Амбуаздық қастандық

Амбуаздық қастандық — Франция тарихындағы 1560 жылғы наурызда француз протестанттарының басшылары мен Бурбон әулетінің король II Франсуа тұтқындап, билікті Гиздердің қолынан тартып алып Конде ханзада мен оның партиясына тапсыруға тырысқан сәтсіз талпыныс, XVI ғасырдағы ұзақ дәуірге созылған бастамасы болды.

жазалау

Бүлікшілердің жоспарына жас король II Франсуаны ұрлап, бен оның ағасы Лотаринг кардиналы тұтқындау.

Алғышарт

Француз протестанттары 1559 жылғы қайтыс болғаннан кейін реформацияға қатысты қатаң саясат жұмсарады деп күтті, бірақ жас II Франсуа ел басқармасын католицизмнен беті қайтпайтын Гиздер әулетіне сеніп тапсырды. Оның басшылары Мария де Гиздің бауырлары Франсуа мен Шарль болды және олар королге Мария Стюарт арқылы әсер етіп отырды.

Гугеноттар болса екі : мен оның бауыры тікті.

Қастандық

Нәтижесінде провинциялдық ақсүйектер королдің және ағайынды Гиздердің ұрлануын жоспарлады. Бүлікті келген басқарды (кейде тарихшылар Годфруа де Барри деп қате атайды). Ла Ренодидің айналасында Францияның әртүрлі аймақтарын ан атақты гугеноттор жиналды: Шарль де Кастельно де Шалоз, Бушар де Обетерр, Эдм де Феррьер-Малиньи, юрист Жан д'Обинье ( әкесі) және тағы басқа. Бауыры өлтірілген Повон де Мовен гугеноттарын ұсынды, ол 2000 жауынгер әкелуге уәде беріп, 1560 жылғы 12 ақпанда шынымен де Нантқа 100 адам жіберді. Гугеноттардың болашақ көшбасшысы Нормандия ақсүйектерін осы қастандыққа еліктірді, , және Лион протестанттық буржуаздар оқиғалар туралы хабардар болды.

Осындай елеулі қастандық туралы ақпараттың айқындала берген қауесеттер жетіп отырды. 12 ақпанда Париждің адвокаты Пьер де Авенелдің көмегімен толық баяндама алынды. 22 ақпанда Гиздер қауіпсіздікті қамтамасыз ететін бекінісіне жас королді және сарайын көшіруді шешті.

Бүлікшілер жоспарларының іске асыруын 1 наурыздан 16 наурызға ауыстырды, алайда бүлікшілердің бірінші жасағы Амбуазға ерте келіп, 10 наурызда қамауға алынды.

Шабуыл

Дегенмен 1560 жылғы 17 наурызда Ла Реноди басшылығымен жиналған бүлікшілер сарайға шабуыл жасауға тырысты. Королдік сарайда дүрбелең болғанымен, бүлікшілердің күші оңай талқандалды. 19 наурызда Ла Реноди ұсталып, аяқ-қолдарын шауып тасталды, ал оның сүйектері қаланың алдына тасталды. Королдің және королеваның қатысуымен Ла Реноидің ізбасарлары — 1200-ден 1500-ге дейін адам солай жазаланып, олардың мәйіттері бекіністің қабырғаларындағы темір ілгектерге ілінді; ал басқалары болса Луара суына батырылды немесе Амбуаз тұрғындарының ашуланған топтарының құрбандары болды.

Бразилияның болашақ колонисты Амбуаз қастандығын тоқтатуға белсенді қатысты.

Салдары

Амбуаз сарайы мен оның бекінісі

1560 жылғы мамырда қастандықтың қатігез түрде басылуына қарамастан, (Chambres ardentes) жойылды, бірақ-та діни жиналыстар мен протестанттық құлшылық етуге кету бұрынғысынша тыйым салынды. 1560 жылғы қазан соңында қастандықты ұйымдастыру күдігімен тұтқынға алынды, бірақ нақты дәлелдер болмағандықтан босатылды. Іс-шара кезінде ол бүлікшілерден алыста болды, бірақ ойлағандары табысты болса оларды қолдауға дайын болды, бүлікшілермен жазысқан хат-хабарларында ол "Capitaine muet" – «үнсіз капитан» деп аталды.

1563 жылы бірінші кезеңін аяқтады.

Тағы қараңыз

Дереккөздер