Айқаат

Айқаат (араб — кесім, норма) — мұсылманшылық құқықта: өзара қарым-қатынас жасаушы тараптардың заң жүзінде жасалатын келісімдерін талап етпейтін міндеттемелерінің жиынтық атауы. Ол әркімнің ішкі сенімі арқылы пайда болып, ерікті түрде жүзеге асуға тиіс. Екі жақтың өзара келісімі талап етілмегенімен, айқаатқа міндетті түрде куәгерлер қатысады, сот жол-жоралғылары (яғни, сот процесі өткізіледі, іс қағаздары, құжаттамалары ресімделеді, т.б.) атқарылады. Айқаатқа енген міндеттемелер өз мәндеріне орай 4 бөлімнен тұрады.

• Бірінші бөлім — отбасы тұрмысына қатысты міндеттемелер. Оған:

1) ажырасу;
2) , көңіл қаларлық сөз айту;
3) ашына (ойнас) еместігі жайында ант ету;
4) қарғыстар туралы тарау кіреді.

• Екінші бөлім — құлдардың хал-ахуалдарына қатысты міндеттемелер. Оған:

1) жалпы құл жағдайы;
2) құлдарды қожасының еркімен азат етуі;
3) құлдарды заңды түрде азат ету;
4) қожасы өлгеннен кейін азат ету;
5) құлдарды сыйлық шарты бойынша азат қылу;
6) қашқын құлдарды іздеп табу шаралары;
7) күңдермен отасу және олардан туған балалар туралы тараулар кіреді.

• Үшінші бөлім — сот ісін жүргізуге қатысты міндеттемелер. Оған:

1) мойындау;
2) ант ішу тараулары кіреді.

• Төртінші бөлім — діни серт беру және күнә мен қылмыс жасаушылардың өкіну (арылу) мәселелерін қамтиды.

Дереккөздер

1. Ислам. Энциклопедиялық анықтамалық. Алматы: “Аруна Ltd.” ЖШС, 2010 ISBN 9965-26-322-1
2. Қазақ энциклопедиясы, 1-том