Ахмет Кенесарыұлы

Ахмет Кенесарыұлы (1842— 1888) — қазақ сұлтаны. Кенесарының бәйбішесі Күнімжаннан туған үш ұлдың кішісі.

Шешесінің ықпалымен өзге ағаларымен бірге оқып, білім алады. Жастайынан әскери өнерге машықтанады. Ер жеткен соң Қоқан хандығының әскери санында қызмет жасап, ерлігімен көзге түседі де, "пансат-башы" (бес жүз басы) дәрежесіне дейін көтеріледі. Ресей империясы Жетісу жерін жаулап алу кезінде ол қоқандық әскер құрамында шайқасады. 1860 жылы Ұзынағаш маңында болған шайқастан кейін Кенесары ұрпақтарының бір бөлігі қоқандықтарды қолдады, келесілері орыстар жағына өтіп кетеді. 1861 жылы 23 қаңтарда Ахмет пен бауыры Тайшық орыстар билігін мойындап, олардың қол астына өтуге өтініш білдіреді. Сырдария шебінің басшысы генерал Дебу сұлтандардың өтінішін қабыл алады да, олардың (37 жанұя) Перовскіге көшіп келуіне жағдай жасайды. Сұлтандарға Сырдария шебін қоқандықтардан қорғау қызметі жүктеледі. 1862 жылы бұл қызметтері үшін және Жөлек пен Жаңақорғанды басып алу кезіндегі ерліктері үшін Тайшық пен Ахметке "зау- ряд — хорунжий" әскери шені беріледі. 1863 жылы Сырдария шебіне қоқандықтардың парбаншы Шадман қожа мен мыңбасы Қасым бастаған күштерімен соғысады. Осы жылы патша үкіметі Сырдария мен Сібір шептерінің аралығын зерттеу үшін бірнеше арнайы топтар жасақтайды. Орынбор корпусының подполковнигі М.Г. Черняевқа Жөлектен Түркістан қаласына дейінгі жер бедерін зерттеу жүктеледі. Оның Созақ пен Шолаққорған жерлеріне жасаған барлау ісіне Ахмет те өз жасақтарымен қатысады да, Черняев сенімін иеленеді.

Дереккөздер

1. Отырар. Энциклопедия. – Алматы. «Арыс» баспасы, 2005 ISBN 9965-17-272-2