Андромеда галактикасы мен Құс жолының соқтығысуы — 3 млрд жылдан кейін (Local Group) шоғырындағы екі үлкен галактика – Андромеда галактикасы (М31) мен Құс жолы ортасында болуы мүмкін қақтығысу туралы ғылыми жорамал. Бұл қақтығыс жұлдызара, галактикaара соқтығысқа үлгі ретінде айтылады. Шынтуайтында, мұндай қақтығыс орын алған күнде де галактикалардағы жұлдыздар шындап бір-біріне физикалық мағынада тиісіп кетпейді. Өйткені, галактикадағы жұлдыздар бір-бірінен өте шалғай орналасқаны белгілі. Жер шарына ең жақын жұлдыздың жерден қашықтығы күн диаметрінен 30 млн есе ұзақ болады. Егер күнді 25 центтік монета шамасында деп елестетсек, ең жақын жұлдыз одан бәрібір 700 000 метр алыста болмақ.
Жоғары технологиялық өлшеу-есептеу құралдары арқылы жұлдыздардан келетін сәулелерге өте нәзік талдаулар жасалатыны белгілі. Егер сәуле жарығы барған сайын қызара түссе (redshift), онда ол жұлдыз, не жұлдыздық жүйе бізден барынша алыстап бара жатқанын, ал сәуле көгере түссе (Blueshift), онда ол бізге қарай жақындап келе жатқанын көрсетеді. Андромеда галактикасы секундына 300км (180 ағылшын милі) жылдамдықпен күнге жақындап келе жатқаны оның көгере түскен жарығы арқылы айқындалған және мұндай көгерген жұлдыздар әлемде тым көп емес. Егер күнге оның Құс жолындағы жылдамдығын қоса ескерсек, онда Андромеда галактикасы шамамен секундына 100-140км жылдамдықпен Құс жолы жүйесіне жақындап келе жатқаны анық.
Андромеда галактикасы мен Құс жолының соқтығысуы туралы болжам рас болса, онда 3 млрд жылдан кейін Андромеда галактикасының жұлдыздары мен басқа ғарыштық денелерін жер шары бетінде тұрып жай көзбен көре аламыз. Егер, расында Андромеда галактикасы мен Құс жолы соқтығысса, олар шамамен 7 млрд жылдық өзара араласу барысында бірігіп, кірігіп, тіпті де үлкен Сопақ галактикаға айналады. Бұл бірігуден кейінгі галактиканың аты да жер бетінде біраз сөз болды. Көпшілік көбірек қабылдаған атау "Milkomeda"(қазақшасы бәлкім "Құсмеда" болар) болып, ол ағылшынша құс жолы(Milky Way)және Андромеда (Andromeda)сөздерінің бірігуінен жасалған.
Айта кетерлігі, бұл әлі толық кесіп айтуға келмейтін болжам ғана. Андромеда галактикасының Құс жолына салыстырмалы жақындау жылдамдығы аталған галактикадағы жұлдыздар спектріне Доплер әсері бойынша талдау жасау арқылы есептелген. Бірақ оның көлденең жылдамдығын есептеу қазірше мүмкін болмай тұр. Демек біз, Андромеда галактикасы секундына 100-140км жылдамдықпен бізге қарай жақындап келе жатқанын білгенімізбен, бірақ бұл оның бізге келіп соқтығысады дегендікке толық дәлел бола алмайды. Тіпті соқтығысқан күнде де олардың галактика табағы емес, күңгірт материя қоралану өңірі ғана ұшырасады және бұл тым, тым кейін — яғни 3 млрд (109) жылдан кейін болатын іс. Ондай жағдайда екі галактика бірігіп үлкен бір галактикаға айналады. 2011 жылы жаңа ұшырып, Андромеда галактикасының көлденең жылдамдығын өлшеуді қолға алуға кірісті.
(Space Telescope Science Institute) зерттеушісі Frank Summers (Case Western Reserve University) профессоры Chris Mihos пен Гарвард университетінің профессоры Lars Hernquist-тің зерттеу нәтижелері арқылы бұл оқиғаның компьютерлік кескінін жасап шығарды.
Мұндай соқтығысулар ғарышта өте жиі кездеседі. Әйгілі соқтығысулардан мысалы Доңғалақ галактикасын, сондай-ақ айтуға болады. Зерттеулер бойынша Андромеда галактикасы бұрын да басқа галактикамен бір рет соқтығысқаны байқалады. Теориялық тұрғыда, біздің күн жүйеміз бұл соқтығысу барысында бірігіп қалыптасқан галактикадан бөлініп шығуы мүмкін делінеді, немесе соқтығысудың алғашқы мезгілінде Күн жүйесі Андромеда галактикасының бір бөлігіне уақытша айналуы да мүмкін. Жұлдызара қашықтық өте шалғай болғандықтан, бұл қақтығыс күн жүйесіне қарата кері әсері де, (әсіресе, енді 5-6 млрд жылдан кейін күн "Қызыл жұлдыз" сатысына өтеді,) күн жүйесіндегі ғаламшарлардың қозғалысына да әсері соншылық үлкен болмайды деп болжанады.
Сыртқы сілтемелер
- The Merger of the Milky Way and Andromeda Galaxies Мұрағатталған 29 сәуірдің 2015 жылы. University of Toronto (website), John Dubinski, January 2001 (includes simulation)
- "Milky Way–Andromeda Galaxy Collision", Haydenplanetarium.org, John Dubinski (University of Toronto)
- "Milky Way, Andromeda had similar origins" MSNBC 8:11 p.m. PT 2006-02-28
- "Andromeda involved in galactic collision" MSNBC 10:38 a.m. PT 2007-01-29
- "Astrophysicist maps out our own galaxy's end" Мұрағатталған 17 маусымның 2008 жылы. University of Toronto (website), by Janet Wong, 2000-04-14
- "Crash Course: Simulating the Fate of Our Milky Way" By Tariq Malik, SPACE.com Staff Writer, posted: 07:00 a.m. ET 2002-05-07
- "Milky Way vs. Andromeda" Мұрағатталған 12 қарашаның 2020 жылы. NASA (website)
- "Busted! Astronomers Nab Culprit in Galactic Hit-and-Run" Harvard University (website) Press Release No.: 06-28, 2006-10-18
- SIM PlanetQuest to predict date of cosmic collision Мұрағатталған 20 қыркүйектің 2008 жылы. NASA/JPL PlanetQuest, 2007-01-04
Дереккөздер
- Hazel Muir, "Galactic merger to 'evict' Sun and Earth," New Scientist 4 May 2007 Мұрағатталған 10 қазанның 2008 жылы.
- , маусым 2008, page 28, by Abraham Loeb and T.J.Cox
- Andromeda Galaxy May Steal Our Solar System From Milky Way.
- Malik, Tariq Crash Course: Simulating the Fate of Our Milky Way (English). SPACE.com (7 мамыр 2002). Тексерілді, 18 қыркүйек 2006.
- Young, Kelly. Galactic collision — a taste of things to come?, (26 тамыз 2006).
- Cain, Fraser When Our Galaxy Smashes Into Andromeda, What Happens to the Sun?. Universe Today (2007). Тексерілді, 16 мамыр 2007.
- Abraham Loeb, Mark J. Reid, Andreas Brunthaler, and Heino Falcke The Astrophysical Journal, 633:894–898, қараша 10 2005
- Dr. John Dubinski, University of Toronto A Collision Between The Milky Way And The Andromeda Galaxy. Тексерілді, 24 мамыр 2006.
- Hubblesite Newscenter: Hubble Astronomer Creates Spectacular Galaxy Collision Visualization for the National Air and Space Museum
- "Andromeda involved in galactic collision" MSNBC 10:38 a.m. PT 29 January 2007
- Cox, T. J.; Loeb, Abraham (2007). "The Collision Between The Milky Way And Andromeda". Monthly Notices of the Royal Astronomical Society 386: 461. :10.1111/j.1365-2966.2008.13048.x. 0035-8711. .
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Andromeda galaktikasy men Қus zholynyn soktygysuy 3 mlrd zhyldan kejin Local Group shogyryndagy eki үlken galaktika Andromeda galaktikasy M31 men Қus zholy ortasynda boluy mүmkin kaktygysu turaly gylymi zhoramal Bul kaktygys zhuldyzara galaktikaara soktygyska үlgi retinde ajtylady Shyntuajtynda mundaj kaktygys oryn algan kүnde de galaktikalardagy zhuldyzdar shyndap bir birine fizikalyk magynada tiisip ketpejdi Өjtkeni galaktikadagy zhuldyzdar bir birinen ote shalgaj ornalaskany belgili Zher sharyna en zhakyn zhuldyzdyn zherden kashyktygy kүn diametrinen 30 mln ese uzak bolady Eger kүndi 25 centtik moneta shamasynda dep elestetsek en zhakyn zhuldyz odan bәribir 700 000 metr alysta bolmak Habbl garysh teleskopynyn suretteri bojynsha osydan 3 75 mlrd zhyldan kejin Andromeda galaktikasy men Қus zholy galaktikasynyn bolzhangan soktygysu sәti source source source source source source source Қus zholy men Andromeda galaktikasynyn sogysuy NASA ESA G Besla Columbia University and R van der Marel STScI Date mausym 2012 Zhogary tehnologiyalyk olsheu esepteu kuraldary arkyly zhuldyzdardan keletin sәulelerge ote nәzik taldaular zhasalatyny belgili Eger sәule zharygy bargan sajyn kyzara tүsse redshift onda ol zhuldyz ne zhuldyzdyk zhүje bizden barynsha alystap bara zhatkanyn al sәule kogere tүsse Blueshift onda ol bizge karaj zhakyndap kele zhatkanyn korsetedi Andromeda galaktikasy sekundyna 300km 180 agylshyn mili zhyldamdykpen kүnge zhakyndap kele zhatkany onyn kogere tүsken zharygy arkyly ajkyndalgan zhәne mundaj kogergen zhuldyzdar әlemde tym kop emes Eger kүnge onyn Қus zholyndagy zhyldamdygyn kosa eskersek onda Andromeda galaktikasy shamamen sekundyna 100 140km zhyldamdykpen Қus zholy zhүjesine zhakyndap kele zhatkany anyk Andromeda galaktikasy men Қus zholynyn soktygysuy turaly bolzham ras bolsa onda 3 mlrd zhyldan kejin Andromeda galaktikasynyn zhuldyzdary men baska garyshtyk denelerin zher shary betinde turyp zhaj kozben kore alamyz Eger rasynda Andromeda galaktikasy men Қus zholy soktygyssa olar shamamen 7 mlrd zhyldyk ozara aralasu barysynda birigip kirigip tipti de үlken Sopak galaktikaga ajnalady Bul biriguden kejingi galaktikanyn aty da zher betinde biraz soz boldy Kopshilik kobirek kabyldagan atau Milkomeda kazakshasy bәlkim Қusmeda bolar bolyp ol agylshynsha kus zholy Milky Way zhәne Andromeda Andromeda sozderinin biriguinen zhasalgan Eki galaktikanyn sogysuynan pajda bolgan Antenna galaktikasy Ajta keterligi bul әli tolyk kesip ajtuga kelmejtin bolzham gana Andromeda galaktikasynyn Қus zholyna salystyrmaly zhakyndau zhyldamdygy atalgan galaktikadagy zhuldyzdar spektrine Dopler әseri bojynsha taldau zhasau arkyly eseptelgen Birak onyn koldenen zhyldamdygyn esepteu kazirshe mүmkin bolmaj tur Demek biz Andromeda galaktikasy sekundyna 100 140km zhyldamdykpen bizge karaj zhakyndap kele zhatkanyn bilgenimizben birak bul onyn bizge kelip soktygysady degendikke tolyk dәlel bola almajdy Tipti soktygyskan kүnde de olardyn galaktika tabagy emes kүngirt materiya koralanu oniri gana ushyrasady zhәne bul tym tym kejin yagni 3 mlrd 109 zhyldan kejin bolatyn is Ondaj zhagdajda eki galaktika birigip үlken bir galaktikaga ajnalady 2011 zhyly zhana ushyryp Andromeda galaktikasynyn koldenen zhyldamdygyn olsheudi kolga aluga kiristi Ortalygynan baska bir galaktika kesip otip ketuden kalyptaskan Dongalak galaktikasy Space Telescope Science Institute zertteushisi Frank Summers Case Western Reserve University professory Chris Mihos pen Garvard universitetinin professory Lars Hernquist tin zertteu nәtizheleri arkyly bul okiganyn kompyuterlik keskinin zhasap shygardy Mundaj soktygysular garyshta ote zhii kezdesedi Әjgili soktygysulardan mysaly Dongalak galaktikasyn sondaj ak ajtuga bolady Zertteuler bojynsha Andromeda galaktikasy buryn da baska galaktikamen bir ret soktygyskany bajkalady Teoriyalyk turgyda bizdin kүn zhүjemiz bul soktygysu barysynda birigip kalyptaskan galaktikadan bolinip shyguy mүmkin delinedi nemese soktygysudyn algashky mezgilinde Kүn zhүjesi Andromeda galaktikasynyn bir boligine uakytsha ajnaluy da mүmkin Zhuldyzara kashyktyk ote shalgaj bolgandyktan bul kaktygys kүn zhүjesine karata keri әseri de әsirese endi 5 6 mlrd zhyldan kejin kүn Қyzyl zhuldyz satysyna otedi kүn zhүjesindegi galamsharlardyn kozgalysyna da әseri sonshylyk үlken bolmajdy dep bolzhanady Syrtky siltemelerThe Merger of the Milky Way and Andromeda Galaxies Muragattalgan 29 sәuirdin 2015 zhyly University of Toronto website John Dubinski January 2001 includes simulation Milky Way Andromeda Galaxy Collision Haydenplanetarium org John Dubinski University of Toronto Milky Way Andromeda had similar origins MSNBC 8 11 p m PT 2006 02 28 Andromeda involved in galactic collision MSNBC 10 38 a m PT 2007 01 29 Astrophysicist maps out our own galaxy s end Muragattalgan 17 mausymnyn 2008 zhyly University of Toronto website by Janet Wong 2000 04 14 Crash Course Simulating the Fate of Our Milky Way By Tariq Malik SPACE com Staff Writer posted 07 00 a m ET 2002 05 07 Milky Way vs Andromeda Muragattalgan 12 karashanyn 2020 zhyly NASA website Busted Astronomers Nab Culprit in Galactic Hit and Run Harvard University website Press Release No 06 28 2006 10 18 SIM PlanetQuest to predict date of cosmic collision Muragattalgan 20 kyrkүjektin 2008 zhyly NASA JPL PlanetQuest 2007 01 04DerekkozderHazel Muir Galactic merger to evict Sun and Earth New Scientist 4 May 2007 Muragattalgan 10 kazannyn 2008 zhyly mausym 2008 page 28 by Abraham Loeb and T J Cox Andromeda Galaxy May Steal Our Solar System From Milky Way Malik Tariq Crash Course Simulating the Fate of Our Milky Way English SPACE com 7 mamyr 2002 Tekserildi 18 kyrkүjek 2006 Young Kelly Galactic collision a taste of things to come 26 tamyz 2006 Cain Fraser When Our Galaxy Smashes Into Andromeda What Happens to the Sun Universe Today 2007 Tekserildi 16 mamyr 2007 Abraham Loeb Mark J Reid Andreas Brunthaler and Heino Falcke The Astrophysical Journal 633 894 898 karasha 10 2005 Dr John Dubinski University of Toronto A Collision Between The Milky Way And The Andromeda Galaxy Tekserildi 24 mamyr 2006 Hubblesite Newscenter Hubble Astronomer Creates Spectacular Galaxy Collision Visualization for the National Air and Space Museum Andromeda involved in galactic collision MSNBC 10 38 a m PT 29 January 2007 Cox T J Loeb Abraham 2007 The Collision Between The Milky Way And Andromeda Monthly Notices of the Royal Astronomical Society 386 461 10 1111 j 1365 2966 2008 13048 x 0035 8711