Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Алсас диалекті, Алсатан неміс тілінің бүкіл Эльзас аумағында дерлік таралған төменгі алеман диалектінің бір. Неміс тілінің свабиялық және швейцариялық диалектілеріне ең жақын.
| Алсас диалекті | |
| Елдер: | |
|---|---|
| Аймақтар: | |
| Сөйлеушілер саны: | 700 000 аса адам |
| Санаты: | |
|
| |
| ISO 639-1: | — |
| : | — |
| : | gsw |
| Тағы қараңыз: | |
Уақыт өте келе, француз сөздері алеман диалектісіне көбірек ене бастады. Оның төменгі әлеуметтік рөлі (әсіресе Екінші дүниежүзілік соғыстан кейін) оның тиісті деңгейде дамуына мүмкіндік бермейді. Қазір эльзас тілі негізінен жұмысшылар, шаруалар, сондай-ақ эльзас мәдениетін берік ұстанушылар сөйлейді. Эльзас тұрғындарының тек 40 пайызы ғана осы диалекті түсініп, сөйлей алады.
Франциядағы алсас диалектінің мәртебе
Франция конституциясына сәйкес республикадағы жалғыз ресми тіл - француз тілі. Сонымен бірге, ел үкіметі алсас диалектісіне және басқа да аймақтық диалектілерге белгілі бір құқықтарды мойындайды. 1999 жылы Ұлттық статистикалық институттың зерттеулері Францияда диалектінің 548 000 ересек адамның сөйлейтінін көрсетті. Бұл оны Францияның аймақтық тілдерінің арасында (окситан тілінен кейін) екінші орынға қояды.
Салыстырмалы сөздік
| Қазақша | Алсасша | Жоғары-алеман | Сваб | Неміс | Француз |
|---|---|---|---|---|---|
| үй | Hüüs [hyˑs] | Huus | Hous | Haus | maison |
| қатты | lüüt [lyˑd̥] | luut | lout | laut | bruyant |
| адамдар | Lit [lɪd̥] | Lüt | Leid | Leute | gens |
| бүгін | hit [hɪd̥] | Hüt | heid | heute | aujourd’hui |
| әдемі | schen [ʃeːn] | schö | sche | schön | beau |
| Жер | Ard [aˑɾd̥] | Ärd | Erd | Erde | terre |
| тұман/түтін | Nabel [naːb̥l̩] | Näbel | Nebl | Nebel | brouillard |
| су | Wàsser [ʋɑsəɾ] | Wasser | Wasser | Wasser | eau |
| еркек | Mànn [mɑˑn] | Maa | Mà | Mann | homme |
| жеу (тамақтану) | assa [asə] | ässe | essa | essen | manger |
| ішу | trenka [d̥ɾənɡ̊ə] | trinkche | trenka | trinken | boire |
| кіші | klai [ɡ̊laɪ̯] | chlei | kloi | klein | petit, petite |
| нәресте | Kind [kɪnd̥] | Chind | Kind | Kind | enfant |
| күн | Däi | Dag | Dàg | Tag | jour |
| әйел | Frài | Frou | Frau | Frau | femme |
Алсатан әдебиеті
Алсас диалектісінде көптеген белгілі ақындар мен жазушылар, атап айтқанда: Клод Виже, Конрад Винтер, ақындар Эренфрид Стөбер және оның екі ұлы, Август Стебер мен Адольф Стебер, Симон Моргенталер, Натан Катц, Андрей Унгоммер, Томок Унгер сияқты көптеген маңызды ақындар мен жазушылар жасаған. Рене Шикеле, Жан Эген, Роджер Сифер, Жермен Мюллер, Хьюгт Дрейкхаус, Лиселотт Хамм және Жан-Мари Хаммель, Рене Эглз, Изабель Груссенмайер, Сильвия Реф және басқалары.
Дереккөздер
- Как в Европе языки вымирают
- La littérature alsacienne Мұрағатталған 24 ақпанның 2020 жылы. (фран.)
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Alsas dialekti Alsatan nemis tilinin bүkil Elzas aumagynda derlik taralgan tomengi aleman dialektinin bir Nemis tilinin svabiyalyk zhәne shvejcariyalyk dialektilerine en zhakyn Alsas dialektiElder Franciya GermaniyaAjmaktar ElzasSojleushiler sany 700 000 asa adamSanaty Euraziya tilderiOntүstik nemis kishi toby dd dd dd dd ISO 639 1 gswTagy karanyz Uakyt ote kele francuz sozderi aleman dialektisine kobirek ene bastady Onyn tomengi әleumettik roli әsirese Ekinshi dүniezhүzilik sogystan kejin onyn tiisti dengejde damuyna mүmkindik bermejdi Қazir elzas tili negizinen zhumysshylar sharualar sondaj ak elzas mәdenietin berik ustanushylar sojlejdi Elzas turgyndarynyn tek 40 pajyzy gana osy dialekti tүsinip sojlej alady Elzas lingvistikalyk kartasy elzas tili eki rendi kyzyl tүspen korsetilgenFranciyadagy alsas dialektinin mәrtebeFranciya konstituciyasyna sәjkes respublikadagy zhalgyz resmi til francuz tili Sonymen birge el үkimeti alsas dialektisine zhәne baska da ajmaktyk dialektilerge belgili bir kukyktardy mojyndajdy 1999 zhyly Ұlttyk statistikalyk instituttyn zertteuleri Franciyada dialektinin 548 000 eresek adamnyn sojlejtinin korsetti Bul ony Franciyanyn ajmaktyk tilderinin arasynda oksitan tilinen kejin ekinshi orynga koyady Salystyrmaly sozdikҚazaksha Alsassha Zhogary aleman Svab Nemis Francuzүj Huus hyˑs Huus Hous Haus maisonkatty luut lyˑd luut lout laut bruyantadamdar Lit lɪd Lut Leid Leute gensbүgin hit hɪd Hut heid heute aujourd huiәdemi schen ʃeːn scho sche schon beauZher Ard aˑɾd Ard Erd Erde terretuman tүtin Nabel naːb l Nabel Nebl Nebel brouillardsu Wasser ʋɑseɾ Wasser Wasser Wasser eauerkek Mann mɑˑn Maa Ma Mann hommezheu tamaktanu assa ase asse essa essen mangerishu trenka d ɾenɡ e trinkche trenka trinken boirekishi klai ɡ laɪ chlei kloi klein petit petitenәreste Kind kɪnd Chind Kind Kind enfantkүn Dai Dag Dag Tag jourәjel Frai Frou Frau Frau femmeAlsatan әdebietiAlsas dialektisinde koptegen belgili akyndar men zhazushylar atap ajtkanda Klod Vizhe Konrad Vinter akyndar Erenfrid Stober zhәne onyn eki uly Avgust Steber men Adolf Steber Simon Morgentaler Natan Katc Andrej Ungommer Tomok Unger siyakty koptegen manyzdy akyndar men zhazushylar zhasagan Rene Shikele Zhan Egen Rodzher Sifer Zhermen Myuller Hyugt Drejkhaus Liselott Hamm zhәne Zhan Mari Hammel Rene Eglz Izabel Grussenmajer Silviya Ref zhәne baskalary DerekkozderKak v Evrope yazyki vymirayut La litterature alsacienne Muragattalgan 24 akpannyn 2020 zhyly fran VikipediyaVikipediyadagy Alsas tilinde makalalar