«Айттым сәлем, қалам қас...» -Абайдың 1889 ж. жазған өлеңі. Әрқайсысы 4 тармақты 10 шумақтан тұрады. Шығарма Абайды дүниежүз. әдебиеттің өресіне көтерген туындыларының бірі. Өлеңде ақын жастықты, сұлулықты, ғашықтықты жырға қосып, бірін-бірі сүйген екі жастың сүйіспеншілігін, ішкі сезімдерін ашып көрсетеді. Кейіпкер монологы арқылы оның жан-жүрегін, кіршіксіз ақ махаббатын сөйлетеді. Туындыдағы сүйген қызына сәлем жолдаушы жігіт - Абай тұсындағы оқыған өмірден тоқығаны көп жаңа тұрпатты азамат. Жігіт үшін бүл дүниеде сүйгенінен артық ешкім жоқ. Бәрін соның жолына құрбан етуге әзір. Сол антының растығын сағынғанда көзіне келетін ыстық жасымен дәлелдейді. Өлең бірте-бірте ыстық ләззат сезімін тербеп, жан мен тән іңкәрлығына жетелейді. Дегенмен, ақын өлең¬де анайы ашықтыққа, тәтті сезімді селт еткізіп түршіктірер тұрпайылыққа бармайды.
“ Иығымда сіздің шаш,
Айқайласып тай-талас,
Ләззат алсақ болмай ма,
Көз жұмулы, көңіл мас?”
— деп, көркем сурет жасайды. Ақын жанды ләззатқа бөлер тәттіні сарқа ішкізбейді, тағы түбінде не бар дегізіп, ынтықтырып қояды,яғни әдептілік шегінен өтіп кетпейді. Бірақ айтайын дегенін барынша жеткізіп айта біледі. Өмір сыйына сол сыйлықты ұсына білген ғана лайық дегізеді. Өлең 7-8 буынды қара өлең ұйқасымен өрнектелген. Алғаш рет 1909 ж. С.Петербургте жарық көрген «Қазақ ақыны Ибраһим Құнанбайұғылының өлеңі» атты жинақта жарияланды. Оның басылымдарында аздаған текстол. өзгерістер кездеседі. 1933 жылғы басылымында 1-шумақтың 4-жолы «Ағар көзден ыстық жас» болып басылған. Ал Мүрсейіт қолжазбаларында, 1909 жылғы жинақта, кейінгі басылымдарда бұл жол «Келер көзге ыстық жас» ретіңде берілген. Сондай-ақ 1954 жылғы жинақта өлең «Жігіт сөзі» деген айдармен ұсынылған.
Дереккөздер
- Абай. Энциклопедия. – Алматы: «Қазақ энциклопедиясының» Бас редакциясы, «Атамұра» баспасы, ISBN 5-7667-2949-9
Бұл мақаланы Уикипедия сапа талаптарына лайықты болуы үшін уикилендіру қажет. |
Бұл мақалада еш сурет жоқ. Мақаланы жетілдіру үшін қажетті суретті енгізіп көмек беріңіз. Суретті қосқаннан кейін бұл үлгіні мақаладан аластаңыз.
|
Бұл — мақаланың бастамасы. Бұл мақаланы толықтырып, дамыту арқылы, Уикипедияға көмектесе аласыз. Бұл ескертуді дәлдеп ауыстыру қажет. |
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Ajttym sәlem kalam kas Abajdyn 1889 zh zhazgan oleni Әrkajsysy 4 tarmakty 10 shumaktan turady Shygarma Abajdy dүniezhүz әdebiettin oresine kotergen tuyndylarynyn biri Өlende akyn zhastykty sululykty gashyktykty zhyrga kosyp birin biri sүjgen eki zhastyn sүjispenshiligin ishki sezimderin ashyp korsetedi Kejipker monology arkyly onyn zhan zhүregin kirshiksiz ak mahabbatyn sojletedi Tuyndydagy sүjgen kyzyna sәlem zholdaushy zhigit Abaj tusyndagy okygan omirden tokygany kop zhana turpatty azamat Zhigit үshin bүl dүniede sүjgeninen artyk eshkim zhok Bәrin sonyn zholyna kurban etuge әzir Sol antynyn rastygyn sagynganda kozine keletin ystyk zhasymen dәleldejdi Өlen birte birte ystyk lәzzat sezimin terbep zhan men tәn inkәrlygyna zhetelejdi Degenmen akyn olen de anajy ashyktykka tәtti sezimdi selt etkizip tүrshiktirer turpajylykka barmajdy Iygymda sizdin shash Ajkajlasyp taj talas Lәzzat alsak bolmaj ma Koz zhumuly konil mas dep korkem suret zhasajdy Akyn zhandy lәzzatka boler tәttini sarka ishkizbejdi tagy tүbinde ne bar degizip yntyktyryp koyady yagni әdeptilik sheginen otip ketpejdi Birak ajtajyn degenin barynsha zhetkizip ajta biledi Өmir syjyna sol syjlykty usyna bilgen gana lajyk degizedi Өlen 7 8 buyndy kara olen ujkasymen ornektelgen Algash ret 1909 zh S Peterburgte zharyk korgen Қazak akyny Ibraһim Қunanbajugylynyn oleni atty zhinakta zhariyalandy Onyn basylymdarynda azdagan tekstol ozgerister kezdesedi 1933 zhylgy basylymynda 1 shumaktyn 4 zholy Agar kozden ystyk zhas bolyp basylgan Al Mүrsejit kolzhazbalarynda 1909 zhylgy zhinakta kejingi basylymdarda bul zhol Keler kozge ystyk zhas retinde berilgen Sondaj ak 1954 zhylgy zhinakta olen Zhigit sozi degen ajdarmen usynylgan DerekkozderAbaj Enciklopediya Almaty Қazak enciklopediyasynyn Bas redakciyasy Atamura baspasy ISBN 5 7667 2949 9Bul makalany Uikipediya sapa talaptaryna lajykty boluy үshin uikilendiru kazhet Bul makalada esh suret zhok Makalany zhetildiru үshin kazhetti suretti engizip komek beriniz Suretti koskannan kejin bul үlgini makaladan alastanyz Suretti mynnan tabuga bolady osy makalanyn takyrybyna bajlanysty suret Ortak korda tabyluy mүmkin makalanyn ozge til uikilerindegi nuskalaryn karap koriniz oziniz zhasagan suretti zhүkteniz avtorlyk kukykpen korgalgan suret kospanyz Bul makalanyn bastamasy Bul makalany tolyktyryp damytu arkyly Uikipediyaga komektese alasyz Bul eskertudi dәldep auystyru kazhet