Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
| Бұл мақаланы не бөлімді, мәтінінің грамматикасын, мәнерін, байланыстылығын, екпіндеуін не емлесін дұрыстау керек. Сіз бұны өңдеп көмектесе аласыз. |
Джеймс Стюарт (ағылш. James Stewart; шамамен 1531 жыл — 23 қаңтар 1570 жыл), 1562 жылдан бері — XVI ғасырдың ортасындағы Шотландияның ірі мемлекеттік қайраткері, 1567-1570 жылдардағы Шотландия регенті.
| Джеймс Стюарт ағылш. James Stewart | ||
 Ганс Эворт салған портреті, 1562 жыл | ||
 | ||
| Лауазымы | ||
|---|---|---|
| ||
| 1562—1570 | ||
| Ізашары | лауазымы құрылды | |
| Ізбасары | ||
| ||
| 1567 — 1570 | ||
| Ізбасары | Мэтью Стюарт | |
| Өмірбаяны | ||
| Діні | ||
| Дүниеге келуі | 1531 Шотландия | |
| Қайтыс болуы | 23 қаңтар 1570 Линлитгоу, , Шотландия | |
| Жерленді | ||
| Династия | Стюарттар | |
| Әкесі | V Яков | |
| Анасы | Маргарет Эрскин | |
| Жұбайы | Агнес Кит | |
| Балалары | қыздары Элизабет, Аннабель, Маргарет | |
өңдеу  | ||
Жас кезі
Джеймс Стюарт шотланд королі V Яков пен Маргарет Эрскиннің ұлы, осылайша, Шотландия патшайымы Мария Стюарттың қандас ағасы болып келеді. Мария де Гиздің билігі кезінде лорд Джеймс патшайым-ананың саясатын қолдағаны үшін ол бірнеше шотланд және француз аббаттықтардың табыстарын алды. Алайда, 1550 жылдардың екінші жартысында лорд Джеймс уағыздарының әсерінен протестантизмге көшті. Джеймстың қарындасы, Мария Стюарт, католик және сол уақытта Францияда болғандықтан, Шотландиядағы Реформацияның дамуы оған көп мүмкіншіліктер ашты. Сондықтан, 1559 жылы протестант революциясының басынан бастап лорд Джеймс бүлікшілерге қосылды. Ағылшындық әскердің қолдауымен революция 1560 жылы протестанттардың жеңісімен аяқталды. Джеймс Стюарт жаңа үкіметтің құрамына кірді, оның ықпалы артты. Ағылшын елшісі айтуынша, Джеймс жақын арада Шотландтық тағына қол жеткізе алды. Алайда, Шотландиядағы барондардың көпшілігі монархты өзгерту идеясын қолдамады. 1561 жылы Мария Стюарт Шотландияға қайта оралды.
Морей мен Мария Стюарт
Патшайым Мария өзінің отанына оралғаннан кейін, шотланд саясатының қулығына қарамай, патшалық әкімшіліктің басшылығын «қалыпты протестанттар» жетекшілері және Англиямен жақындасудың дәйекті қолдаушылары ағасы Джеймс Стюарт пен оның әріптесі тапсырды. Лорд Джеймс 1561-1563 жж. Шотландиядағы жағдайды тұрақтандыруға қолы жетті: радикалды протестанттар (соның ішінде Джон Нокс) мемлекеттік шешімдерді қабылдау үдерісінен шығарылып, 1561 жылғы көтерілістері жаншылды, ал бастаған консерваторлар король әскері тарапынан басылды (1563 жылы Джеймс Стюарттың солтүстік-шығыс өңірлеріне жорығы). Шотландияда қалыпты протестанттық реформалар басталды және жаңа шіркеу иерархиясының негізі қаланды (шіркеу мен мемлекет арасындағы шіркеу кірістерін бөлу туралы 1562 жылғы акт). 1562 жылы патшайым ағасына елдің солтүстігіндегі Морей графтығын берді.
Бірақ 1565 жылғы 29 шілдеде Мария Стюарт пен лорд Дарнлидің күтпеген некесі елдегі тепе-теңдікті жойды. Бұл неке Морей мен Мейтланд жүргізген Англиямен жақындасу саясатының құлдырауы, сондай-ақ патшайымның дербес билігінің басталуын білдірді. Джеймс Стюарт қызметінен кетуге мәжбүр болды және Марияға қарсы астыртын әрекеттерді жоспарлай бастады. Англия мен бірнеше шотланд барондары астыртын әрекетті қолдауға уәде берді ( мен ). 1565 жылғы тамызда Морей көтеріліске шығып, протестанттарды патшайымға қарсы бірлескен іс-әрекеттерге шақырды. Алайда, Мария Стюарттың жігерлі әрекеті көтерілістің күш жинауына жол бермеді, патша әскері Морейге шабуыл жасады, ал ол Англияға қашуға мәжбүр болды. I Елизабет уәде берген көмекті жібермеді.
Морей графы Шотландияға тек 1546 жылы өлімінен кейін радикалды протестанттарға қарсы патшайымға қосымша қолдау қажет болғанда қайтып оралды. Джеймс Стюарт кешірім алып, үкіметке қайта оралды. Сол уақытта, патшайым мен оның күйеуі лорд Дарнлидің арасындағы антагонизм күшейе түсті. Дарнлиге қарсы бірнеше астыртын әрекеттер құрылды, соның салдарынан 1567 жылғы 10 ақпанда Марияға күмән келтіретін жағдайда өлтірілді. Морей Дарнлиге қарсы қастандыққа қатысқаны туралы құжаты жоқ, бірақ, ол жақындап келе жатқан қылмыс туралы білгенімен де, тіпті, Мария Стюарттың абыройының түсуін үміттеніп, көмектесті. Шын мәнінде, 1567 жылдың жазында, патшайымның жаңа некесінен кейін, Мария Стюартқа қарсы барлық дерлік шотландтық ақсүйектер көтерілді. 1567 жылғы 24 шілдеде патшайым бір жасар ұлы VI Яков пайдасына биліктен бас тартатын құжатқа қол қойды, ал Морей графы регент болды.
Шотландия регенті
1567 жылғы 22 тамызда Джеймс Стюарт Шотландияның регенті болып жарияланды. Жаңа билеуші Мария Стюартты құлатуға қатысушылардың арасында мүмкіндігінше көп барондарды өз жағына қаратуға тырысып, татуласу саясатын жүргізе бастады. Алайда, 1568 жылғы 2 мамырда тақтан құлатылған патшайым Лохливен қамалындағы қамаудан қашып кетті. Үлкен армия құра алған бірнеше ірі ақсүйектер (Шательро, Аргайл, Хантли) дереу патшайымның жағына өтті. Бақытына орай, регентке патшайым әскерлерін 1568 жылдың 13 мамырында жеңді. Мария Стюарт Англияға қашып, I Елизабеттен көмек сұрады. Ағылшын патшайымы делдалдық көрсетуге келісті, ал 1568 жылдың қазанында лорд Дарнлидің өліміне қатысты және Мария Стюарттың құлатуы жайлы тергеу жұмыстары жүргізілді. «Шкатулкадағы хаттардың» жария болуының арқасында Морейге I Елизабетті төңкерістің заңды болғанына сендірді. Англия Морейдің үкіметін мойындады, тіпті оған өте көп мөлшерде қарыз берді.
Англияның қолдауына сүйене отырып, Джеймс Стюарт Шотландияның ішкі жағдайын тұрақтандыруға және протестанттық реформаларды жалғастыруға қол жеткізе алды. Дегенмен де, тақтан тайдырылған патшайым Марияның жақтастарының маңызды және ықпалды тобы елде қалды («патшайымның партиясы»). Бұған көп ұзамай регенттің серіктесі Мейтландта қосылды. 1570 жылғы 23 қаңтарда королева жақтастарының біреуі Джеймс Стюартты Линлитгоуда өлтірілді. Морейдің қайтыс болуы Шотландияда 1573 жылға дейін созылған «патша партиясы» мен «патшайым партиясы» арасындағы азаматтық соғыстың басталуына әкеліп соқтырды.
Мінезі
Морей графының жеке тұлғасы туралы екі полярлық көзқарас бар. Халықтық жадында ол «жақсы регент» ретінде қалды, мүмкін шотланд тарихында ең жақсысы, салыстырмалы түрде тыныш билігі қайтыс болғаннан кейін басталған қақтығыстар мен азаматтық соғыстарға қайшы келді. Екінші жағынан, Стефан Цвейг өзінің патшайым Мария Стюарт апологиясында Морейді қарындасының тақтан құлатылуын ұйымдастырған, опасыз және есепші қаскүнем ретінде бейнелеген. Шамасы, бұл екі ұстаным шындықтан алыс: Джеймс Стюарт бірнеше мәрте жеңіліске ұшырап, саяси қателіктерге жол берді, оның табыстары негізінен жағымды сәйкестікпен түсіндіріледі, ал мемлекет пен шіркеудің игілігі оның өз амбицияларынан ажырамайтын болды.
Дереккөздер
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Bul makalany ne bolimdi mәtininin grammatikasyn mәnerin bajlanystylygyn ekpindeuin ne emlesin durystau kerek Siz buny ondep komektese alasyz Dzhejms Styuart agylsh James Stewart shamamen 1531 zhyl 23 kantar 1570 zhyl 1562 zhyldan beri XVI gasyrdyn ortasyndagy Shotlandiyanyn iri memlekettik kajratkeri 1567 1570 zhyldardagy Shotlandiya regenti Dzhejms Styuart agylsh James StewartGans Evort salgan portreti 1562 zhylLauazymy1 1562 1570Izashary lauazymy kuryldyIzbasaryShotlandiya regenti1567 1570Izbasary Metyu StyuartӨmirbayanyDiniDүniege kelui 1531 1531 ShotlandiyaҚajtys boluy 23 kantar 1570 1570 01 23 Linlitgou ShotlandiyaZherlendiDinastiya StyuarttarӘkesi V YakovAnasy Margaret ErskinZhubajy Agnes KitBalalary kyzdary Elizabet Annabel Margaretondeu Zhas keziDzhejms Styuart shotland koroli V Yakov pen Margaret Erskinnin uly osylajsha Shotlandiya patshajymy Mariya Styuarttyn kandas agasy bolyp keledi Mariya de Gizdin biligi kezinde lord Dzhejms patshajym ananyn sayasatyn koldagany үshin ol birneshe shotland zhәne francuz abbattyktardyn tabystaryn aldy Alajda 1550 zhyldardyn ekinshi zhartysynda lord Dzhejms uagyzdarynyn әserinen protestantizmge koshti Dzhejmstyn karyndasy Mariya Styuart katolik zhәne sol uakytta Franciyada bolgandyktan Shotlandiyadagy Reformaciyanyn damuy ogan kop mүmkinshilikter ashty Sondyktan 1559 zhyly protestant revolyuciyasynyn basynan bastap lord Dzhejms bүlikshilerge kosyldy Agylshyndyk әskerdin koldauymen revolyuciya 1560 zhyly protestanttardyn zhenisimen ayaktaldy Dzhejms Styuart zhana үkimettin kuramyna kirdi onyn ykpaly artty Agylshyn elshisi ajtuynsha Dzhejms zhakyn arada Shotlandtyk tagyna kol zhetkize aldy Alajda Shotlandiyadagy barondardyn kopshiligi monarhty ozgertu ideyasyn koldamady 1561 zhyly Mariya Styuart Shotlandiyaga kajta oraldy Morej men Mariya StyuartPatshajym Mariya ozinin otanyna oralgannan kejin shotland sayasatynyn kulygyna karamaj patshalyk әkimshiliktin basshylygyn kalypty protestanttar zhetekshileri zhәne Angliyamen zhakyndasudyn dәjekti koldaushylary agasy Dzhejms Styuart pen onyn әriptesi tapsyrdy Lord Dzhejms 1561 1563 zhzh Shotlandiyadagy zhagdajdy turaktandyruga koly zhetti radikaldy protestanttar sonyn ishinde Dzhon Noks memlekettik sheshimderdi kabyldau үderisinen shygarylyp 1561 zhylgy koterilisteri zhanshyldy al bastagan konservatorlar korol әskeri tarapynan basyldy 1563 zhyly Dzhejms Styuarttyn soltүstik shygys onirlerine zhorygy Shotlandiyada kalypty protestanttyk reformalar bastaldy zhәne zhana shirkeu ierarhiyasynyn negizi kalandy shirkeu men memleket arasyndagy shirkeu kiristerin bolu turaly 1562 zhylgy akt 1562 zhyly patshajym agasyna eldin soltүstigindegi Morej graftygyn berdi Birak 1565 zhylgy 29 shildede Mariya Styuart pen lord Darnlidin kүtpegen nekesi eldegi tepe tendikti zhojdy Bul neke Morej men Mejtland zhүrgizgen Angliyamen zhakyndasu sayasatynyn kuldyrauy sondaj ak patshajymnyn derbes biliginin bastaluyn bildirdi Dzhejms Styuart kyzmetinen ketuge mәzhbүr boldy zhәne Mariyaga karsy astyrtyn әreketterdi zhosparlaj bastady Angliya men birneshe shotland barondary astyrtyn әreketti koldauga uәde berdi men 1565 zhylgy tamyzda Morej koteriliske shygyp protestanttardy patshajymga karsy birlesken is әreketterge shakyrdy Alajda Mariya Styuarttyn zhigerli әreketi koterilistin kүsh zhinauyna zhol bermedi patsha әskeri Morejge shabuyl zhasady al ol Angliyaga kashuga mәzhbүr boldy I Elizabet uәde bergen komekti zhibermedi Morej grafy Shotlandiyaga tek 1546 zhyly oliminen kejin radikaldy protestanttarga karsy patshajymga kosymsha koldau kazhet bolganda kajtyp oraldy Dzhejms Styuart keshirim alyp үkimetke kajta oraldy Sol uakytta patshajym men onyn kүjeui lord Darnlidin arasyndagy antagonizm kүsheje tүsti Darnlige karsy birneshe astyrtyn әreketter kuryldy sonyn saldarynan 1567 zhylgy 10 akpanda Mariyaga kүmәn keltiretin zhagdajda oltirildi Morej Darnlige karsy kastandykka katyskany turaly kuzhaty zhok birak ol zhakyndap kele zhatkan kylmys turaly bilgenimen de tipti Mariya Styuarttyn abyrojynyn tүsuin үmittenip komektesti Shyn mәninde 1567 zhyldyn zhazynda patshajymnyn zhana nekesinen kejin Mariya Styuartka karsy barlyk derlik shotlandtyk aksүjekter koterildi 1567 zhylgy 24 shildede patshajym bir zhasar uly VI Yakov pajdasyna bilikten bas tartatyn kuzhatka kol kojdy al Morej grafy regent boldy Shotlandiya regenti1567 zhylgy 22 tamyzda Dzhejms Styuart Shotlandiyanyn regenti bolyp zhariyalandy Zhana bileushi Mariya Styuartty kulatuga katysushylardyn arasynda mүmkindiginshe kop barondardy oz zhagyna karatuga tyrysyp tatulasu sayasatyn zhүrgize bastady Alajda 1568 zhylgy 2 mamyrda taktan kulatylgan patshajym Lohliven kamalyndagy kamaudan kashyp ketti Үlken armiya kura algan birneshe iri aksүjekter Shatelro Argajl Hantli dereu patshajymnyn zhagyna otti Bakytyna oraj regentke patshajym әskerlerin 1568 zhyldyn 13 mamyrynda zhendi Mariya Styuart Angliyaga kashyp I Elizabetten komek surady Agylshyn patshajymy deldaldyk korsetuge kelisti al 1568 zhyldyn kazanynda lord Darnlidin olimine katysty zhәne Mariya Styuarttyn kulatuy zhajly tergeu zhumystary zhүrgizildi Shkatulkadagy hattardyn zhariya boluynyn arkasynda Morejge I Elizabetti tonkeristin zandy bolganyna sendirdi Angliya Morejdin үkimetin mojyndady tipti ogan ote kop molsherde karyz berdi Angliyanyn koldauyna sүjene otyryp Dzhejms Styuart Shotlandiyanyn ishki zhagdajyn turaktandyruga zhәne protestanttyk reformalardy zhalgastyruga kol zhetkize aldy Degenmen de taktan tajdyrylgan patshajym Mariyanyn zhaktastarynyn manyzdy zhәne ykpaldy toby elde kaldy patshajymnyn partiyasy Bugan kop uzamaj regenttin seriktesi Mejtlandta kosyldy 1570 zhylgy 23 kantarda koroleva zhaktastarynyn bireui Dzhejms Styuartty Linlitgouda oltirildi Morejdin kajtys boluy Shotlandiyada 1573 zhylga dejin sozylgan patsha partiyasy men patshajym partiyasy arasyndagy azamattyk sogystyn bastaluyna әkelip soktyrdy MineziMorej grafynyn zheke tulgasy turaly eki polyarlyk kozkaras bar Halyktyk zhadynda ol zhaksy regent retinde kaldy mүmkin shotland tarihynda en zhaksysy salystyrmaly tүrde tynysh biligi kajtys bolgannan kejin bastalgan kaktygystar men azamattyk sogystarga kajshy keldi Ekinshi zhagynan Stefan Cvejg ozinin patshajym Mariya Styuart apologiyasynda Morejdi karyndasynyn taktan kulatyluyn ujymdastyrgan opasyz zhәne esepshi kaskүnem retinde bejnelegen Shamasy bul eki ustanym shyndyktan alys Dzhejms Styuart birneshe mәrte zheniliske ushyrap sayasi katelikterge zhol berdi onyn tabystary negizinen zhagymdy sәjkestikpen tүsindiriledi al memleket pen shirkeudin igiligi onyn oz ambiciyalarynan azhyramajtyn boldy Derekkozder