Иван Иванович Крафт

Иван Иванович Крафт (1861–1914) – зерттеуші. Қазақстан туралы материалдар жинаған. «Торғай облыстық хабарларының» бас редакторы, Торғай облысы басқармасының бас кеңесшісі болған. «Торғай облысындағы басқару, шаруашылық, сот және халық ағарту мәселелері» деп аталатын жинақты (1894) дайындауға қатысты. Крафт құрастырған «Далалы облыстардағы киргиздар (қазақтар) туралы заңдар жинағының» 1-бөліміне «Киргиздардың (қазақтардың) орыс бодандығын қабылдауы» деген әдеби деректер бойынша жазылған тарихи очеркі кіретін болса, 2-бөлімі «Далалы облыстарды басқару туралы ережеден» тұрады. 3-бөлімінде Ақмола, Семей, Жетісу, Орал, Торғай облыстарындағы қазақтарға қатысты 1731 жылдан 1898 жылдың 2-жартысы аралығында шыққан грамоталар, жарлықтар, заңдар тізімі көрсетіліп, олардың қысқартылған түрі берілген. Крафттың өзі өңдеген кітаптың бұл соңғы бөлімі қазақ халқының тарихын зерттеуде құнды дерек көзі болып табылады. Крафт «Ертеректегі киргиздарға (қазақтарға)» қатысты еңбегінде (1900) қазақтардың тұрмыс-тіршілігі, саяси тарихы, сондай-ақ Торғай облысындағы Торғай, Ырғыз сияқты қалалар тарихы, сұлтандар, тархандар мен билерге қатысты маңызды мағлұматтар беріліп, қазақ даласындағы құлдықты жою туралы сөз қозғалады. Крафт өзінің «Киргиздардың (қазақтардың) орыс бодандығын қабылдауы туралы» мақаласында қазақтардың шығу тегі туралы баяндай келе үш жүзге бөлінуі, ондағы рулардың, тайпалардың аттары аталып, 1731–1865 ж. қазақтардың Ресеймен қарым-қатынасы туралы мағлұматтар берген.

Дереккөздер