Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Асқар Тоқмағамбетов (19 қыркүйек 1905 жыл, Қызылорда облысы, Тереңөзек ауданы (қазіргі Сырдария ауданы), бұрынғы 18-партия съезді атындағы кеңшар – 21 тамыз 1983, Қызылорда қ.) — қазақтың ақыны, жазушысы.
| Асқар Тоқмағамбетов | |
| Лақап аты | Әшен Тоқасов |
|---|---|
| Туған күні | |
| Туған жері | бұрынғы 18-партия съезді атындағы кеңшар, Сырдария ауданы, Қызылорда облысы |
| Қайтыс болған күні | |
| Қайтыс болған жері | |
| Азаматтығы | |
| Ұлты | қазақ |
| Мансабы | жазушы |
| Шығармашылық жылдары | |
| Бағыты | лирика, сатира |
| Жанры | поэзия, проза, публицистика |
| Шығармалардың тілі | қазақша |
Өмірі
Дулат тайпасының Сиқым руының Қарақойлы бөлімінен шыққан.1932 жылы Мәскеу полиграфия институтын бітірген. "Лениншіл жас" (қазіргі "Жас Алаш") (1927-30), "Ленин жолы" (Қызылорда, 1933—34), "Қазақ әдебиеті" (1934-35), "Социалистік Қазақстан" (қазіргі "Егемен Қазақстан") (1937-1944) газеттерінде, "Ара" журналында қызмет істеді. Қазақстан Жазушылар одағының Шымкент (1935—37), Қызылорда (1944-52, 1957-62) облысаралық бөлімшелерінің жауапты хатшысы болды.
1925 жылы "Ленин суретіне" атты өлеңі тұңғыш рет "Еңбекші қазақ" (казіргі "Егемен Қазақстан") газетінде жарияланды. Алғашқы өлеңдер жинағы 1928 жылы "Еңбек жыры" деген атпен жарық көрді.
Таңдамалы шығармаларының жинақтары бірнеше рет (1932, 1933, 1945, 1953, 1957, 1962, 1965, 1975 жылдары) жарық көрді. Тоқтағамбетов ақындық жолының алғашқы кезеңінде (1925-1930) отаншылдық тақырыбына арналған шығармалар жазды. Екінші дүниежүзілік соғыс жылдарында жауынгерлердің майдандағы ерліктерін, халықтар достастығы, соғыстан кейінгі жылдарда бейбіт өмір тынысын өз шығармаларына арқау етті. Тоқтағамбетов қазақ әдебиетіне елеулі үлес қосқан. Оның поэмаларын тақырыбы, түрі жағынан төрт топқа бөлуге болады: кеңшар, ауыл өмірі; елге еңбегі сіңген тарихи адамдарға арналған шығармалары; Отан қорғау, ерлік; халықтар достығы тақырыптары.
1-дәрежелі Отан соғысы, 3 рет Еңбек Қызыл Ту ордендерімен және бірнеше медальдармен марапатталған.
Шығармашылығы
Ақын лирикасының бір саласы 1930-1940 жылдары жазылған "Біздің Сәуле", "Қош аман бол", "Бәтиманың хаты", "Күт мені", "Сүйген жарға", т.б. әнге арналған өлеңдері.
Тоқмағамбетов проза жанрында да жемісті еңбек етті. Ы.Жақаев өмірін бейнелейтін "Қыран тұғырдан ұшады", Қазан төңкерісі қарсаңындағы ауыл өмірін суреттейтін "Ақмоншақ" (О.Бодықовпен бірге) повестерін жазды. Қаратау мен Сыр өңірі қазақтары тұрмысынан жазылған "Әке мен бала" романын кейін кайта толықтырып, "Қарбаласта" (1975) деген атпен жариялады. Тоқтағамбетов — 19 ғасырда өмір сүрген қазақ ақындары туралы "Жыр күмбезі" (1975) атты тарихи романның авторы. "Күлкі-сықақ" 1929 жылдары басылды. Тоқтағамбетов "Әзірет Сұлтан", "Семафор ашық", "Екі заң" атты драмалық шығармалар, "Бәріміз де сондай болсақ" киносценариін де жазды. С. Айнидің "Құлдар" романын қазақшаға аударды (1953).
Ақынның алғашқы сатиралық өлеңдер жинағы "Күлкі-сықақ" 1929 жылдары басылды. Әнге лайықты өлеңдері де көп. Қазақ поэзиясында поэма жанрын өркендетуде үлесі көп. «Жыр күмбезі» атты тарихи романы Базар жырау, Кете Жүсіп, Шораяқтың Омары секілді жырау ақындардың өміріне арналған.
Сілтемелер
- Мағжанға тағзым. Жас Алаш №67. Мағжан айтқан әңгiмелерден есiңiзде не қалды? Жұмабай Шаяхметов – Сталиннiң оң қолы болмақ, Сәбит Мұқанов – Голощекиннiң сол қолы болмақ, Асқар Тоқмағамбетов – Мәйкевский (Маяковский дегенi – С.Т.) болмақ көрiнедi дейтiн. Сәбит Мұқановтың түрiн бiр көрсем деушi едi. Неге олай дейтiнiн iштей ұғатынбыз Мұрағатталған 5 наурыздың 2016 жылы.
- Асқар Тоқмағамбетов — iKitap.kz Мұрағатталған 24 мамырдың 2015 жылы.
Дереккөздер
- Қазақстан жазушылары. Анықтамалық. Алматы, «Жазушы» баспасы, 1982, 238 бет
- Ә.Дәуітбеков Сиқым Тоғатай шежіресі — Шымкент: ЖШС Кітап, 2015. — ISBN 978-601-7404-68-0.
- "Құлан таңы" ақпарат Қырғи тілді ақын (ru-RU) (29 қазан 2019).
- Отырар. Энциклопедия. – Алматы.
- «Арыс» баспасы, 2005 ISBN 9965-17-272-2
- “ Қазақ әдебиеті. Энциклопедиялық анықтамалық. — Алматы: «Аруна Ltd.» ЖШС, 2010 жыл.ISBN 9965-26-096-6
- Г.Смағұлова, Асқар Тоқмағамбетовтің ақындық творчествосы. А., 1965.
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Askar Tokmagambetov 19 kyrkүjek 1905 zhyl Қyzylorda oblysy Terenozek audany kazirgi Syrdariya audany buryngy 18 partiya sezdi atyndagy kenshar 21 tamyz 1983 Қyzylorda k kazaktyn akyny zhazushysy Askar TokmagambetovLakap atyӘshen TokasovTugan kүni19 kyrkүjek 1905 1905 09 19 Tugan zheriburyngy 18 partiya sezdi atyndagy kenshar Syrdariya audany Қyzylorda oblysyҚajtys bolgan kүni21 tamyz 1983 1983 08 21 77 zhas Қajtys bolgan zheriҚyzylorda Қazak KSRAzamattygy KSROҰltykazakMansabyzhazushyShygarmashylyk zhyldary1932 1975Bagytylirika satiraZhanrypoeziya proza publicistikaShygarmalardyn tilikazakshaӨmiriDulat tajpasynyn Sikym ruynyn Қarakojly boliminen shykkan 1932 zhyly Mәskeu poligrafiya institutyn bitirgen Leninshil zhas kazirgi Zhas Alash 1927 30 Lenin zholy Қyzylorda 1933 34 Қazak әdebieti 1934 35 Socialistik Қazakstan kazirgi Egemen Қazakstan 1937 1944 gazetterinde Ara zhurnalynda kyzmet istedi Қazakstan Zhazushylar odagynyn Shymkent 1935 37 Қyzylorda 1944 52 1957 62 oblysaralyk bolimshelerinin zhauapty hatshysy boldy 1925 zhyly Lenin suretine atty oleni tungysh ret Enbekshi kazak kazirgi Egemen Қazakstan gazetinde zhariyalandy Algashky olender zhinagy 1928 zhyly Enbek zhyry degen atpen zharyk kordi Tandamaly shygarmalarynyn zhinaktary birneshe ret 1932 1933 1945 1953 1957 1962 1965 1975 zhyldary zharyk kordi Toktagambetov akyndyk zholynyn algashky kezeninde 1925 1930 otanshyldyk takyrybyna arnalgan shygarmalar zhazdy Ekinshi dүniezhүzilik sogys zhyldarynda zhauyngerlerdin majdandagy erlikterin halyktar dostastygy sogystan kejingi zhyldarda bejbit omir tynysyn oz shygarmalaryna arkau etti Toktagambetov kazak әdebietine eleuli үles koskan Onyn poemalaryn takyryby tүri zhagynan tort topka boluge bolady kenshar auyl omiri elge enbegi singen tarihi adamdarga arnalgan shygarmalary Otan korgau erlik halyktar dostygy takyryptary 1 dәrezheli Otan sogysy 3 ret Enbek Қyzyl Tu ordenderimen zhәne birneshe medaldarmen marapattalgan ShygarmashylygyAkyn lirikasynyn bir salasy 1930 1940 zhyldary zhazylgan Bizdin Sәule Қosh aman bol Bәtimanyn haty Kүt meni Sүjgen zharga t b әnge arnalgan olenderi Tokmagambetov proza zhanrynda da zhemisti enbek etti Y Zhakaev omirin bejnelejtin Қyran tugyrdan ushady Қazan tonkerisi karsanyndagy auyl omirin surettejtin Akmonshak O Bodykovpen birge povesterin zhazdy Қaratau men Syr oniri kazaktary turmysynan zhazylgan Әke men bala romanyn kejin kajta tolyktyryp Қarbalasta 1975 degen atpen zhariyalady Toktagambetov 19 gasyrda omir sүrgen kazak akyndary turaly Zhyr kүmbezi 1975 atty tarihi romannyn avtory Kүlki sykak 1929 zhyldary basyldy Toktagambetov Әziret Sultan Semafor ashyk Eki zan atty dramalyk shygarmalar Bәrimiz de sondaj bolsak kinoscenariin de zhazdy S Ajnidin Қuldar romanyn kazakshaga audardy 1953 Akynnyn algashky satiralyk olender zhinagy Kүlki sykak 1929 zhyldary basyldy Әnge lajykty olenderi de kop Қazak poeziyasynda poema zhanryn orkendetude үlesi kop Zhyr kүmbezi atty tarihi romany Bazar zhyrau Kete Zhүsip Shorayaktyn Omary sekildi zhyrau akyndardyn omirine arnalgan SiltemelerMagzhanga tagzym Zhas Alash 67 Magzhan ajtkan әngimelerden esinizde ne kaldy Zhumabaj Shayahmetov Stalinnin on koly bolmak Sәbit Mukanov Goloshekinnin sol koly bolmak Askar Tokmagambetov Mәjkevskij Mayakovskij degeni S T bolmak korinedi dejtin Sәbit Mukanovtyn tүrin bir korsem deushi edi Nege olaj dejtinin ishtej ugatynbyz Muragattalgan 5 nauryzdyn 2016 zhyly Askar Tokmagambetov iKitap kz Muragattalgan 24 mamyrdyn 2015 zhyly DerekkozderҚazakstan zhazushylary Anyktamalyk Almaty Zhazushy baspasy 1982 238 bet Ә Dәuitbekov Sikym Togataj shezhiresi Shymkent ZhShS Kitap 2015 ISBN 978 601 7404 68 0 Қulan tany akparat Қyrgi tildi akyn ru RU 29 kazan 2019 Otyrar Enciklopediya Almaty Arys baspasy 2005 ISBN 9965 17 272 2 Қazak әdebieti Enciklopediyalyk anyktamalyk Almaty Aruna Ltd ZhShS 2010 zhyl ISBN 9965 26 096 6 G Smagulova Askar Tokmagambetovtin akyndyk tvorchestvosy A 1965 Bul makala kazak әdebieti turaly bastama makala Ony tolyktyryp damytu arkyly Uikipediyaga komektese alasyz