Андре а дель Са рто итал Andrea del Sarto шын аты Андреа д Аньоло ди Франческо ди Лука ди Паоло дель Мильоре Ваннукки ит

Андре́а дель Са́рто (итал. Andrea del Sarto) - (шын аты - Андреа д’Аньоло ди Франческо ди Лука ди Паоло дель Мильоре Ваннукки (итал. Andrea d'Agnolo di Francesco di Luca di Paolo del Migliore Vannucchi; 1486/87, Флоренция — 1531 ж. 21 қаңтар, Флоренция))— флоренциялық мектептің итальяндық суретшісі. Пьеро ди Козимоның шəкірті.

Андреа дель Сарто
итал. Andrea del Sarto
Автопортрет
Туған кездегі есімі	Андреа д’Аньоло ди Франческо
Туған күні	16 шілде 1486 (1486-07-16)
Туған жері	Флоренция
Қайтыс болған күні	21 қаңтар 1531 (1531-01-21) (44 жас)
Қайтыс болған жері	Флоренция
Мектебі	Флоренциялық
Ықпал етті	Пьеро ди Козимо
Ықпалы әсер етті	Джакопо Понтормо Франческо Сальвиати Джакопино дель Конте Джорддо Вазари
Андреа дель Сарто Ортаққорда

Өмірбаяны

1486 жылы Флоренцияда дүниеге келген. Жас кезінде оның суретші ретінде қалыптасуына Фра Бартоломео мен Леонардо да Винчи, кейінірек - Микеланджело əсер етті. Рафаэль, Тициан, Франчабиджо секілді суретшілермен жолдас болды. Флоренцияда жұмыс істеді, 1518—1519 жылдар аралығында патша Франциск I шақыруы бойынша Францияда еңбек етті.

Жеке өмірі

Андреа 1512 ж. 26 желтоқсанында Карло атты тігіншінің жесірі, Лукреции дель Федаға үйленеді. Лукреция оның көптеген суреттерінде Мадонна бейнесінде кездеседі. Соған қарамастан, Вазари оны «опасыз, қызғаншақ жəне қазымыр əйел ретінде» сипаттайды. Сонымен қатар, Роберт Браунингтің «Andrea del Sarto» өлең жолдарында осы əйел туралы сөздер кездеседі. Андреа 43 жасында, 1530-1531 жылдар аралығында болған Флоренциядағы оба індеті кезінде дүниеден өтті. Ол ерекше қошеметсіз-ақ "Servites" шіркеуінде жерленді. Вазаридің «Өмір сипаты» шығармасында Андреа ауырып жатқан кезінде оның əйелі оған қамқорлық көрсетпегендігі айтылады. Алайда обаның жұқпалы ауру екендігін ескере келе, кейбір тарихшылар Лукреция өзін ауыр əрі өлімге əкелетін аурудан сақтады деген пікірлер айтады. Бұл шындық болса керек, Лукреция өз жұбайынан 40 жыл артық өмір сүрген болатын.

Шығармашылығы

Көптеген фрескалар мен станок көмегімен салынған суреттердің авторы. Оның суреттері қанық бояулылығы жəне жарық пен көлеңкенің əсемдігімен ерекшеленеді. Таңдаулы еңбектері:

Қасиетті отбасы;
Қасиетті Филипп Бениццидің өмірі (1509—1510), Сантиссима-Аннунциата шіркеуі, Флоренция;
Исаның шоқынуы (1509—1510), делло Скальцо жиыны, Флоренция;
Маған тиіспе (1510), Уффици, Флоренция;
Бақсылар ұрпағы (1511), Сантиссима-Аннунциата шіркеуі, Флоренция;
Қасиетті Бенедикт, Қасиетті Иоанн Гуальберт, Қасиетті Сальва, Қасиетті Бернард делья Уберти жəне Қасиетті Үштік суреттері (1511), Сан Сальви шіркеуі, Флоренция;
Жақсы жаңалық (1512—1513), Питти галереясы, Флоренция;
Қасиетті Иоанның өсиеті, Шоқыну, Мейірімділік, Əділдік (1513—1517), делло Скальцо жиыны, Флоренция;
Исаның басы (1515), Сантиссима-Аннунциата шіркеуі, Флоренция;
Гүл ұстаған Мадонна (1517), Уффици галереясы, Флоренция
Құпия кеш (1524), Сан Сальви, Флоренция;
Қап ұстаған Мадонна (1525), Сантиссима-Аннунциата шіркеуі, Флоренция.

Сын жəне мұра

Дель Сартоның талантын жоғары бағалайтын Микеланджело 1524 жылы оны Джорддо Вазаримен таныстырды. Кейінірек Вазари дель Сартоның шəкірті болды. Соған қарамастан, Вазари ұстазын үлкен сынға салған болатын. Оның айтуынша, ұстазы өз талантын бағаламай, ұлы суретші бола алмады, ал оған керегі тек жұмысқа деген құлшыныс болған еді.

Суретшінің Флоренциядағы атақты ізбасарлары Джакопо Понтормо, Франческо Сальвиати мен Джакопино дель Конте болды.

Галерея

Авраамды құрбандыққа шалу, 1527; Дрездендегі сурет галереясы.
Мадонна сəбиімен, 1505-1510; Римдегі Боргезе галереясы.
Мадонна сəбиімен; Ұлттық өнер мұражайы, Баку

Дереккөздер

А. Плюшар. Энциклопедический лексикон, том 8. — Типография А. Плюшара; С.-П., 1837 — с. 244 (Ваннуки Андрей).