Вашингтондағы ұшақ апаты (2025)

CRJ700 мен UH-60 тікұшағының Вашингтон үстіндегі соқтығысуы — 2025 жылғы 29 қаңтарда болған авиациялық апат. Оқиға Вашингтон қаласы үстінде орын алды, онда компаниясының жолаушылар ұшағы қонуға бағытталса, әскери тікұшағы әуеде ұшып жүрген. Екі әуе кемесі әуеде соқтығысып, ауыр зақымдарға ұшырады. Апатта 67 адам қаза тапты — CL-600-2C10 ұшағында 64 адам (60 жолаушы және 4 экипаж мүшесі) және VH-60 тікұшағында 3 адам.

Вашингтондағы ұшақ апаты
Сыртқы бақылау камерасындағы соқтығысу сәті
Жалпы мағлұмат
Дата	29 қаңтар 2025
Уақыты	20:48 EST
Сипаты	Әуедегі соқтығыс
Апат орны	өзені үстінде, 730 метр қашықтықта, Вашингтон
Координаттары	38°50′33″ с. е. 77°01′30″ б. б. / 38.84250° с. е. 77.02500° б. б. / 38.84250; -77.02500 ^(G) ^(O) ^(Я)
Қайтыс болғандар	67 (Барлығы)
Әуе кемесі
Апатқа ұшыраған ұшақ 2022 жылы
Модель
Әуекомпаниясы
Сапары	JIA5342
Борттық нөмір
Шыққан жылы	2004
Жолаушылар	60
Экипаж саны	4
Қайтыс болғандар	64
Тірі қалғандар	0
UH-60 Black Hawk тікұшағы
Ұшақтың аты
Ұшып шыққан пункті	, , Виргиния
Борттық нөмір	00-26860
Экипаж саны	3
Қайтыс болғандар	3
Тірі қалғандар	0

Вашингтон үстіндегі әуе соқтығысы 2009 жылы Буффало маңында болған DHC-8 апатынан кейінгі 16 жыл ішіндегі АҚШ-тағы алғашқы ірі жолаушылар ұшағының апаты болды. Сондай-ақ, бұл American Airlines компаниялар тобына тиесілі ұшақтың жолаушылар өліміне әкелген алғашқы апаты еді, мұндай жағдай соңғы рет 2001 жылы Нью-Йоркте Airbus A300B4-605R апатқа ұшырағанда болған. Сонымен қатар, бұл Потомак өзеніндегі 1982 жылғы 13 қаңтардағы оқиғадан бергі алғашқы әуе апаты еді, сол кезде Air Florida әуе компаниясының 90-рейсі автокөлік көпіріне соғылып, суға құлаған.

Ұшақ Уичита қаласынан Вашингтонға бағыт алған, ол қонуға жақындап келе жатқан кезде әскери тікұшақпен соқтығысып, апатқа ұшырады. Қақтығыс нәтижесінде ұшақ өзенге құлады. Апат Вашингтонның Ақ үйі мен Капитолийден шамамен 4 шақырым қашықтықта орналасқан маңында болды.

Әуе кемелері

Bombardier CRJ701ER (ұшақ)

ұшағы, зауыттық нөмірі 10165, тіркеу нөмірі N709PS, 2004 жылдың 29 қазанында авиакомпаниясына қабылданып, брендімен рейстерді орындау үшін пайдаланылды. 2005 жылғы қаңтарда бұл ұшақ авиакомпаниясына ауысты. 2013 жылғы желтоқсанда пен American Airlines авиакомпаниялары бірігіп, Bombardier CRJ701ER ұшағы брендімен ұшуларды жүзеге асыра бастады. 2017 жылғы 16 ақпанда ұшақ авиациялық оқиғаға ұшырап, бірақ адам шығыны мен айтарлықтай зақым келтірмеген. Оқиға ұшақтың ұшу жолында жылдамдық жинап келе жатқанда, әуежайдың қону жолағына жүгіріп шыққан бұғымен соқтығысуынан орын алды. Бұл оқиға ешқандай ауыр зардаптарсыз аяқталды.

Экипаж және жолаушылар

Соңғы рейс кезінде ұшақ бортында 60 жолаушы және 4 экипаж мүшесі болған.

Экипаж құрамы

• Әуе кемесінің командирі (КВС) – 34 жастағы Джонатан Кампос (ағылш. Jonathan Campos). Ол 2015 жылы Дейтона-Бичтегі Эмбри-Риддл аэронавтика университетін «Авиациялық ғылым» мамандығы бойынша бітірген. PSA Airlines әуе компаниясында 6 жыл жұмыс істеген.
• Екінші ұшқыш – 28 жастағы Сэмюэл Лилли (ағылш. Samuel Lilley). Ол Джорджияның Оңтүстік университетін бітірген және PSA Airlines-те 2 жыл еңбек еткен.

Бортсеріктер

• 34 жастағы Данэйжа Элдер (ағылш. Danasia Elder).
• 53 жастағы Иан Эпштейн (ағылш. Ian Epstein).

UH-60 Black Hawk (тікұшақ)

тікұшағы (тактикалық нөмірі 00-26860) АҚШ армиясына тиесілі болды және соңғы ұшуды PAT25 (Priority Air Transport) позывнойымен орындаған. Бұл позывной АҚШ-тың жоғары лауазымды тұлғалары мен басшыларын тасымалдауға арналған рейстерге бөлінген. Тікұшақ Форт-Белвуар базасынан ұшып шықты, бортта АҚШ армиясының үш әскери қызметкері болған, алайда бортта жоғары лауазымды тұлғалар немесе басшылар болмаған. Құлауы кезінде ол әуеде оқу-жаттығу қимылдарын жасап жүрген.

Экипаж

Вертолёт бортында АҚШ армиясының 3 әскери қызметкері болған.

Экипаж құрамы

• Пилот – 39 жастағы Эндрю Ивс (Andrew Eaves), 2-классты уорент-офицер. Ұшу тәжірибесі шамамен 500 сағат.

• Экипаж командирі – 29 жастағы Райен О’Хара (Ryan O’Hara), штаб-сержант. Ұшу тәжірибесі шамамен 1000 сағат.

• Әскери қызметкер – 28 жастағы Ребекка Лобач (Rebecca Lobach), капитан.

Барысы

Қақтығыс карта-схемасы

JIA5342 рейсімен Вашингтонға бағыт алған жолаушылар ұшағы 18:39 EST уақытында Канзас штаты, қаласындағы ұшып шықты. Ұшақтың межелі әуежайға жоспарланған келу уақыты 21:00 шамасында болған. 20:39-да Вирджиния штатындағы әскери базасынан тікұшағы оқу-жаттығу ұшуы үшін әуеге көтерілді. 20:42-де JIA5342 рейсінің экипажы әуежай диспетчерлік мұнарасымен байланысып, 01-жолаққа қонуға рұқсат сұрады. Алайда, диспетчер 33-жолақты пайдалануды тапсырды.

Апатқа 30 секундтан аз уақыт қалғанда, әуе қозғалысын басқару диспетчері VH-60 экипажынан JIA5342 рейсін көріп тұрғандарын сұрады. Тікұшақ экипажының мүшесі мұны растады, « сұрауын жасады және диспетчерден оған рұқсат алды. Соқтығысуға бірнеше секунд қалғанда, диспетчер тікұшақ экипажына 5342 рейсінің артынан өтуге рұқсат берді.

Ұшу траекториялары және соқтығыс орны

20:48 EST уақытында JIA5342 рейсі VH-60 тікұшағымен соқтығысты. Соқтығыс нәтижесінде тікұшақ жарылып, Потомак өзеніне құлады. 5342 рейсінің радиолокациялық жауап бергіші 91 метр биіктікте сигнал беруді тоқтатты, содан кейін ұшақ та өзенге құлады. Соқтығысу сәті бақылау камерасына түсіп қалған. Кейінірек басқа да бейнежазбалар пайда болды. Өзенге құлағаннан кейін CRJ700 екіге бөлініп, шамамен екі метр тереңдікке батып кетті.

Соқтығыс болғаннан кейін бірден Рональд Рейган әуежайының диспетчерлері басқа ұшақтарды жақын маңдағы әуежайларға, соның ішінде Даллес, Балтимор-Вашингтон және Ричмонд әуежайларына бағыттай бастады. Рональд Рейган әуежайы 30 қаңтар, 11:00-ге дейін жабық болды.

Іздеу-құтқару операциясы

Потомак өзеніндегі жұмыстар (2025 жылғы 30 қаңтар)

Әуе кемелерінің соқтығысуы туралы алғашқы хабарды Колумбия округінің астаналық полиция департаменті жергілікті уақыт бойынша 20:53-те алды. Оқиға орнына дереу төтенше жағдайлар қызметкерлері, оның ішінде өрт сөндірушілер мен жедел медициналық көмек қызметкерлері жіберілді. Тірі қалғандар мен қаза тапқандардың денелерін іздеу үшін өрт сөндіру катерлері жұмылдырылды. Бастапқы құтқару қызметтерінің хабарламаларына сәйкес, қаза тапқандар анықталған. Мэриленд штатының полициясы сүңгуірлерді мобилизациялады, ал іздестіру-құтқару жұмыстарына Колумбия округінің полиция басқармасы, АҚШ парктік полициясы, Мэриленд табиғи ресурстар полициясы, полиция басқармасы және полиция басқармасына тиесілі әуе көліктері тартылды. Құтқару жұмыстары төмен температура мен мұз қабатының салдарынан қиынға соқты. Апат орнына жақын орналасқан буйдың деректеріне сәйкес, судың температурасы 2°C болған. Сонымен қатар, Вашингтон астаналық округінің транзиттік басқармасы көмек көрсету үшін жылытқыш автобустарды жіберді.

Федералдық тергеу бюросы (ФТБ) өкілдерінің мәлімдемесіне сәйкес, агенттік құтқару операциясына көмек көрсететінін хабарлады. Сонымен қатар, әуе оқиғасынан терроризм белгілері анықталмады.

Қаза тапқандар

Колумбия округінің өрт сөндіру және жедел медициналық көмек басқармасы соқтығысудан кейін тікұшақтың өзенге құлағанын растады.

Бейнебақылау камерасымен түсірілген соқтығысу сәті

Бірнеше сағаттан кейін құқық қорғау органдары мен басқа да ресми ақпарат көздері апаттан қаза тапқандардың болғанын растады.

ұшақта, соның ішінде спортшылар, жаттықтырушылар және олардың отбасыларының мүшелері болғанын растады. Ұшақта 1994 жылғы әлем чемпионы, Ресей құрамасының жұптық мәнерлеп сырғанаушылары мен , 1979 жылғы КСРО чемпионатының қола жүлдегері және бұрынғы ресейлік мәнерлеп сырғанаушы болған. Олар АҚШ құрамасымен жаттығу жұмыстарын жүргізіп жүрген. Бұған қоса, ұшақта АҚШ пен Ресейден бөлек, Германия, Филиппин азаматтары да болған.

Қаза тапқан спортшылардың тізімі: Спенсер Лэйн; Джина Хан; Эдди Чжоу; Эверли Ливингстон; Лидия Ливингстон; Франко Апарисио; Шон Кей; Анджела Янг.

Реакция

 АҚШ:

Канзас штатының сенаторы сөзінше, Уичитадан Вашингтонға ұшқан ұшақтың бортында 60-қа жуық жолаушы болған.

«Бұл қайғыны жеңілдететін сөз жоқ. Әлемнен Канзас үшін, құтқарушылар және осы жантүршігерлік апатқа қатысы бар кез келген адам үшін дұға етуді сұраймын»

– деп жазды Маршалл. Вашингтон мэрі жұртшылықты оқиға туралы хабардар етуге уәде берді.

American Airlines-тың бас директоры видеоүндеуінде ұшақтың пилоттарының тәжірибелі болғанын айтты. Авиакомпания рейс 5342 жолаушыларының отбасылары үшін қызу желі жұмыс істей бастады. American Airlines 31 қаңтарға дейін – Вашингтон бағыты бойынша рейстерді тоқтатты. 30 қаңтарда Пентагон 12-ші авиациялық батальонға — тікұшаққа жауапты Құрлық әскерлері бөлімшесіне — ұшуларды 48 сағатқа тоқтату туралы бұйрық берді. АҚШ қорғаныс министрі Пит Хегсет экипаждың «тәжірибелі» болғанын айтты.

Салдары

Апат орнындағы қирандылар

Ұшақ апатынан 67 адам қаза болды: 60 жолаушы, экипаждың төрт мүшесі және ұшаққа соғылған тікұшақта болған үш әскери қызметкер. Бұл жөнінде АҚШ билігіне сүйенген BBC-дің Орыс қызметі жазды.

АҚШ президенті Дональд Трамп Ақ үйдегі брифинг кезінде ұшақ апатынан ешкім тірі қалмағанын айтты.

«Өкінішке қарай, ешкім тірі қалған жоқ, Бұл халқымыз үшін қайғылы сәт»

– деді ол. Ол апаттан қаза болғандарды еске алып, сөзінің басында бір минут үнсіздік жариялады.

Вашингтондағы өкілдерінің Х әлеуметтік желісіндегі парақшасында хабарлауынша, қонайын деп жатқан және ұшып келетін барлық рейс тоқтатылған. 31 қаңтарда American Airlines — Вашингтон бағытындағы рейстің нөмірін 5342-ден 5677-ге ауыстырды.

Тергеу

30 қаңтарда NTSB тергеудің алдын ала есебін 30 күн ішінде ұсынуды жоспарлап отырғанын хабарлады. Қақтығыстың ықтимал себептерінің кең ауқымы қарастырылатын болады.

Дереккөздер

1. АҚШ-та ұшақ тікұшақпен соқтығысып, өзенге құлады  (қаз.). kaz.tengrinews.kz. Тексерілді, 30 қаңтар 2025.
2. Regan, Helen; Romine, Taylor; Faheid, Dalia; Lynch, Jamiel; Vera, Amir; Park, Hanna Live updates: American Airlines plane crash near Washington, DC; Reagan National Airport takeoffs and landings halted  (ағыл.). CNN (30 January 2025). Тексерілді, 30 қаңтар 2025.
3. Playback of flight AA5342. FlightRadar24. Тексерілді, 30 қаңтар 2025.
4. FAA Statements on Aviation Accidents and Incidents. Federal Aviation Administration (29 қаңтар 2025). Тексерілді, 29 қаңтар 2025.
5. All flights halted at Reagan National Airport due to plane crash (en-US) (29 қаңтар 2025).
6. Knox, Brady Potomac plane crash: Rescue operation underway near Reagan airport - Washington Examiner (en-US) (30 қаңтар 2025). Дереккөз қатесі: Invalid <ref> tag; name "Knox-Jan30" defined multiple times with different content
7. В Вашингтоне пассажирский самолет упал в реку Потомак после столкновения с вертолётом  (орыс.) (30 января 2025).
8. Leclercq, Matt. American Airlines crash in Washington, D.C., may be carrier's worst disaster in two decades,  (January 29, 2025).
9. BBC Home - Breaking News, World News, US News, Sports, Business, Innovation, Climate, Culture, Travel, Video & Audio (en-GB).
10. Hamacher, Brian Collision involving helicopter and plane recalls tragic 1982 Air Florida crash (en-US) (30 қаңтар 2025).
11. Oldcorn, Christopher Flight 90's legacy, how a fatal crash changed winter flying  (ағыл.) (30 January 2025).
12. Walker, Diamond DC plane clash: How Air Florida Flight 90 crashed into the Potomac in 1982 (en-US) (30 қаңтар 2025).
13. Вашингтондағы ұшақ апаты: әуе кемесі әскери тікұшақпен қақтығысты  (қаз.). kaz.orda.kz.
14. PSA Airlines CRJ700 N709PS. Airfleets (30 қаңтар 2025).
15. Kolonia, Doug "Casper" American Airlines Jet Hits Deer on Takeoff - Lands Safely. Fighter Sweep (16 ақпан 2017).
16. Борттағы чемпиондар және Трамптың реакциясы: Вашингтон ұшағы апаты туралы не белгілі  (қаз.).
17. Captain of American Airlines jet in deadly DC midair crash had studied in Florida. NBC Miami (31 қаңтар 2025).
18. Shiff, Blair 'I was so proud when Sam became a pilot': Dad mourns Charlotte-based son killed in American Airlines crash. WCNC Charlotte (30 қаңтар 2025).
19. Robertson, Campbell Live Updates: No Survivors After Plane and Helicopter Crash Near Washington, Officials Say (January 30, 2025).
20. Sáenz, Hunter What we know about Charlotte-area victims who died in DC mid-air collision. "WSOC-TV (30 қаңтар 2029).
21. Jordan, Chase ‘The sweetest human.’ Charlotte-based flight attendant mourned after DC plane crash. The Charlotte Observer (31 қаңтар 2025).
22. Alund, Natalie Neysa 'He died doing what he absolutely loved': Flight attendant death confirmed in crash  (ағыл.). USA Today (30 January 2025).
23. Live updates: American Airlines plane crash near Washington, DC; Reagan National Airport takeoffs and landings halted  (ағыл.). CNN (29 January 2025). — «A US Army Blackhawk (H-60) helicopter collided with passenger aircraft near Washington on Wednesday, according to two US defense officials.»  Тексерілді, 30 қаңтар 2025.
24. Live updates: American Airlines plane crashes into Potomac River near Reagan National  (ағыл.). NBC4 Washington (29 January 2025). Тексерілді, 30 қаңтар 2025.
25. Garrison, Joey; Nguyen, Thao. Live updates: Plane, helicopter collide, crash into Potomac River in Washington, USA Today (29 қаңтар 2025). Тексерілді 29 қаңтардың 2025.
26. АҚШ-ғы ұшақ апаты: өзеннен 18 адамның денесі табылды  (қаз.). azattyq-ruhy.kz. Тексерілді, 30 қаңтар 2025.
27. Army crew involved in mid-air collision with jet was 'fairly experienced', Scripps News (30 January 2025).
28. A pilot killed in D.C. crash confirmed to be from Noxubee Co. (January 30, 2025).
29. Black Hawk pilot from Mississippi killed in DC plane-helicopter crash.
30. What we know about the American Airlines plane and Army helicopter crash over D.C.'s Potomac River  (ағыл.). CBS News (30 January 2025).
31. Army identifies Third Soldier involved in Helicopter Crash | Article | The United States Army
32. Roberts, Renée Rigdon, Matt Stiles, Lou Robinson, Soph Warnes, Mark Oliver, Byron Manley, Gillian A visual timeline of the collision between a passenger plane and a Black Hawk helicopter in DC  (ағыл.) (30 January 2025).
33. Live updates: Passenger jet with 64 aboard collides with Army helicopter at Reagan Airport near DC (January 30, 2025).
34. Live updates: Passenger jet with 64 aboard collides with Army helicopter at Reagan Airport near DC (January 30, 2025).
35. Aircraft down in Potomac River, airlinesgeeks.com (January 30, 2025).
36. Cameron, Chris Footage from a live webcam operated by the Kennedy Center appears to show a collision between two aircraft over Washington.. The New York Times (January 29, 2025).
37. Scott, Nick Exclusive: CNN obtains videos showing new angles of DC plane crash  (ағыл.). CNN (31 January 2025).
38. Самолет раскололся на две части после столкновения с вертолетом над Вашингтоном  (орыс.).
39. Washington DC plane crash: Jet with 60 passengers collides with US Army helicopter and crashes into river (en-GB).
40. Gillum, Jack Audio of Air-Traffic Conversations Shows Planes Diverted, Pilot Account. The Wall Street Journal (January 29, 2025).
41. Two flights diverted to RIC after plane collides with helicopter, crashes into Potomac River, WRIC-TV, Nexstar Media Group (30 January 2025).
42. Gillum, Jack. Audio of Air-Traffic Conversations Shows Planes Diverted, Pilot Account, The Wall Street Journal (January 29, 2025).
43. Skores, Alexandra. Approximately 19 aircraft diverted to Dulles International Airport at time of crash  (ағыл.) (30 January 2025).
44. Regan, Helen Live updates: American Airlines plane, Black Hawk helicopter collide near Washington, DC; no survivors recovered (30 қаңтар 2025).
45. Reardon, Logan Is DCA open? What travelers should know about Reagan National Airport after crash (30 қаңтар 2025).
46. Live updates: Plane crashes into Potomac River after collision with helicopter near Reagan National Airport  (ағыл.) (January 30, 2025).
47. All flights halted at Reagan National Airport due to plane crash  (ағыл.). wusa9.com (29 January 2025).
48. Bodies pulled from Potomac after collision.
49. Fatalities confirmed after passenger plane collides with Army Black Hawk, source says  (ағыл.), CNN (January 30, 2025).
50. Авиакатастрофа над Вашингтоном: что известно о ее причинах и о тех, кто был на борту. (30 қаңтар 2025).
51. 'I lost everything': Wife of skating coach killed in DC plane crash speaks out  (ағыл.). (30 January 2025).
52. На борту упавшего в США самолета, предварительно, находились восемь фигуристов  (орыс.). ТАСС (30 января 2025).
53. Вашингтондағы ұшақ апатынан 67 адам қаза болды  (қаз.). www.azattyq.org.
54. Тағы бір ұшақ апаты: қайғылы оқиғаның мән-жайы белгілі болды  (қаз.). massaget.kz. Тексерілді, 30 қаңтар 2025.
55. American Airlines (2025-01-30). Information regarding American Eagle Flight 5342 (Single URL to ongoing text and video releases). Пресс-релиз.
56. Galvin, Shane American Airlines flights from Wichita to DCA to resume on Friday following deadly crash (en-US). New York Post (31 қаңтар 2025).
57. Пентагон приостановил полеты подразделения, вертолет которого столкнулся с самолетом  (орыс.).
58. Вашингтондағы ұшақ апатында ешкім тірі қалған жоқ — Трамп  (қаз.). qaz.ulysmedia.kz.
59. АҚШ-та ұшақ әскери тікұшақпен соқтығысып, өзенге құлады (видео)  (қаз.). kaz.nur.kz.
60. Croft, Dalia Faheid, Taylor Romine, Hanna Park, Karina Tsui, Lex Harvey, Andy Rose, Amanda Musa, Jay Live updates: Officials investigate deadly collision between passenger jet and Army helicopter  (ағыл.) (31 January 2025).
61. FAA restricts helicopter flights near Washington airport in response to crash, Reuters (January 31, 2025).
62. There Will Never Be Another Flight 5342 on American Airlines. Here’s Why  (ағыл.). (31 January 2025).
63. NTSB says preliminary report on airline crash will be released in 30 days  (ағыл.) (30 January 2025).
64. Harvey, Helen Regan, Taylor Romine, Dalia Faheid, Jamiel Lynch, Amir Vera, Hanna Park, Karina Tsui, Antoinette Radford, Chris Boyette, Andy Rose, Lauren Mascarenhas, Elise Hammond, Christina Zdanowicz, Lex January 30, 2025: DC plane collision news  (ағыл.) (30 January 2025).

Сілтемелер

• Aviation Safety Network сайтындағы JIA5342 рейсінің апаты туралы сипаттама