vizitkasy Sirke suy kosylgan kүrish pen әrtүrli teniz onimderinen sondaj ak baska ingredientterden zhasalgan dәstүrli zhapon tagamy Dүnie zhүzindegi dәstүrli zhapon tagamdary negizinen sushi dep atalady Tahan Zhaponiyada tanymal kүrish tagamy ony bizge tanys palauga teneuge bolady Tahan et shoshka eti tauyk eti teniz onimderimen asshayandar zhәne t b dajyndalady Zoni et pen kokonisterden zhasalgan sorpa kүrish pirogymen mori birge beriledi Zhii zhapondyktardyn Zhana zhyl mәzirinde kezdesedi Zhaponiyada en tanymal alkogolsiz susyn shaj Қant kosylmajdy shaj Zhapon mәdenietinin azhyramas boligi bolyp tabylady Sake Zhaponiyadagy dәstүrli alkogol ishimdigi bolyp sanalady Bul eski tehnologiyaga pasterizaciya zhәne ashytu sәjkes dajyndalgan kүrish aragy Folklory Sintoizm festivali Koneden zhetken ulttyk salt dәstүrin tarihi eskertkishteri men onerin ulttyk mejramyn san aluan otbasylyk zhoralgy gurpyn sypajy minez kulyk pen mәdeniettilikke baulityn halyktyk pedagogikasyn klassik poeziyasyn sonymen katar keskindeme men sәulet onerin saktagan Ұlttyk folklordyn ereksheligi halyk ertegileri halyk kojylymdary zhәne halyk әnderi tүrindegi komponentterdin tygyz bajlanysy Қazirgi zamangy folklor onerdin tarihi tүrlerimen zhәne үjlesimimen usynylgan Olarga үj sharuashylygyn zhүrgizu sintoistik guryptar buddalyk rәsimder zhәne zulym ruhtardy kuu turaly ideyalar kiredi Қosymsha Kabuki Noo zhәne Bunraku teatrlarynyn nuskalary engizilgen Muromati Edo zhәne Kamakura dәuirindegi kojylymdar da tanymal zhәne kazirgi zamangy festivalderdin repertuarlarynda zhii koldanylady Halyk әnderi kәsibi dini balalar zhәne okiga takyryptarynan turady Aspaptyk sүjemeldeu tajko barabanymen syamisen lyutnasymen syakuhati zhәne sinobue flejtasymen zhүrgiziledi Tanymal halyk әnderinin zhinaktary Tosa sayahat zhazbalary King fu Kanginsyu Redzin hise zhәne Tauezosi Halyk әnderinin Hejan kezenindegi әnder soga merekesi kouta sokeku men nagaut ojyn sauyk әnderi nemese Edo kezenindegi teatr muzykasy tүrindegi muzykalyk onerdin baska tүrlerine sondaj ak tanymal zamanaui muzykaga әseri zor Halyk ertegileri tarihi damudyn barlyk kezenderinde mukasi banasi nemese kone anyzdar men densecu anyzdar tүrinde korinedi Ұlttyk kazirgi folklordyn ereksheligi tarihi zhanrlar men formalardy barlyk aluan tүrliliginde saktaj otyryp zhana formalar men takyryptardy biriktiru SiltemeOrtakkorda bugan katysty mediafajldar bar ZhapondarDerekkozderZhapondar Tekserildi 13 tamyz 2024 Arutyunov S A Zhapondar SIE 1976 Tekserildi 14 tamyz 2024 Korejler kytajlar zhәne zhapondar kandaj korinedi zhәne olardy kalaj azhyratuga bolady Tekserildi 15 tamyz 2024 Zhapon tili shygu tegi zhәne erekshe belgileri Tekserildi 13 tamyz 2024 Dil U Zhapondardyn dini dәstүrleri Tekserildi 13 tamyz 2024 Zhapondyktar en talgampaz halyk Tekserildi 14 tamyz 2024 Zhapondar Tekserildi 15 tamyz 2024 Zhapondar Tekserildi 14 tamyz 2024 Zhaponiyanyn dәstүrleri Tekserildi 14 tamyz 2024 Zhapondar Tekserildi 15 tamyz 2024 Zhaponiya turaly zhazbalar Dәstүrli zhapon үji Tekserildi 14 tamyz 2024 Dәstүrli zhapon kiimderinin kandaj tүrleri bar Tekserildi 14 tamyz 2024 Zhaponiyanyn ulttyk tagamdary Tekserildi 14 tamyz 2024 Zhapon folklorynyn negizgi kuramdas bolikteri Tekserildi 15 tamyz 2024 Bul makalany Uikipediya sapa talaptaryna lajykty boluy үshin uikilendiru kazhet