Аппалач тау жүйесі

Аппалач тау жүйесі — Солтүстік Американың оңт.-шығысында 2600 км-ге созыла орналасқан таулар. Ол бір-біріне пераллель орналасқан жоталардың, аңғарлардың, үстірттердің және таулы үстірттердің күрделі жүйесін құрайды. Ені 300-500 км., ең биік жері — (2037 м). Тау жүйесінің оңт.-шығысы мен солт. бөлігі кристалды жыныстардан (гнейс, кристалды тақтатас, кварцит) тұрады. Палеозойдың бас кезіндегі қатпарлану нәтижесінде көтерілген. А. т. ж-нің жалғасы Аппалачтың солтүстік-шығысындағы аралын алып жатыр. Таудың оңтүстік-батыс бөлігі палеозойдың соңғы кезеңіндегі шөгінді жыныстардың (әктас, құмтас, сазды тақтатас) қатпарлануы нәтижесінде пайда болған. Солт. Аппалачтың жер бедері таулы-үстіртті келеді, Оңт. Аппалачтың жер бедері күрделілігімен, ауа райының қолайлылығымен, жалпақ жапырақты ормандарымен ерекшеленеді. А. т. ж-нің қойнауы тас көмір мен жанғыш газға, темірге, мыс, күміс, кобальт кендеріне бай. Аппалачтың солт-нде климаты қоңыржай, оңт-нде субтропиктік. Дегенмен Атлант мұхитының ықпалымен біршама қолайлы ауа райы қалыптасады. Қаңтар айының орташа темп-сы (солтүстігінде) 12 °C-дан +8°С-ға (оңтүстігінде) дейін, ал шілдеде 18-26°С-ға дейін өзгереді. Жылдық жауын-шашын мөлш. 1000-2300 мм. Жаз айлары ылғалды, бұлтты және жаңбырлы келеді. Өзендердің суы мол, су-электр стансаларын салуға қолайлы, әсіресе, өткен өзендер “сарқырамалар сызығын” құрайды. 40-қа жуық СЭС салынған. А. т. ж-нде Фанди, Грейт-Смоки-Маунтинс, Мамонт үңгірі, Шенандоа тәрізді бірнеше ұлттық саяжайлар орналасқан.

Appalachian Mountains
Range
Елдері	United States, Canada
Өңірі	, , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , and
Highest point	Mount Mitchell
- elevation
Orogeny
Period

АҚШ Аппалач таулы аймағы.

Дереккөздер

1. International Appalachian Trail- Newfoundland. Iatnl.ca. Тексерілді, 6 қараша 2010.
2. Cees R. van Staal, Mineral Deposits of Canada: Regional Metallogeny: Pre-Carboniferous tectonic evolution and metallogeny of the Canadian Appalachians Мұрағатталған 11 наурыздың 2009 жылы., Geological Survey of Canada website