Гравиметрия

Гравиметрия(лат. gravіs – ауыр және …метрия) – Жердің гравитациялық (тартылыс) өрісін сипаттайтын шамаларды өлшеуді, Жердің ішкі және жоғарғы бөліктерінің геол. құрылысын зерттейтін ғылым.

Жердің гравитациялық аномалиялары (GRACE жерсерігі миссиясының деректері бойынша).

Теориялық негiздер

Демек, жердегi жеке масса жұмыс iстейтiн күш ауырлық күшi тартылу күшi және (орталықтан тепкiш күш ) инерция күшiнен, жердi шақырылған айналумен қалыптасады:

${\displaystyle F=-G\mu \int \limits _{M}{{dm} \over {R^{2}}}{{\vec {R}} \over R}+\mu (\omega \times r)\times \omega }$,

Тұрақты ауырлық күшiнiң шарты ${\displaystyle \!\Omega =const}$ эквипотенциалды беттердiң жиынын анықтайды - теңестiрiлген беттер; ауырлық күшi үшiн (ұйтқымасыз ) орташа көпжылдық теңiз деңгейiнде ауырлық күшiмен дәл келедi геоидпен деп аталған теңестiрiлген бет. Ауырлық күшiн массалардың жергiлiктi үлестiрiлу тәуелдi болмайтын ұсыныстар ыңғайлы болу үшiн екi бөледi
Нормалы ауырлық күштерi үшiн халықаралық гравиметриялық жүйеде IGSN 71, 1967 жылдағы гравиметриялық мәлiметтерi жиынтық бойыншауға нақтылы түзету коэффициенттерi бар формула қабылданған:

${\displaystyle \gamma =9,780318(1+0,005302sin^{2}\varphi -0,0000059sin^{2}2\varphi )}$ м / ².

Өлшем бiрлiк және стандарттар

Гравиметриясындағы өлшем бiрлiктерi аталған атына италиялық ғалым Галилео Галилейдiң Галы болып табылады. Басында XX ғасырлар жердiң гравиметриялық өлшемдердiң (Потсдамдағы ауырлық күшi - 981 274 мГал) Потсдам негiзделген ауырлық күштерi абсолюттi стандартты анықталды, дегенмен XX ғасырдың 30-шi жылдарында ендi сол, Потсдам стандарты туралы мәлiметтер алынып 13-14 мГалға тым көтерген. Нәтижемен (IGSN ) International Gravity Standardization Net-шi бiртұтас дүниелiк тiрек гравиметриялық желiнiң жасауы, оны 1971 жылда болды жердiң координата тiркеулi емес ауырлық күштерi абсолюттi стандартқа 978 031, 8 мГал құрайтын (IGSN 71-шi стандарт) Потсдам жүйесi орынына қабылданды.

Жабдық

Жер бетiндегi гравиметриялық бақылаулар гравиметр немесе үдеу өлшегiштер көмегiмен өндiрiп алады. Серiктiң арқылылардың гравиметриялық бақылауларында оның орбитасының өте дәл өлшемдерi әдеттегiдей қолданылады.

Дереккөздер

• Гравиметрия // Физическая энциклопедия. — Т. 2.
• Хаббард У. Б., Спэттери В. Л. Внутреннее строение Юпитера. Теория гравитационного зондирования // Юпитер. — М., 1978.
• Сукач М. К. Гравитационное зондирование грунтов. — Киев: Наукова думка, 1998. — ISBN 966-00-0462-1.

<references>

Гравиметрия - (ауырлық күшінің өрісін), ауырлық күшін және оның әлеуеттерінің өлшегіш.

Дереккөздер

1. Қазақ Энциклопедиясы
2. Қазақ тілі терминдерінің салалық ғылыми түсіндірме сөздігі: География және геодезия. — Алматы: "Мектеп" баспасы, 2007. — 264 бет. ISBN 9965-36-367-6