Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Батыстық май шартылдауығы (лат. Melolontha melolontha) — тұқымдасының Шартылдақ қоңыз тегінің ірі қоңызы.
| Батыс зауза қоңызы | ||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||||||||
| ||||||||||||||
| Melolontha melolontha , 1758 |
Таралуы
Ресейдің батыс және оңтүстік батысынан Псков–Смоленск–Харьков–Ставрополь жолағында көп тараған.
Биологиялық сипаттамасы
Дене тұрқы шамамен 23-31 мм ұзындығымен, қуатты дөңес денесімен. Негізгі түсі қара, қанат үсті, аяқтары және мұртшалары, щупиктері және пигидилері ақшыл қоңыр түсті. Ерекшелігі, түсі өзгеруі мүмкін. Алдынғы арқасынан созылған кішкентай басы, шеттерінен қалың ақшыл қоңыр түктермен жабылған. Басында веер тәрізді орналасқан мұртшалары бар. Қоңыр қанат үстілерінде төрт төртен қабырғалары болады. Қарынның шеттерінде ақ үш бұрышты дақтар жақсы көрінеді.
Қоңыздар топырақта қыстайды. Көктемде шығыстық қоңыздарға қарағанда, екі жұмаға ке ұшып шығады. Бұл мезгілде олар орман шошақтарына, бақтарға, парктерге, жеке тұрған ағаштарға бағытталады. Орман ағаштарының ішіндегі қореккөз – емен ағашы. Биология бойынша шығыс май шартылдауықтарымен ұқсас.
Шартылдауығының жұмыртқалары сопақ, түсі кіршен ақ, көлемі шамамен 3х2 мм болады. Дернәсілдері етті, сары- ақшылдау, пішіні «С» әрпі тәріздес. Басы қоңырлау төртмүшелi мұрттар және күштi жақтармен. 3 қос кеуде аяқтары болады. Қарын 10 сегменттерден тұрады, екi соңғы олардың iшiнен шомбал. Екi соңғы сегментте 22-30 қыл болатын екi параллел ұзына бойына қатарлары бар. Дернәсілдердің үш жасы болады, бас камераларының ендерімен ерешеленеді. (бірінші жас = 2,5 мм, екінші жас = 4 мм, үшінші жас= 6 мм). Қуыршағы бос, сарылау болып келеді.
Ауыл шаруашылығына зияны
Дернәсілдері топырақ астында өсімдіктердің тамырын бұзып жатқан көпулы зиянкестер. Ауыл шаруашылық дақылдарына дернәсілдері зиянын тигізетін ашық селдір топырақты мекендейді. Орман кескіндерін отырғызу барызында прогалин және орман астына аз шоғырланған май шартылдауығы табиғи жаңару мен орман дақылдарына зияны тиеді. 3-5 жыл ағымында дамиды.
Дереккөздер
- "Қазақстанның ұлттық қорықтары мен парктері"
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Batystyk maj shartyldauygy lat Melolontha melolontha tukymdasynyn Shartyldak konyz teginin iri konyzy Batys zauza konyzyDүniesi ZhanuarlarZhamagaty BuynayaktylarTaby ZhәndikterSaby Қatty kanattylarTukymdasy Tegi Shartyldak konyzTүri M melolonthaMelolontha melolontha 1758TaraluyResejdin batys zhәne ontүstik batysynan Pskov Smolensk Harkov Stavropol zholagynda kop taragan Biologiyalyk sipattamasyDene turky shamamen 23 31 mm uzyndygymen kuatty dones denesimen Negizgi tүsi kara kanat үsti ayaktary zhәne murtshalary shupikteri zhәne pigidileri akshyl konyr tүsti Ereksheligi tүsi ozgerui mүmkin Aldyngy arkasynan sozylgan kishkentaj basy shetterinen kalyn akshyl konyr tүktermen zhabylgan Basynda veer tәrizdi ornalaskan murtshalary bar Қonyr kanat үstilerinde tort torten kabyrgalary bolady Қarynnyn shetterinde ak үsh buryshty daktar zhaksy korinedi Қonyzdar topyrakta kystajdy Koktemde shygystyk konyzdarga karaganda eki zhumaga ke ushyp shygady Bul mezgilde olar orman shoshaktaryna baktarga parkterge zheke turgan agashtarga bagyttalady Orman agashtarynyn ishindegi korekkoz emen agashy Biologiya bojynsha shygys maj shartyldauyktarymen uksas Shartyldauygynyn zhumyrtkalary sopak tүsi kirshen ak kolemi shamamen 3h2 mm bolady Dernәsilderi etti sary akshyldau pishini S әrpi tәrizdes Basy konyrlau tortmүsheli murttar zhәne kүshti zhaktarmen 3 kos keude ayaktary bolady Қaryn 10 segmentterden turady eki songy olardyn ishinen shombal Eki songy segmentte 22 30 kyl bolatyn eki parallel uzyna bojyna katarlary bar Dernәsilderdin үsh zhasy bolady bas kameralarynyn enderimen ereshelenedi birinshi zhas 2 5 mm ekinshi zhas 4 mm үshinshi zhas 6 mm Қuyrshagy bos sarylau bolyp keledi Auyl sharuashylygyna ziyanyDernәsilderi topyrak astynda osimdikterdin tamyryn buzyp zhatkan kopuly ziyankester Auyl sharuashylyk dakyldaryna dernәsilderi ziyanyn tigizetin ashyk seldir topyrakty mekendejdi Orman keskinderin otyrgyzu baryzynda progalin zhәne orman astyna az shogyrlangan maj shartyldauygy tabigi zhanaru men orman dakyldaryna ziyany tiedi 3 5 zhyl agymynda damidy Derekkozder Қazakstannyn ulttyk koryktary men parkteri