Ахмет немесе Ахмат, Еуропада Ahmed bin Küchük атымен белгілі (;Persian;Араб тілі: احمد خان بن کوچک) (туған жылы белгісіз — 6.1.1481) — Ұлы Орда ханы (1459 — 1481). Кіші Мұхаммед ханның ұлы.
Ахмат | |
---|---|
Ұлы Орданың ханы | |
Билеген | 1465–1481 |
Өмірден озды | 6 |
Ізашары | Махмуд бин Кучук |
Ізбасары | Шайық Ахмад |
Әулеті |
Ахмет — Бату хан құрған ұлы мемл-тің тұтастығын сақтап, оның ыдырауына жол бермеуге, орыс кінәздіктерін бағынышта ұстауға көп күш салған. 1460 жылы Алтын Ордаға тәуелділіктен құтылуға ұмтылып, салық төлеуден бас тартқан Мәскеу кінәздігіне жорық жасады. Дешті Қыпшақтағы “көшпелі өзбектер” мемл-нің соңғы ханы Шейх Хайдарды Ноғай мырзалары мен Сібір хандығының көмегіне сүйене отырып талқандады. 1471 жылы Литва кінәздігінің Керей есімді елшісін қабылдап, Иван ІІІ-ке қарсы одақ құрады. 1472 жылы Ахмет ханның әскері Мәскеудің Алексин қақпасына жетіп, қаланы өртеді. 1477 жылы Мәскеумен одақтасқан Қырым хандығын жеңіп, оның тағына Жәнібек ханды отырғызды. 1480 жылы қазан айында Ахмет ханның әскері Ока өзенінің сағасы Уграға келіп тоқтады. А. хан алғашында өзеннің қатқан кезінде мұздан өтіп, шабуыл жасауға әзірленгенімен, қараша айының ортасында әскерін кері қайтарады. Осы оқиғадан кейін Мәскеу Алтын Ордаға тәуелділіктерін мойындамады. Ахмет хан Сібір ханы Ибақпен соғыста ұрыс даласында қаза тапты. Оның ұлдары хан тағына отырғанымен, Алтын Орданың құлдырауын тоқтата алмады.
Дереккөздер
- Тизенгаузен В.Г., Сборник материалов относящихся к истории Золотой Орды, т. 2, СПб., 1884;
- Стэнли Л.П., Мусульманские династии. Пер. В. Бартольда, СПб, 1899; Грумм-Гржимайло Г.Е., Джучиды. Золотая Орда, “Арабески” истории, М., 1994.
- «Қазақстан»: Ұлттық энцклопедия / Бас редактор Ә. Нысанбаев – Алматы «Қазақ энциклопедиясы» Бас редакциясы, 1998 ISBN 5-89800-123-9, I том
Бұл мақаланы Уикипедия сапа талаптарына лайықты болуы үшін уикилендіру қажет. |
Бұл мақалада еш сурет жоқ. Мақаланы жетілдіру үшін қажетті суретті енгізіп көмек беріңіз. Суретті қосқаннан кейін бұл үлгіні мақаладан аластаңыз.
|
Бұл — мақаланың бастамасы. Бұл мақаланы толықтырып, дамыту арқылы, Уикипедияға көмектесе аласыз. Бұл ескертуді дәлдеп ауыстыру қажет. |
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Ahmet nemese Ahmat Europada Ahmed bin Kuchuk atymen belgili Persian Arab tili احمد خان بن کوچک tugan zhyly belgisiz 6 1 1481 Ұly Orda hany 1459 1481 Kishi Muhammed hannyn uly AhmatҰly Ordanyn hanyBilegen 1465 1481Өmirden ozdy 6Izashary Mahmud bin KuchukIzbasary Shajyk AhmadӘuleti Ahmet Batu han kurgan uly meml tin tutastygyn saktap onyn ydyrauyna zhol bermeuge orys kinәzdikterin bagynyshta ustauga kop kүsh salgan 1460 zhyly Altyn Ordaga tәueldilikten kutyluga umtylyp salyk toleuden bas tartkan Mәskeu kinәzdigine zhoryk zhasady Deshti Қypshaktagy koshpeli ozbekter meml nin songy hany Shejh Hajdardy Nogaj myrzalary men Sibir handygynyn komegine sүjene otyryp talkandady 1471 zhyly Litva kinәzdiginin Kerej esimdi elshisin kabyldap Ivan III ke karsy odak kurady 1472 zhyly Ahmet hannyn әskeri Mәskeudin Aleksin kakpasyna zhetip kalany ortedi 1477 zhyly Mәskeumen odaktaskan Қyrym handygyn zhenip onyn tagyna Zhәnibek handy otyrgyzdy 1480 zhyly kazan ajynda Ahmet hannyn әskeri Oka ozeninin sagasy Ugraga kelip toktady A han algashynda ozennin katkan kezinde muzdan otip shabuyl zhasauga әzirlengenimen karasha ajynyn ortasynda әskerin keri kajtarady Osy okigadan kejin Mәskeu Altyn Ordaga tәueldilikterin mojyndamady Ahmet han Sibir hany Ibakpen sogysta urys dalasynda kaza tapty Onyn uldary han tagyna otyrganymen Altyn Ordanyn kuldyrauyn toktata almady DerekkozderTizengauzen V G Sbornik materialov otnosyashihsya k istorii Zolotoj Ordy t 2 SPb 1884 Stenli L P Musulmanskie dinastii Per V Bartolda SPb 1899 Grumm Grzhimajlo G E Dzhuchidy Zolotaya Orda Arabeski istorii M 1994 Қazakstan Ұlttyk encklopediya Bas redaktor Ә Nysanbaev Almaty Қazak enciklopediyasy Bas redakciyasy 1998 ISBN 5 89800 123 9 I tomBul makalany Uikipediya sapa talaptaryna lajykty boluy үshin uikilendiru kazhet Bul makalada esh suret zhok Makalany zhetildiru үshin kazhetti suretti engizip komek beriniz Suretti koskannan kejin bul үlgini makaladan alastanyz Suretti mynnan tabuga bolady osy makalanyn takyrybyna bajlanysty suret Ortak korda tabyluy mүmkin makalanyn ozge til uikilerindegi nuskalaryn karap koriniz oziniz zhasagan suretti zhүkteniz avtorlyk kukykpen korgalgan suret kospanyz Bul makalanyn bastamasy Bul makalany tolyktyryp damytu arkyly Uikipediyaga komektese alasyz Bul eskertudi dәldep auystyru kazhet