Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Ежелгі Македония (гр. Μακεδονία) — Балқан түбегінде орналасқан ежелгі мемлекет.
| Македония | |||||||
| |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||
 | |||||||
| Астанасы | , сосын | ||||||
| Тіл(дер)і | |||||||
| Ақша бірлігі | Тетрадрахма | ||||||
| Басқару формасы | олигархия | ||||||
| ← → | |||||||
Табиғат жағдайы мен халқы
Македония Грекияның солтүстігінде - Балқан түбегінде орналасқан. Оның солтүсті-шығыс бөлігі биік таулармен қоршалған, ал оңтүстік-батыс бөлігі жазық болып келеді. Македония таулары Балқан түбегінің солтүстік бөлігіндегі ең биік тау сілемін құрайды. Ежелгі дүниеде Македония көп уақыт Грекия дан оқшау тұрған. Оның жазық жері ауыл шаруашылығына өте қолайлы болды. Македония жерінде өмір сүрген тайпалар - гректер емес еді. Олар фракиялық тектен шыққандар болып есептелді.
Македондықтардың бойы ұзын, аса қайратты болып келетін. Македония Грекиямен шекаралас болғандықтан, олардың тілінде гректердің ықпалы болды, алайда өздерінің македон тілінде сөйледі.
II Филиптің ішкі жəне сыртқы саясаты
II Филипп (б.з.б. 382-336 ж.) патша - Македонияның бірінші ірі мемлекет қайраткері. Ол өте іскер, ақылды патша болды. II Филипп Македонияда өзінің өкімет билігін нығайтып, монархия құрған. Ол елде əкімшілік жəне əскери реформаларды жүзеге асырды.
II Филипп аса ірі жəне жеңімпаз əскер жасақтады. Македонияның атты əскерлері тек ақсүйектерден тұрды. Шаруалар мен бақташылардан жаяу əскер қүрды. Əскерді гректердің үлгісімен "фаланга" түрінде сапқа тұрғызды. Əр сапта 16 қатардан жауынгер болған. Барлық жауынгерлер қатал белгіленген тəртіп бойынша сапқа тұруға жəне əскери басшылардвң бұйрықтарын бұлжытпай орындауға тиісті болды. Əрбір жаяу əскер дулыға, с сауыт, қалқан, қанжар жəне ұзын найзамен қаруланды.
Ескендір Зұлқарнайының Кіші Азияға жорығы
грек-македон əскерлері Кіші Азия жеріне енді. Парсылар бұл кезде атты жəне жаяу əскерлерін өзенінің жағасына орналастырды. Олардың мұндағы мақсаты Ескендір əскеріне тосқауыл жасау еді. Бірақ та парсы державасында бірлік болмады. Парсылар жаулан алған халықтар тарапынан өкіметке қарсы наразылықтар туған еді. Ал мұндай жағдайлардың бəрі македондықтардың Азия жеріне баса-көктеп кіруіне қолайлы болды.
Александр өз əскерімен Граник жағасына келді. Оның 30 мың жаяу жəне 40 мың атты əскері болды. Граник өзенінің бойында б.з.б. 334 жылы Александрдың əскері парсылардың əскерін талқандады. Шайқас македондықтардың жеңісімен аяқталды. Бұл жеңістен кейін Ескендірге Кіші Азияның ішкі бөлігіне қарай жол ашылды. Кіші Азияның кейбір қалалары Александрға соғыссыз бағынды, ал кейбіреуін қарудың күшімен алуға тура келді. Сөйтіп, бүкіл Кіші Азия Ескендірдың қолына өтті.
Парсы патшасын жеңуі
Александр əскері мен III Дарий патшаның əскері аралығындағы ең ірі шайқас Исса қаласының түбінде болды. Бұл шайқаста Александр əскерін шабуылға өзі бастап шықты. Шайқас атты əскерлердің қақтығысуымен басталды. Александр парсы патшасының қос дөңгелекті арбасына тікелей шабуыл жасады. Үрейі ұшқан парсы патшасы III Дарий қаша жөнелді. Парсылардың македондықтарға қарсы соғысы екі-ақ сағатқа созылды. Македондықтар жаяу əскерін тұтқынға алып, патшаның отбасын да қолға түсірді.
Александр əскерімен Египетке келді. Египеттіктер Александрды парсылардан азат етуші ретінде қарсы алды. Жаршылар Александрды салтанатты түрде қарсы алып, Құдай деп жариялады. Ол бүкіл Египетті өзіне соғыссыз-ақ бағындырды. Патша Ніл өзенінің атырауына қаланың іргесін қалады. Бұл қала "Александрия" деп аталды.
Дереккөздер
- Ежелгі дүние тарихы. Жалпы білім беретін мектептің 6-сыныбына арналған оқулық. Алматы : " Атамұра "
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Ezhelgi Makedoniya gr Makedonia Balkan tүbeginde ornalaskan ezhelgi memleket Makedoniyab z d IX g b z d 146Astanasy sosynTil der iAksha birligi TetradrahmaBaskaru formasy oligarhiya Tabigat zhagdajy men halkyMakedoniya Grekiyanyn soltүstiginde Balkan tүbeginde ornalaskan Onyn soltүsti shygys boligi biik taularmen korshalgan al ontүstik batys boligi zhazyk bolyp keledi Makedoniya taulary Balkan tүbeginin soltүstik boligindegi en biik tau silemin kurajdy Ezhelgi dүniede Makedoniya kop uakyt Grekiya dan okshau turgan Onyn zhazyk zheri auyl sharuashylygyna ote kolajly boldy Makedoniya zherinde omir sүrgen tajpalar grekter emes edi Olar frakiyalyk tekten shykkandar bolyp esepteldi Makedondyktardyn bojy uzyn asa kajratty bolyp keletin Makedoniya Grekiyamen shekaralas bolgandyktan olardyn tilinde grekterdin ykpaly boldy alajda ozderinin makedon tilinde sojledi II Filiptin ishki zhene syrtky sayasatyII Filipp b z b 382 336 zh patsha Makedoniyanyn birinshi iri memleket kajratkeri Ol ote isker akyldy patsha boldy II Filipp Makedoniyada ozinin okimet biligin nygajtyp monarhiya kurgan Ol elde ekimshilik zhene eskeri reformalardy zhүzege asyrdy II Filipp asa iri zhene zhenimpaz esker zhasaktady Makedoniyanyn atty eskerleri tek aksүjekterden turdy Sharualar men baktashylardan zhayau esker kүrdy Eskerdi grekterdin үlgisimen falanga tүrinde sapka turgyzdy Er sapta 16 katardan zhauynger bolgan Barlyk zhauyngerler katal belgilengen tertip bojynsha sapka turuga zhene eskeri basshylardvn bujryktaryn bulzhytpaj oryndauga tiisti boldy Erbir zhayau esker dulyga s sauyt kalkan kanzhar zhene uzyn najzamen karulandy Eskendir Zulkarnajynyn Kishi Aziyaga zhorygygrek makedon eskerleri Kishi Aziya zherine endi Parsylar bul kezde atty zhene zhayau eskerlerin ozeninin zhagasyna ornalastyrdy Olardyn mundagy maksaty Eskendir eskerine toskauyl zhasau edi Birak ta parsy derzhavasynda birlik bolmady Parsylar zhaulan algan halyktar tarapynan okimetke karsy narazylyktar tugan edi Al mundaj zhagdajlardyn beri makedondyktardyn Aziya zherine basa koktep kiruine kolajly boldy Aleksandr oz eskerimen Granik zhagasyna keldi Onyn 30 myn zhayau zhene 40 myn atty eskeri boldy Granik ozeninin bojynda b z b 334 zhyly Aleksandrdyn eskeri parsylardyn eskerin talkandady Shajkas makedondyktardyn zhenisimen ayaktaldy Bul zhenisten kejin Eskendirge Kishi Aziyanyn ishki boligine karaj zhol ashyldy Kishi Aziyanyn kejbir kalalary Aleksandrga sogyssyz bagyndy al kejbireuin karudyn kүshimen aluga tura keldi Sojtip bүkil Kishi Aziya Eskendirdyn kolyna otti Parsy patshasyn zhenuiAleksandr eskeri men III Darij patshanyn eskeri aralygyndagy en iri shajkas Issa kalasynyn tүbinde boldy Bul shajkasta Aleksandr eskerin shabuylga ozi bastap shykty Shajkas atty eskerlerdin kaktygysuymen bastaldy Aleksandr parsy patshasynyn kos dongelekti arbasyna tikelej shabuyl zhasady Үreji ushkan parsy patshasy III Darij kasha zhoneldi Parsylardyn makedondyktarga karsy sogysy eki ak sagatka sozyldy Makedondyktar zhayau eskerin tutkynga alyp patshanyn otbasyn da kolga tүsirdi Aleksandr eskerimen Egipetke keldi Egipettikter Aleksandrdy parsylardan azat etushi retinde karsy aldy Zharshylar Aleksandrdy saltanatty tүrde karsy alyp Қudaj dep zhariyalady Ol bүkil Egipetti ozine sogyssyz ak bagyndyrdy Patsha Nil ozeninin atyrauyna kalanyn irgesin kalady Bul kala Aleksandriya dep ataldy DerekkozderEzhelgi dүnie tarihy Zhalpy bilim beretin mekteptin 6 synybyna arnalgan okulyk Almaty Atamura