Ахмет Бірімжанов — Алашорда үкіметінің мүшесі, 1-2 мемлекеттік Дума мүшесі, заңгер.
Ахмет Қорғанбекұлы Бірімжанов | ||||
| ||||
Лауазымы | ||||
---|---|---|---|---|
| ||||
27 сəуір (10 мамыр) — 9 (22) шілде 1906 | ||||
| ||||
20 ақпан — 3 маусым 1907 | ||||
| ||||
шілде 1917 — 1920 | ||||
| ||||
желтоқсан 1922 — қаңтар 1925 | ||||
| ||||
? — 1928 | ||||
Өмірбаяны | ||||
Партиясы | Алаш | |||
Білімі | Қазан университеті | |||
Діні | ислам | |||
Дүниеге келуі | 7 желтоқсан 1871 Торғай уезінің №1 ауылы | |||
Қайтыс болуы | 5 қаңтар 1928 (56 жас) Ленинград, Ресей КФСР | |||
Әкесі | Қорғанбек | |||
Анасы | Ханша | |||
Жұбайы | Гүлжауһар Əлмұхамедқызы | |||
Балалары | Ұлы: Батырбек Ахметұлы Қызы: Іңкəр Ахметқызы | |||
өңдеу |
Өмірбаяны
Жастық-шағы
1871 жылы 7 желтоқсанда Торғай уезінің №1 ауылында (қазіргі Жангелді ауданы) дүниеге келген. Арғын тайпасы Шақшақ руының Аю бөлімінен шыққан.
Жастайынан зерек Ахмет Орынбор ерлер гимназиясын 1891 жылы күміс медальмен бітірсе, ал Қазан университетінің заң факультетін 1895 жылы алтын медальмен бітірген.
Мемлекеттік Дума мүшелігінде
ЖОО бітірісімен Орынбор округтық соттың кандидаты, одан кейін Торғай уезінің бітімші соты болып істеп жүргенде, 1906-1907 жылдары Ресейдің 1-2 мемлекеттік Думасының мүшелігіне қатарынан екі рет Торғай облысы қазақтары атынан сайланады.
1906 жылы 2 шілдеде дума отырысында сөз сөйлеп, аграрлық комиссияға қазақ депутаттарын енгізуді ұсынады. Депутат А.Қалменев екеуі қазақ жерінде қоныс аударушыларды жерге орналастыру комиссияларының заңсыздықтары туралы жоғарғы үкімет билігіне сұрау салады.
А.Бірімжанов 2-Думада әскери дала соттарын жою туралы заң жобасын жасау комиссиясының құрамына енеді. Бұдан басқа өзге де 53 депутатпен бірлесіп, Министрлер Кеңесіне 1906 жылы 4 маусымда қазақ даласында қоныс аударушылар учаскелері мен ормандағы саяжайлардың орналасу заңсыздығы жөнінде сұрау салады.
Қазақ даласына ішкі Ресейден қоныстанушылардың жаппай шұбыруына байланысты жер, қоныс мәселесі қатты ушығып, қазақ халқының тағдырына тікелей әсер еткендіктен, қазақ зиялыларын қатты толғандырып, оны Дума мінбері арқылы жеңілдетіп шешуге әрекеттенген іс-қимылдары еді. Алайда Дума таратылып, бұл іс-әрекеттер нәтижесіз болып, Дума мүшесі ретінде А.Бірімжанов қазақ өлкесінде қызмет істеуіне рұқсат етілмей, 1917 жылға шейін қаласында сот тергеушісі болған.
Ақпан төңкерісінен кейін
Ақпан төңкерісінен соң алғашында Уақытша өкіметтің Торғай уезінің комиссары, онан кейін Қостанай уезінің комиссары болған. Сол жылдары елде белең алған қоғамдық-саяси және Алаш қозғалысына араласа бастайды.
1917 жылы 2-8 сәуірде Орынборда және сол жылғы 20-25 тамызда Ақтөбеде өткен Торғай облысы қазақтарының сиезіне қатысып, соңғысында жаңа сот жүйесінің жобасын әзірлеу жөніндегі комиссияның құрамына кіреді. Торғай облыстық біріккен мұжық-қазақ сиезіне де қатысады.
Шілдеде өткен Жалпықазақтық сиезде Торғай облысынан Құрылтай жиналысына депутаттыққа ұсынылады да, желтоқсандағы сиезде Торғай облысынан Алашорда үкіметінің мүшелігіне өтеді.
Кеңес өкіметі кезінде
Кеңес өкіметі кезінде заң орындарында жауапты қызметтер атқарған. Қазақ АКСР-дің заң комиссариатының алқа мүшесі және өмірінің соңына шейін Қазақстанның Жоғарғы сотының мүшесі болған.
1927 жылы 5 қаңтарда Ленинградта қайтыс болған. Ақтық сапарға Ә.Бөкейханов, Ә.Сейдалин, Ленинградта оқып жүрген қазақ студенттері М.Әуезов, Ә.Марғұлан, ұлы Батырбек және татар зиялылары шығарып салған.
Отбасы
Бірімжановтың арғы аталары атақты Арғын-Шақшақ Жәнібек Қошқарұлы батыр және Шеген би. Өз әкесі — Қорғанбек. Шешесі — Қыпшақ Наурызбай бидің қызы Ханша. Ал арғы атасы — Шеген бидің қызы Айман, Ыбырай Алтынсариннің шешесі.
- Інісі Ғазымбек (1896-1938) - қоғам қайраткері, алашшыл азамат.
- Әйелі Гүлжауһар - Әбілқайыр ханның шөбересі. Гүлжауһардың әкесі Әлмұхамед Сейдалин - білімі бойынша заңгер, Ырғыз уезінің басшы-сұлтаны және Орыс географиялық қоғамының мүшесі
- Ұлы Батырбек (1911-1985) - химик, аспирант. Әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университетінің химия факультетінің деканы.
- Қызы Іңкәр (1915-2002) - мұғалім, ғылым докторы, АММИ-ның қалыпты физиология кафедрасының меңгерушісі.
Дереккөздер
- http://www.tarih.spring.kz/kk/history/modern/figures/bayzhanuly/ Мұрағатталған 21 қыркүйектің 2020 жылы.
- Саяси түсіндірме сөздік. – Алматы, 2007. ISBN 9965-32-491-3
- «Алаш» қозғалысы. Алматы, 2008. ISBN 9965-32-715-7
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Ahmet Birimzhanov Alashorda үkimetinin mүshesi 1 2 memlekettik Duma mүshesi zanger Ahmet Қorganbekuly BirimzhanovLauazymyTu Birinshi Memlekettik Duma mүshesi Tu27 seuir 10 mamyr 9 22 shilde 1906Tu Ekinshi Memlekettik Duma mүshesi Tu20 akpan 3 mausym 1907Tu Alashorda үkimetinin mүshesishilde 1917 1920Tu Қyrgyz ASKR din zan alka mүshesizheltoksan 1922 kantar 1925Tu Қazak AKSR din Zhogargy sotynyn mүshesi 1928ӨmirbayanyPartiyasyAlashBilimiҚazan universitetiDini islamDүniege kelui 7 zheltoksan 1871 1871 12 07 Torgaj uezinin 1 auylyҚajtys boluy 5 kantar 1928 1928 01 05 56 zhas Leningrad Resej KFSRӘkesi ҚorganbekAnasy HanshaZhubajy Gүlzhauһar ElmuhamedkyzyBalalary Ұly Batyrbek Ahmetuly Қyzy Inker Ahmetkyzyondeu Memlekettik Dumanyn mүsheleri Alpysbaj Қalmenov zhәne Ahmet Birimzhanov Sankt Peterburg 1906 zh ӨmirbayanyZhastyk shagy 1871 zhyly 7 zheltoksanda Torgaj uezinin 1 auylynda kazirgi Zhangeldi audany dүniege kelgen Argyn tajpasy Shakshak ruynyn Ayu boliminen shykkan Zhastajynan zerek Ahmet Orynbor erler gimnaziyasyn 1891 zhyly kүmis medalmen bitirse al Қazan universitetinin zan fakultetin 1895 zhyly altyn medalmen bitirgen Memlekettik Duma mүsheliginde ZhOO bitirisimen Orynbor okrugtyk sottyn kandidaty odan kejin Torgaj uezinin bitimshi soty bolyp istep zhүrgende 1906 1907 zhyldary Resejdin 1 2 memlekettik Dumasynyn mүsheligine katarynan eki ret Torgaj oblysy kazaktary atynan sajlanady 1906 zhyly 2 shildede duma otyrysynda soz sojlep agrarlyk komissiyaga kazak deputattaryn engizudi usynady Deputat A Қalmenev ekeui kazak zherinde konys audarushylardy zherge ornalastyru komissiyalarynyn zansyzdyktary turaly zhogargy үkimet biligine surau salady Ekinshi Memlekettik Duma mүsheleri A Birimzhanov 2 Dumada әskeri dala sottaryn zhoyu turaly zan zhobasyn zhasau komissiyasynyn kuramyna enedi Budan baska ozge de 53 deputatpen birlesip Ministrler Kenesine 1906 zhyly 4 mausymda kazak dalasynda konys audarushylar uchaskeleri men ormandagy sayazhajlardyn ornalasu zansyzdygy zhoninde surau salady Қazak dalasyna ishki Resejden konystanushylardyn zhappaj shubyruyna bajlanysty zher konys mәselesi katty ushygyp kazak halkynyn tagdyryna tikelej әser etkendikten kazak ziyalylaryn katty tolgandyryp ony Duma minberi arkyly zhenildetip sheshuge әrekettengen is kimyldary edi Alajda Duma taratylyp bul is әreketter nәtizhesiz bolyp Duma mүshesi retinde A Birimzhanov kazak olkesinde kyzmet isteuine ruksat etilmej 1917 zhylga shejin kalasynda sot tergeushisi bolgan Akpan tonkerisinen kejin Akpan tonkerisinen son algashynda Uakytsha okimettin Torgaj uezinin komissary onan kejin Қostanaj uezinin komissary bolgan Sol zhyldary elde belen algan kogamdyk sayasi zhәne Alash kozgalysyna aralasa bastajdy 1917 zhyly 2 8 sәuirde Orynborda zhәne sol zhylgy 20 25 tamyzda Aktobede otken Torgaj oblysy kazaktarynyn siezine katysyp songysynda zhana sot zhүjesinin zhobasyn әzirleu zhonin degi komissiyanyn kuramyna kiredi Torgaj oblystyk birikken muzhyk kazak siezine de katysady Shildede otken Zhalpykazaktyk siezde Torgaj oblysynan Қuryltaj zhinalysyna deputattykka usynylady da zheltoksandagy siezde Torgaj oblysynan Alashorda үkimetinin mүsheligine otedi Kenes okimeti kezinde Kenes okimeti kezinde zan oryndarynda zhauapty kyzmetter atkargan Қazak AKSR din zan komissariatynyn alka mүshesi zhәne omirinin sonyna shejin Қazakstannyn Zhogargy sotynyn mүshesi bolgan 1927 zhyly 5 kantarda Leningradta kajtys bolgan Aktyk saparga Ә Bokejhanov Ә Sejdalin Leningradta okyp zhүrgen kazak studentteri M Әuezov Ә Margulan uly Batyrbek zhәne tatar ziyalylary shygaryp salgan OtbasyBirimzhanovtyn argy atalary atakty Argyn Shakshak Zhәnibek Қoshkaruly batyr zhәne Shegen bi Өz әkesi Қorganbek Sheshesi Қypshak Nauryzbaj bidin kyzy Hansha Al argy atasy Shegen bidin kyzy Ajman Ybyraj Altynsarinnin sheshesi Inisi Ғazymbek 1896 1938 kogam kajratkeri alashshyl azamat Әjeli Gүlzhauһar Әbilkajyr hannyn shoberesi Gүlzhauһardyn әkesi Әlmuhamed Sejdalin bilimi bojynsha zanger Yrgyz uezinin basshy sultany zhәne Orys geografiyalyk kogamynyn mүshesi Ұly Batyrbek 1911 1985 himik aspirant Әl Farabi atyndagy Қazak ulttyk universitetinin himiya fakultetinin dekany Қyzy Inkәr 1915 2002 mugalim gylym doktory AMMI nyn kalypty fiziologiya kafedrasynyn mengerushisi Derekkozderhttp www tarih spring kz kk history modern figures bayzhanuly Muragattalgan 21 kyrkүjektin 2020 zhyly Sayasi tүsindirme sozdik Almaty 2007 ISBN 9965 32 491 3 Alash kozgalysy Almaty 2008 ISBN 9965 32 715 7