Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Ақтас мешіті – Қызылорда облысының республикалық маңызы бар тарих және мәдениет ескерткіштері тізіміне енген киелі нысан ескерткіші.
| Ақтас мешіті | |
 | |
| Жалпы мәлімет | |
|---|---|
| Статусы | Мемлекет қорғауында |
| Түрі | діни мекеме, діни зиярат орны |
| Сәулет стилі | қала құрылысы және сәулет |
| Орналасуы | Қазақстан Республикасы, Қызылорда облысы, Жаңақорған ауданы |
| Ғимараттың маңыздылығы | киелі нысан |
| Жөнделген уақыты | 1990-жылдар |
| Биіктігі | |
| Биіктігі | 19,15 м |
| Төбесі | күмбезді |
Басқа мағыналар үшін Ақтас мешіті деген бетті қараңыз.Орналасқан жері
Қызылорда облысы Жаңақорған ауданы Бесарық бекетінен оңтүстікке қарай 6 км жерде, Сырдария өзенінің жағалауында орналасқан.
Кезеңі
1884 жылы салынған. Авторы белгісіз. Мешіттің тұрған маңында қазақтардың XVI-XIX ғасырлардағы тұрақты мекен жайлары болғанға ұқсайды.
Тарихи деректер
Бұл ғимарат "Ақтас" деген атпен белгілі және Айқожа ишанның өтініші бойынша осылай аталды. Оның да кесенесі осы мешітке жақын орналасқан. Мешітті белгісіз сәулетші Сырдарияның оң жағалауының биік жеріне тұрғызған (халықта Самарқандтан шақырылған шебер туралы әңгіме айтылады). Төбешіктің етегінде бұлақ бар, сол бұлақ суының емдік қасиеті бар деп есептеледі.
"Ақтас" мешіті – Сырдария жағалауындағы жалғыз күмбезді мешіт. Халық арасында оны ертеден осы өңірдегі ең биік діни құрылыс деп санайды, сондықтан да күмбездің биігіне шығып, Қожа Ахмет Ясауи мен Арыстан бабаның кесенелерін көруге болады дейді. Осы мешіт пайда болғаннан бастап, Меккеге жыл сайын қажылыққа барар алдында адамдардың жиналатын киелі орнына айналды.
Өткен ғасырдың 90-жылдары "Ақтас" мешіті төзімділігімен ерекшеленетін "түркістандық кірпішті" қолдана отырып, қайта жаңартылды.
Сипаттмасы
Ғимарат тікбұрышты күйдірілген кірпіштерден (6,5х13х26 см, 10 қатар + 10 жым = 0,77 м) тұрғызылған. Пішіні төрт бұрышты етіп салынған күмбезді мешіттің еденінен күмбезіне дейінгі биіктігі 19,15 м. Қасбеті шығыс жақта. Мешіт күмбезіне 4 қырлы, 2 қабатты мойындық арқылы көтерілуге болады. Қабырғалары сәндік өрнектермен әшекейленген. Кіре беріс жағында 3 биік, сәнді аркасы бар, ортаңғы аркадан мешітке кіретін есік жасалған. Солтүстік және оңтүстік жақтағы қабырғасына әшекейлі терезелер орнатылған; солтүстіктегі терезенің астыңғы жағында қосымша бір есік бар.
Мешіттің михрабы батыс жақтағы қабырғаның орта тұсында орналасқан. Солтүстік іргесіне жүргізілген қазба жұмысы барысында төрт бұрышты шағын бөлмелердің іргесі ашылды. Осыған қарағанда мешіт жанында медресе болған секілді.
1982 жылы Республикалық маңызы бар тарих және мәдениет ескерткіштері тізіміне енгізіліп, мемлекет қорғауына алынған.
Дереккөздер
- Қазақстанның тарихи-мәдени нысандарының және жаппай зиярат ету орындарының альбомы/ ; ҚР Мәдениет және спорт министрлігі, Қазақ ғылыми-зерттеу мәдениет институты ; [жоба авторы Т. Бекбергенов ; бас ред. А. Р. Хазбулатов]... – Астана : [б. ж.], 2018. - 495 б., суретті; . – Библиогр.: 490 б. . – 100 дана – ISBN 978-9961-23-485-9
- “Қазақстан”: Ұлттық энциклопедия/Бас редактор Ә. Нысанбаев – Алматы “Қазақ энциклопедиясы” Бас редакциясы, 1998 ISBN 5-89800-123-9
- Қазақ мәдениеті. Энциклопедиялық анықтамалық. Алматы: “Аруна Ltd.” ЖШС, 2005 ISBN 9965-26-095-8
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Aktas meshiti Қyzylorda oblysynyn respublikalyk manyzy bar tarih zhәne mәdeniet eskertkishteri tizimine engen kieli nysan eskertkishi Aktas meshitiZhalpy mәlimetStatusyMemleket korgauyndaTүridini mekeme dini ziyarat ornySәulet stilikala kurylysy zhәne sәuletOrnalasuyҚazakstan Respublikasy Қyzylorda oblysy Zhanakorgan audanyҒimarattyn manyzdylygykieli nysanZhondelgen uakyty1990 zhyldarBiiktigiBiiktigi19 15 mTobesikүmbezdi Baska magynalar үshin Aktas meshiti degen betti karanyz Ornalaskan zheriҚyzylorda oblysy Zhanakorgan audany Besaryk beketinen ontүstikke karaj 6 km zherde Syrdariya ozeninin zhagalauynda ornalaskan Kezeni1884 zhyly salyngan Avtory belgisiz Meshittin turgan manynda kazaktardyn XVI XIX gasyrlardagy turakty meken zhajlary bolganga uksajdy Tarihi derekterBul gimarat Aktas degen atpen belgili zhәne Ajkozha ishannyn otinishi bojynsha osylaj ataldy Onyn da kesenesi osy meshitke zhakyn ornalaskan Meshitti belgisiz sәuletshi Syrdariyanyn on zhagalauynyn biik zherine turgyzgan halykta Samarkandtan shakyrylgan sheber turaly әngime ajtylady Tobeshiktin eteginde bulak bar sol bulak suynyn emdik kasieti bar dep esepteledi Aktas meshiti Syrdariya zhagalauyndagy zhalgyz kүmbezdi meshit Halyk arasynda ony erteden osy onirdegi en biik dini kurylys dep sanajdy sondyktan da kүmbezdin biigine shygyp Қozha Ahmet Yasaui men Arystan babanyn kesenelerin koruge bolady dejdi Osy meshit pajda bolgannan bastap Mekkege zhyl sajyn kazhylykka barar aldynda adamdardyn zhinalatyn kieli ornyna ajnaldy Өtken gasyrdyn 90 zhyldary Aktas meshiti tozimdiligimen erekshelenetin tүrkistandyk kirpishti koldana otyryp kajta zhanartyldy SipattmasyҒimarat tikburyshty kүjdirilgen kirpishterden 6 5h13h26 sm 10 katar 10 zhym 0 77 m turgyzylgan Pishini tort buryshty etip salyngan kүmbezdi meshittin edeninen kүmbezine dejingi biiktigi 19 15 m Қasbeti shygys zhakta Meshit kүmbezine 4 kyrly 2 kabatty mojyndyk arkyly koteriluge bolady Қabyrgalary sәndik ornektermen әshekejlengen Kire beris zhagynda 3 biik sәndi arkasy bar ortangy arkadan meshitke kiretin esik zhasalgan Soltүstik zhәne ontүstik zhaktagy kabyrgasyna әshekejli terezeler ornatylgan soltүstiktegi terezenin astyngy zhagynda kosymsha bir esik bar Meshittin mihraby batys zhaktagy kabyrganyn orta tusynda ornalaskan Soltүstik irgesine zhүrgizilgen kazba zhumysy barysynda tort buryshty shagyn bolmelerdin irgesi ashyldy Osygan karaganda meshit zhanynda medrese bolgan sekildi 1982 zhyly Respublikalyk manyzy bar tarih zhәne mәdeniet eskertkishteri tizimine engizilip memleket korgauyna alyngan DerekkozderҚazakstannyn tarihi mәdeni nysandarynyn zhәne zhappaj ziyarat etu oryndarynyn albomy ҚR Mәdeniet zhәne sport ministrligi Қazak gylymi zertteu mәdeniet instituty zhoba avtory T Bekbergenov bas red A R Hazbulatov Astana b zh 2018 495 b suretti Bibliogr 490 b 100 dana ISBN 978 9961 23 485 9 Қazakstan Ұlttyk enciklopediya Bas redaktor Ә Nysanbaev Almaty Қazak enciklopediyasy Bas redakciyasy 1998 ISBN 5 89800 123 9 Қazak mәdenieti Enciklopediyalyk anyktamalyk Almaty Aruna Ltd ZhShS 2005 ISBN 9965 26 095 8