Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Ресей Орал тауларынан шығысқа қарай Тынық мұхитқа дейін 5000 км-ге созылады. Ресей аумағының Моңғолиямен және Қытаймен шекарасының елеулі бөлігін Яблоневый және Становой тәрізді таулы қыраттар алып жатыр. Ресейдің азиялық бөлігін географиялық жағынан төрт көлемді аймаққа бөлуге болады: оңтүстіктегі таулы облыстар, Батыс Сібір жазығы, Орта Сібір таулы үстірті және Ресейлік Қиыр Шығыс. Бұл аймақтардың барлығы өте көлемді, жер бедері ландшафты мен өсімдіктері бойынша да өте сан алуан. Онда адамдар қоныстанбаған дерлік орасан үлкен аумақтар көп. Сібірде дүние жүзіндегі аса ірі орман массивтері орналасқан. Сібірдің куатты өзендеріндегі су электр станциялары Ресейдегі бүкіл электр қуатының 80%-ын өндіреді. Әсіресе Ангара өзенінде СЭС-тер көп. Орал тауларынан шығысқа қарай Жер шарындағы ең үлкен жазықтықтардың бірі Батыс Сібір жазығы созылып жатыр.
Батыс Сібір жазығы
Жазық батыстан шығысқа қарай шамамен 1900 км-ге, солтүстіктен оңтүстікке қарай шамамен 2500 км-ге созылып, 3 млн км2 ауданды алып жатыр. Оның аумағының жартысынан көбі теңіз деңгейінен 100 м-ге жетер-жетпес тек оңтүстігі мен шығысында ғана 250 м-ден астам биіктікке көтеріледі. Жазықта дүние жүзіндегі ең көлемді батпақтар бар. Батыс Сібірден мұнай мен газдың 300-ден астам ірі кен орындары табылған. Ресейдің үлесіне дүние жүзінде табылған газ ресурстарының 33 пайызы мен оны өндірудің 28%-ы тиеді. Түмен облысындағы Нижневартовскіге таяу жердегі Самотлор кен орны — дүние жүзіндегі төрт мұнай алыбының бірі. Осында Түменде ең ірі газ кен орындары да ашылған. Осы жерден Ресейдің еуропалық бөлігін ғана емес, Орталық және Батыс Еуропаның көптеген елдерін газбен қамтамасыз ететін дүние жүзіндегі ең ұзын газ құбырлары басталады.
Дереккөздер
- Қазіргі дүние географиясы: Хрестоматия. Жалпы білім беретін мектептің қоғамдық-гуманитарлық бағытындағы 11-сыныбына арналған оқу құралы. / Қ. Ахметов, Т. Увалиев, Г. Түсіпбекова. —Алматы: "Мектеп" баспасы, 2007. ISBN 9965-36-216-5
| Бұл мақалада еш сурет жоқ. Мақаланы жетілдіру үшін қажетті суретті енгізіп көмек беріңіз. Суретті қосқаннан кейін бұл үлгіні мақаладан аластаңыз.
|
| Бұл мақаланы Уикипедия сапа талаптарына лайықты болуы үшін уикилендіру қажет. |
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Resej Oral taularynan shygyska karaj Tynyk muhitka dejin 5000 km ge sozylady Resej aumagynyn Mongoliyamen zhәne Қytajmen shekarasynyn eleuli boligin Yablonevyj zhәne Stanovoj tәrizdi tauly kyrattar alyp zhatyr Resejdin aziyalyk boligin geografiyalyk zhagynan tort kolemdi ajmakka boluge bolady ontүstiktegi tauly oblystar Batys Sibir zhazygy Orta Sibir tauly үstirti zhәne Resejlik Қiyr Shygys Bul ajmaktardyn barlygy ote kolemdi zher bederi landshafty men osimdikteri bojynsha da ote san aluan Onda adamdar konystanbagan derlik orasan үlken aumaktar kop Sibirde dүnie zhүzindegi asa iri orman massivteri ornalaskan Sibirdin kuatty ozenderindegi su elektr stanciyalary Resejdegi bүkil elektr kuatynyn 80 yn ondiredi Әsirese Angara ozeninde SES ter kop Oral taularynan shygyska karaj Zher sharyndagy en үlken zhazyktyktardyn biri Batys Sibir zhazygy sozylyp zhatyr Batys Sibir zhazygyTolyk makalasy Batys Sibir zhazygy Zhazyk batystan shygyska karaj shamamen 1900 km ge soltүstikten ontүstikke karaj shamamen 2500 km ge sozylyp 3 mln km2 audandy alyp zhatyr Onyn aumagynyn zhartysynan kobi teniz dengejinen 100 m ge zheter zhetpes tek ontүstigi men shygysynda gana 250 m den astam biiktikke koteriledi Zhazykta dүnie zhүzindegi en kolemdi batpaktar bar Batys Sibirden munaj men gazdyn 300 den astam iri ken oryndary tabylgan Resejdin үlesine dүnie zhүzinde tabylgan gaz resurstarynyn 33 pajyzy men ony ondirudin 28 y tiedi Tүmen oblysyndagy Nizhnevartovskige tayau zherdegi Samotlor ken orny dүnie zhүzindegi tort munaj alybynyn biri Osynda Tүmende en iri gaz ken oryndary da ashylgan Osy zherden Resejdin europalyk boligin gana emes Ortalyk zhәne Batys Europanyn koptegen elderin gazben kamtamasyz etetin dүnie zhүzindegi en uzyn gaz kubyrlary bastalady DerekkozderҚazirgi dүnie geografiyasy Hrestomatiya Zhalpy bilim beretin mekteptin kogamdyk gumanitarlyk bagytyndagy 11 synybyna arnalgan oku kuraly Қ Ahmetov T Uvaliev G Tүsipbekova Almaty Mektep baspasy 2007 ISBN 9965 36 216 5Bul makalada esh suret zhok Makalany zhetildiru үshin kazhetti suretti engizip komek beriniz Suretti koskannan kejin bul үlgini makaladan alastanyz Suretti mynnan tabuga bolady osy makalanyn takyrybyna bajlanysty suret Ortak korda tabyluy mүmkin makalanyn ozge til uikilerindegi nuskalaryn karap koriniz oziniz zhasagan suretti zhүkteniz avtorlyk kukykpen korgalgan suret kospanyz Bul makalany Uikipediya sapa talaptaryna lajykty boluy үshin uikilendiru kazhet