Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Дуррани мемлекеті (1747 — 1818) — Иран билеушісі ыдырағаннан кейін қазіргі Ауғанстан жерінде құрылған мемлекет. Ауған қоғамындағы әлеуметтік жағдай және сыртқы жаулардан өз жерін қорғап қалу қажеттігі жергілікті тайпаларды бір орталыққа бағынуға мәжбүр етті. Тайпалар арасындағы билік үшін ұзаққа созылған күрестен кейін мемлекет билігі абдалы тайпасының көсемі Ахмад шаһ Дурранидің қолына тиді (1747 — 73), әрі тайпаның аты да Дуррани болып өзгертілді. Надир шаҝ империясының күйреуі, Ұлы моғолдар империясының ыдырауы және Орта Азиядағы хандықтардың өзара қырқыстары жаңа мемлекет үшін аса қолайлы сыртқы саяси хал-ахуал туғызды. Ахмад шаҝ Солтүстік-батыс Үндістанға, Шығыс Иранға, Оңтүстік Түркістанға бірқатар жорықтар жасап, бірте-бірте қуатты мемлекетке айналды. Көптеген елдермен, соның ішінде ел тарихында тұңғыш рет Ресеймен және Қазақ хандығымен дипломатиялық қарым-қатынас орнатылды. Қытайға қарсы соғысу үшін мұсылман елдерінің одағын құруға әрекеттенген Ахмад шаҝ қазақ ханы Абылайға елші аттандырып, екі ел арасында дипломатиялық байланыс орнатылды (Байтуған би елшілігі). Ауғанстанда тұрақтылық орнауына байланысты ел территориясы арқылы халықар. сауда-саттық дамыды. Дуррани Мемлекетінің экономикасы көтерілді, жаңадан көптеген қалалар салынды. Ел астанасы 1773 жылға дейін Кандагар қалачы болып, (1773 — 93) тұсында көшірілді. Дуррани Мемлекеті өздері жаулап алған халықтарға орасан көп мөлшерде алым-салықтар салды. Осыған байланысты мемлекет аумағында жиі-жиі көтерілістер болып тұрды. Мысалы, 1750 — 60 жылдары Пенжаб үнді тайпаларының көтерілістері, 1768, 1779, 1789 жылдары Оңтүстік Түркістан өзбектерінің көтерілістері, т.с.с. Бұл көтерілістер орта үкіметті әлсіретіп, тайпа көсемдерінің билігін күшейтті. Тайпа көсемдері жеке дара билікке ұмтылып, 19 ғасырдың бас кезінде Дуррани Мемлекеті ыдырай бастады. Оның орнында бірнеше ұсақ хандықтар (Герат, Кабул, , Пешавар, т.б.) құрылды.
| {{{атауы}}} | ||||
| ||||
|---|---|---|---|---|
Дереккөздер
Қазақ энцклопедиясы
| Бұл мақаланы Уикипедия сапа талаптарына лайықты болуы үшін уикилендіру қажет. |
 | Бұл — мақаланың бастамасы. Бұл мақаланы толықтырып, дамыту арқылы, Уикипедияға көмектесе аласыз. Бұл ескертуді дәлдеп ауыстыру қажет. |
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Durrani memleketi 1747 1818 Iran bileushisi ydyragannan kejin kazirgi Auganstan zherinde kurylgan memleket Augan kogamyndagy әleumettik zhagdaj zhәne syrtky zhaulardan oz zherin korgap kalu kazhettigi zhergilikti tajpalardy bir ortalykka bagynuga mәzhbүr etti Tajpalar arasyndagy bilik үshin uzakka sozylgan kүresten kejin memleket biligi abdaly tajpasynyn kosemi Ahmad shaһ Durranidin kolyna tidi 1747 73 әri tajpanyn aty da Durrani bolyp ozgertildi Nadir shaҝ imperiyasynyn kүjreui Ұly mogoldar imperiyasynyn ydyrauy zhәne Orta Aziyadagy handyktardyn ozara kyrkystary zhana memleket үshin asa kolajly syrtky sayasi hal ahual tugyzdy Ahmad shaҝ Soltүstik batys Үndistanga Shygys Iranga Ontүstik Tүrkistanga birkatar zhoryktar zhasap birte birte kuatty memleketke ajnaldy Koptegen eldermen sonyn ishinde el tarihynda tungysh ret Resejmen zhәne Қazak handygymen diplomatiyalyk karym katynas ornatyldy Қytajga karsy sogysu үshin musylman elderinin odagyn kuruga әrekettengen Ahmad shaҝ kazak hany Abylajga elshi attandyryp eki el arasynda diplomatiyalyk bajlanys ornatyldy Bajtugan bi elshiligi Auganstanda turaktylyk ornauyna bajlanysty el territoriyasy arkyly halykar sauda sattyk damydy Durrani Memleketinin ekonomikasy koterildi zhanadan koptegen kalalar salyndy El astanasy 1773 zhylga dejin Kandagar kalachy bolyp 1773 93 tusynda koshirildi Durrani Memleketi ozderi zhaulap algan halyktarga orasan kop molsherde alym salyktar saldy Osygan bajlanysty memleket aumagynda zhii zhii koterilister bolyp turdy Mysaly 1750 60 zhyldary Penzhab үndi tajpalarynyn koterilisteri 1768 1779 1789 zhyldary Ontүstik Tүrkistan ozbekterinin koterilisteri t s s Bul koterilister orta үkimetti әlsiretip tajpa kosemderinin biligin kүshejtti Tajpa kosemderi zheke dara bilikke umtylyp 19 gasyrdyn bas kezinde Durrani Memleketi ydyraj bastady Onyn ornynda birneshe usak handyktar Gerat Kabul Peshavar t b kuryldy atauy Durrani memleketi dәuirindegi 18 g kүmis aksha Kabul Durrani imeriyasynyn augan sarbazy DerekkozderҚazak encklopediyasy Bul makalany Uikipediya sapa talaptaryna lajykty boluy үshin uikilendiru kazhet Bul makalanyn bastamasy Bul makalany tolyktyryp damytu arkyly Uikipediyaga komektese alasyz Bul eskertudi dәldep auystyru kazhet