Жетібай мұнай газ конденсат кен орны Маңғыстау облысында орналасқан кен орын аса ірі мұнай газконденсат кені Жетібай мұн

Жетібай мұнай-газ конденсат кен орны — Маңғыстау облысында орналасқан кен орын. аса ірі мұнай-газконденсат кені.

Жетібай мұнай-газ конденсат кен орны
43°33′00″ с. е. 52°10′00″ ш. б. / 43.55000° с. е. 52.16667° ш. б. / 43.55000; 52.16667 ^(G) ^(O) ^(Я)Координаттар: 43°33′00″ с. е. 52°10′00″ ш. б. / 43.55000° с. е. 52.16667° ш. б. / 43.55000; 52.16667 ^(G) ^(O) ^(Я)
Ел	Қазақстан
Аймақ	Маңғыстау облысы
Орналасуы
Ашылған уақыты	1961 жыл
Статусы	4 деңгейлі өңдеу
Өңдеу әдісі	су айдау
Жетібай мұнай-газ конденсат кен орны
Жетібай мұнай-газ конденсат кен орны

Орналасқан жері

Маңғыстау облысы Ақтау қаласынан оңтүстік-шығысқа қарай 80 км жерде орналасқан.

Тарихы

Құрылымы 1952 – 56 жылы жүргізілген аймақтық геологиялық-геофизикалық жұмыстардың нәтижесінде анықталған, 1956 – 60 жылы сейсмобарлау және құрылымдық бұрғылау жұмыстары жүргізілген.

Іздестіру бұрғылауы 1959 жылы басталып, 1961 жылы кен орны ашылды.

Сипаттамасы

Кен орны солтүстік-батыс бағытта созылған брахиантиклинальдық құрылымда орналасқан. Бірінші юра қабатының беті бойынша (1620 м-лік изогипс) құрылымның өлшемдері 22,5×6,5 км, амплитудасы 60 м. Солтүстік қанатының құлау бұрышы 3°-қа дейін, оңтүстік 5°. Жоғарғы және ортаңғы юра тау жыныстарында 13 өнімді қабат анықталған, олар құмтас, алевролитжәне саздан құралған. Жалпы өнімді қабаттардың қалыңдығы 700 м, тереңдігі 1700 – 2500 м. Коллекторларының ашық кеуектігі 16 – 22%, өткізгіштігі 0,06 – 0,239 мкм2. Мұнайы жеңіл, тығыздығы 0,830 – 0,870 г/см3, шайыры 4,53 – 15,5%, парафині көп (17,2 – 25), күкірті аз (0,2 – 0,28%), асфальтені 0,9 – 3,4%. Еріген газдың құрамында 58,86 – 76,4% метан, 22 – 37% ауыр көмірсутегі, 1,3 – 5,8% азот, 0,3 – 1,1% көмір қышқыл газы бар. Қабат сулары хлоркальцийлі, тығыздығы 1,01 – 1,08 г/см3, минералдығы 150 г/л, құрамында йод, бор және бром бар. Кен орны игерілуде.

Кен орнының геологиялық зерттеу және игеру тарихы

Жетібай кен орны кіретін Оңтүстік-Маңғышлақ иілімінің Солтүстік беті өткен жүз жылдықтың ортасынан бастап зерттеле бастады. Ауданды едәуір жоспарлы геологиялық зерттеу 1950-ші жылдардың соңынан бастап басталды. 1962 жылы «Казнефтегеофизика» және «Мангышлак-нефтегеофизика» Жетібай ауданында 1:50000 масштабында МОВ сейсмикалық жұмыстары жүргізілді, ІІІ-Г жағылмалы горизонты бойынша солтүстік-батысқа өте жатық екенін ауқымды құрылымдық терраса айқындалған. 1962-1964 жылдары іле геофизикалық экспедицисымен (А.В. Праршков, В.А. Попов, В.Л. Рыбак) графометриялық және радиогеологиялық жұмыстар жүргізілді. Батыс-Жетібайлық құрылымның сипаттамалары алынды. Турандық геофизикалық экспедициясымен (Н.Я. Купик, А.О. Урсов, В.О. Быкадоров) Оңтүстік-Маңғышлақ территориясында КМПВ әдісімен аудандық сейсмикалық профилдеу жұмыстары жүргізілді.

Стратиграфия

Жетібай кен орнында терең барлау ұңғыларымен жоғарғы триастан неоген-төрттік жастағы шөгінді жыныстардың шамамен үш километрлік қалыңдығы ашылған және олардың Юра жүйесіндегі шөгінділері өнеркәсіптік-мұнайлы болып табылады.

Мезазойлық топ - MZ

Триастық жүйе. (Т3)

Жоғарғы бөлім. Ұңғылармен 18, 28, 33, 63, 66, 71, 73, 92; НВО-2708 метр тереңдікте кезектесіп құмтастармен, алевро қабатшалары бар алевролиттермен; саз балшықтар мен аргиллиттермен көрсетілген жоғарғы триастың шөгінділері ашылған. Құмтастар тығыз, сұр ұсақ, түйірлі, саз балшықты алевролитті. Құмтастардың құрамы кварцтық едәуір қоспасы бар кварцты-полевошпаттық, мускавит және эффузивті жыныстардан құралған. Құмтастар мен алевролиттер негізінен базальтті және қуысты типті сазды-карбонаттық, сонымен қатар саз балшықты-хлораттық цементпен цементтеліп кеткен. Аргиллиттер күкірт-сұрлы, алевролитті; каолилит гидроқабатшалы. Тік жарықшақтар кальцитпен көрсетілген. Ашылған қалыңдығы 253 метр. Жоғарғы триастың ашылған бөлігінде (92 ұңғы) екі бума байқалады. Аргиллиттер мен аргиллит тектес құмтастары бар сазбалшықтар басым төменгі (2973-2875); жоғарғы (2875-2630) керісінше аргиллиттер мен саз балшықтарға қарағанда құмтастық басымдылығымен сипатталады.

Юра жүйесі (J1)

Кен орнында юра жүйесінің шөгінділері барлық үш бөлімдермен көрсетілген; орта, жоғарғы және төменгі: бір-бірінің арасындағы, сол сияқты ярустардың арасындағы шек ара қазіргі уақытта аяғына дейін толық орнықталмаған және әрі қарай нақтылауды, айқындауды қажет етеді. Юраның жалпы қалыңдығы орташа алғанда 1300 метрді құрайды.

Төменгі бөлім (J1)

Төменгі юраның қимасы құм тастардың, алевриттердің, саз балшықтардың және аргиллиттердің кезектелік келуімен сипатталған және де құм тасты қабатшалар аудан бойынша ұсталмаған және аргиллиттердің, саздардың және сазды алевролиттердің ірі линзаларымен орын ауыстырады. Төменгі юралық құмтастар сұр, ашық-сұр, ұсақ-орташа-сирек-ірі түйіршекті, нашар іріктелген бұрыштар айырмашылықтармен көрсетілген. Құмтастар мен алевролиттердің иілімді материал кварцпен, далалық шпатпен эффузив және мусковитпен көрсетілген. Саз балшық пен аргиллиттер гидрослюдалы-каолилитті, сұр, қалың-сұр, құмайтты және көмірлі затпен байытылған. Қазіргі уақытта А.А. Цатуровтың микроскопиялық анализінің негізінде төменгі юралық қимасында төменгі юра ярустарының төменгі және жоғарғы бөліктеріне тән екі кешен бөлініп көрсетілген. Сәйкес кешендер Солтүстік Кавказдық төменгі юралық шөгінділеріне (71 және 92 ұңғылары) өте ұқсас. Төменгі юралық шөгінділердің жалпы қалыңдығы 100-120 метрді құрайды.

Ортаңғы бөлім (J2)

Ортаңғы юра бөлімі аалендік, байостық және баттық ярустармен көрсетілген. Жалпы қалыңдығы 745-835 метрді құрайды.

Аалендік ярус (J2 а)

Аалендік ярустық шөгінділері негізінен сазды-алевролитті және аргиллитті жыныстардың бағынышты линзалары бар қиыршық тасты қалыңдықпен көрсетілген. Құмтастар орташа, ұсақ-орташа және ірі түйіршікті ерекшеліктерден тұрады, олар төменгі қалыңдықтарда гравелиттер мен ұсақ галечникті конгломераттарға жиі көшеді. Қима бойынша жоғары қарай иілмелі материал жұқаланады және доминацияланатын орнын ұсақ түйіршікті құмтастар алады. Конгломераттар ұсақ, көмірлі, кварц, кремнидің нашар жұмырланған үгінділерімен, эффузивпен және сирек болса да галькамен көрсетілген. Әлсіз карбонатты, тығыз, бір шама байтылған, өсімдік қалдықтарымен көмірленетін және жеке жағдайда олар дербес көмірлі қабатшаларды түзеді. Ярустық жалпы қалыңдығы 165-200 метрді құрайды. Барлығы құрамында ХІІІ және ХІІ өнімді горизонттары бар.

Байостық ярус (J2 в)

Байостық жыныстар қалыңдығы аудан бойынша ұсталмаған саз балшықтардың, құмтастардың және алевролиттердің бір қалыпсыз кезектесіп келуімен көрсетілген. Қиманың төменгі жақ бөлігі құмайытты алевролиттік жыныстар бағынышты линза тектес қабатшалары бар едәуір саз балшық. Жоғарғы жақ бөлігінде құмтасты кешендер басым. Барлық қима бойынша құмайтты-сазды жыныстар шашырақты, көмірленген өсімдік қалдықтарымен байытылған, олар қиманың төменгі жақ бөлігінде айтарлықтай мөлшерде қабатшаларды түзеді. Ярустық негізінде құйылу орнықтырылған. Құмтастар сұр, сарылау-сұр, бұрыл, ұсақ түйіршікті және сазды-алевролитті, полимикті, нашар жұмырланған. Құмтастардың және алевролиттердің иілмелі материал кварцтан, негізінен регенерацияланған, шпаттардан, сонымен қатар кремнилік, эффузивті, слюалы және басқа да жыныстардан құралған. Цемент сазды-хлоритті және сирек-кварцты-регенерациялық. Саз балшықтар негізінен, қанық-сұр, тіпті қара сирек болса да бұрыл түсті, құм тасты, алевритті, көмірленген органикасымен едәуір күшті қанықтырылған, оларда жиі монайлық топырақтың қалдықтары қатпарланады. Түпкі жүйелерде литологиялық және фациалдық өзгергіштігі нақтылы қабаттық коорреляцияны айтарлықтай дәрежеде қиындатады. Байостық ярусқа ХІ,Х,ІХ,УШ өнімді және сулы горизонттары кіреді, ярустық жалпы қалыңдығы 335-365 метр.

Баттық ярус (J2 bt)

Баттық ярус үшін олармен көтерілген саз балшықты қабатшалары бар алевролитті бумалар қалыңдығы 30-50 метрге дейін болатын ірі құмтастардың кезектесіп келуі тән. Құмтастар сұр, қанық-сұр, бұрыл-сорғыш-сұр, ұсақ түйіршікті, алеврит-сазды, бұрышты, жартылай жұмырылған. Құмтастардың және алевролиттердің құрамы полимикті, көпшілік бөлігі далалық сипатпен, хлоридтенген слюидтермен және басқа да жыныстармен, жиі регенерацияланған кварцпен көсетілген. Үгітілмелі материал жарықшақты. Цемент саз балшықты, карбонатты, базальт тектес, кварцті-регенерациялық. Баттық саз балшықтар қанық-сұр, қанық-қоңыр, жасыл-қанық-сұр, тығыз, құмайытты және алевритті, каолинит-гидрослюидті-монтморилонитті. Осы саз балшықтардың ерекшеліктері жанартаулық шынымен байытылғандығы болып табылады. Баттық ярусқа VІ,V өнімді және ІV сулы горизонттары жатады, ярустық жалпы қалыңдығы 225 метр.

Жоғарғы бөлім (J3)

Жоғарғы юралық жүйе келловейлік, оксфордтық кимериджтік және титондық ярустармен көрсетілген, олардың жалпы қалыңдығы шамамен 450 метрді құрайды.

Келловейлік ярус (J3 k)

Келловейлік ярустық шөгінділері бағынышты құмайтты-алевролиттік жыныстардың қабатшасымен көрсетілген, олардың төменгі бөлімінде І және ІІ өнімді горизонттар бөлінеді. Келловейлік ярустық құмтастары сұр, жасыл-сұр, ұсақ түйіршікті, күшті алевриттік, нашар іріктелген, көмір тектес. Иілмелі материал кварцпен, далалық шпатпен, кварцпен, кремнилік, эффузивті және басқа да жыныстармен көрсетілген. Саз балшықтар жасыл-сұр, қанық-сұр, сирек бұрыл түсті, тығыз, алевритті, құмтасты, монтмориллонитті гидрослюидті құрамды. Саз балшықтардың карбонаттылығы мергел қабатшаларының және карбонат сазды құм тастардың кездесетін жерлерінде, қима бойынша өседі. Барлық қима бойынша көмірленегн өсімдік қалдықтары кездеседі. Ярустық орталық бөлігінде түпкі жүйелердің қалдықтары бар қазбалы топырақ қабатшасы жатыр. Ярустық жалпы қалыңдығы 87-113 метрді құрайды.

Оксфордтық ярус (J3 о)

Оксфордтық ярус үшін қиманың төменгі жақ бөлігінде саз балшықтар басым сазды-карбонаттық жыныстардың қалыңдығы тән. Саздар тығыз, сұр, жасыл және бұрыл түсті, мергел тектес, алевролиттік, гидрослюидті- монтмориллонитті. Мергелдер пелигоморфті –микро түйіршікті, сазды-кальцитті, алеврит тектес. Сол сияқты таза және сазды әктастар кездеседі пелитоморфті, ұсақ кристалды, жарықшақты, сирек те болса алевролиттің және майда түйіршікті құмайттардың қуаты аз қабықшалары кездеседі. Оксфордтық шөгінділері көрінбейтін үйлесімсіз келловейлік ярустың жыныстарының үстінде жатыр. Ярустың қалыңдығы 230-260 метр.

Кимериджтік ярус (J3 km)

Кимериджтік ярустың шөгінділері оксфордтыққа жатады және мергель мен доломит қабатшалары бар 30-50 пайызға доломиттелген және қайтадан кристалданған әктастармен, саз балшықтармен, алевролиттермен майда түйіршікті құмтастар мен кристалдық әктастармен көрсетілген. Әктас тілік ретінде шектелген. Ярустың қалыңдығы 8-93 метр.

Бор жүйесі (К)

Тез бұрыштық үйлесімсіз бор шөгінділері юра шөгінділерінің жуылған бетінде жатыр және жүйенің сегіз бөлімдерімен көрсетілген. Өзінің литологиялық ерекшелікетері бойынша бор шөгінділерінің барлық қималарын төменгі терригенді-карбонаттық, орталық терригенге бөлуге болады. Жалпы қалыңдығы 1200 метр.

Палеогендік жүйе (P)

Палеогендік шөгінділер лезді бұрыштық неогенмен бор шөгінділерінің жуылған бетінде жатады. Палеогендік шөгінділердің қалыңдығын төменгі карбонатты-терригендік және жоғарғы-терригендік деп бөлуге болады. Жалпы қалыңдығы 163-203.

Неогендік жүйе (N)

Неогендік шөгінділер бұрышты үйлесімсіз қиманың төменгі жақ бөлігінде терригенді-карбонаттық жыныстармен кезектесіп келген және жоғарғы жақ бөлігінде тығыз шектелген әктастармен көрсетілген палеогендік шөгінділердің жуылған бетінде жатыр. Жалпы қалыңдығы 100-150 метр. Жоғарыда қима бойынша жалпы қалыңдығы 5-10 метрді құрайтын төрттік жастағы құмдар мен саздар жатыр.

Тектоника

Жетібай кен орны белгілі болғандай, Оңтүстік-Маңғышлақ майысуының шегінде тұр, оған тән ерекшелік, оның көлденең құмды-ракушкалы көтерілу аймақтары. Қараудандық білек тәрізді тоқының және Қараудандық аңғарының бірнеше тереңдік изомертлік ойысымен айырғандылық болып табылады. Майысудың солтүстік бортында оңтүстік шекараның Жетібай-Өзендік-қақшабаттық тектоникалық сатылары орналасқан, олар шағылмалы горизонт бойынша тіркелетін тереңдік айырмашылық болып табылады. Солтүстігінде Жетібай-Өзендік тектоникалық саты тереңдік сынулармен (шығыс жақ бөлігі қазіргі уақытта әлі де болса айқындалмаған), өзінің құрамына бір қатар ірі білік тәріздес көтерілулермен майысулар кіретін Маңғышлақтық дислокация аймағын Оңтүстік-Маңғышлақ майысуын бөліп тұрады. Жетібай-Өзендік тектоникалық сатысы едәуір айқын болып табылады, онда Өзен, Қарамандыбас, Жетібай, Теңге, Тасболат, Ақтас сияқты бір қатар газ-мұнайлы кен орындары анықталған, олар басқа да бір қатар құрылымдармен бірге үш күмбез тәріздес орналасқан тік сызықтар түзеді, оларға өз кезегінде ІІ кезекті құрылымдар үйлескен. І Өзендік-Өзен-Қарамандыбас, Асар-Қарамандыбай, Солтүстік Жетібай құрылымдарымен бірге. ІІ Жетібайлық-шығыс Жетібай, Ақтас, Оңтүстік-Асарлық құрылымдармен бірге. ІІІ Теңгелік-Теңге, Тасболат, Тарлы, Атанбай құрылымдармен бірге. Осы аймақтардың геологиялық құрылыстардың жалпы ерекшелігі Маңғышлақ дислокация аймағына қарай бағытта тектоникалық сатыны бойлай сызықты шығыңқылық болып табылады. Жетібай Өзендік тектоникалық сатының барлық айқындалған құрылымдары антиклиналдық қатпарлары бар, өте тік, батыс шеті бір шама жетілген және шығысында едәуір ауқымды ассиметриялық ақаулы болып табылады. Сонымен қатар бөліктен нақты зерттеуден кейін бірнеше өстер байқалды. Өзінің дамуында барлық құрылымдар зерттелген болып табылады. Олардың құрылымдық қабаттарының өте толық сәйкес келуі және морфологиялық лездік нақтылығы тереңдігіне байланысты. Геологиялық құрылыс тән болып табылады. Жетібай тектоникалық жағынан ірі жатық, субендікті бағытта шығыңқы қатпарларды білдірді. Турон неоком табаны бойынша құрылымдық карталарға талдау жасау көрсететіндей қатпарлардың негізі пішіні және оның кеңістіктегі орны әртүрлі стратиграфиялық горизонттар бойынша жақсы сәйкес келеді, бірақ-та онша үлкен емес ауытқулар бар.

Мұнайгаздылық

Жетібай кен орны субендікті жазықтықты ірі антиклиналдық қатпарға үйлескен. Юра горизонтының құрылымдық бет бойынша оның өлшемдері 22х6 километр көтерілу амплитудасы 65 метр болған кезде. Құрылым айтарлықтай жатық, құлау бұрышы тереңдік бойынша 2қ-тан 5қ-ққа дейін өседі. Терең барлау ұңғыларымен кен орнында жоғары триастықтан бастап төртік жасқа дейінгі шөгінді тау жыныстарының үш километрлік қалыңдығы, олардың ішіндегі юра жүйесінің шөгінділері өнеркәсіптік мұнайлы болып табылады. Юра жүйесі төменгі, ортаңғы және жоғарғы бөлімдермен көрсетілген. Юра шөгінділері құмтастар, алевриттер, саз балшықтар, аргиллиттердің жалпы қалыңдығы 1300 метр болатын қабатшалардың кезектесіп келуімен сипатталады. Юра шөгінділерінің қалыңдығы 10-120 метр. Отаңғы юра бөлімдері аалендік, байостық және баттық ярустардың шөгінділерінен тұрады. Аалендік ярустық қимасында ХІІ және ХІІІ горизнттар бөлінген. Шөгінділердің жалпы қалыңдығы 165-200 метр. Байостық яруста ХІ, Х, ІХ, ХІІІ, ХІІ горизонттар бөлініп көрсетілген. Шөгінделерінің жалпы қалыңдығы 335-365 метр. Баттық яруста ХІ, V, ІV, ІІІ өнімді горизонттар бөлініп тұр, ярустың жалпы қалыңдығы 225 метр. Келловейлік ярустың төменгі жақ бөлігінде І және ІІ өнімді гоизонттары айқындалған. Жоғарғы бөлімнің жалпы қалыңдығы 450-460 метр. Бор жүйесінің шөгінділерінің қалыңдығы 1200 метр, палеогендік және неогендік қабатта сәйкесінше – 170-200 метр және 100-125 метр. Кен орнының өнімді қалыңдығы оның аудан және қима бойынша бір теңсіздігімен сипатталатын күрделілікке ие. Юра шөгінділерінің қимасында 13 өнімді горизонттары айқындалған, оларға мұнай және газ кеніштері үйлескен. Газ кеніштері І горизонтта, мұнай кеніштері ІV горизонтта, V (Б1+Б2+В1+В2+В3), VІ (Б2+Б3), VІІ (1-6,8+9), VІІІ (а4), ІХ (3+4), Х,Х2 (5,6+7,8+9) және ХІІ горизонттарда, ал мұнай кеніштері В11 (Б1+Б2), ІІІ (1+2+3+4+5+6), VІ (а1+а2+а3,Б1+Б2+Б3), ІХ (1+2+3+4+5) және ХІІІ горизонттарда. Қима мен аудан бойынша өнімді горизонттарының құрылысын сипаттайтын мұнай кенішінің сыйымдылық-сүзгілену қасиеттерінің құрылысын айқындап нақтылау 2-ші кестеде көрсетілген. ХІІІ горизонтта, оның қалыңдығы орташа алғанда 53 метрді құрайды, А және Б екі бумасы көрінеді, олардың әр қайсысында сәйкесінше төрт үш қабат орнықтырылған. А бумасының «аң және «а2ң, «а3ң, «а4ң қабаттарына екі мұнайгаздылы және бір мұнайлы кеніштер үйлескен. Олардың газдық бөлігінің өлшемдері 12,8х2,4 және кеніштікі 14,6х3,5. Газ бөлігінің қуыстық көлемі Мпор=0,82; 5,8х1,2 километр және кеніштікі 13,6х3,5 километр, Мпор=0,6 кеніштігі 12,5х4,0 километр. Б-бумасының «Б», «Б2+Б3» қабатына екі мұнайгазды кеніне байланысты. Олардың өлшемдері сәйкесінше газдық бөріктікі ІІХ,1,75 километр және кеніштікі 17,2х5 километр, Мпор=0,16 газдық бөліктік 3;8х1,4 километр және кеніштікі 16х4,2 километр Мпор=0,02. VІІІ горизонт жоғарыда жатқан горизонттан қалыңдығы шамамен 4-17 метр болатын сазды бөліммен бөлінген. Горизонт, жалпы қалыңдығы 150-160 метр болатын горизонт бағынышты мәнге ие, қуаты аз өткізбейтін ерекшеліктері бар бір текті тұтас қалыңдықтықтағы құмтасты-алевролиттік жыныстармен көрсетілген. Коллектор қима бойынша да және аудан бойынша да жақсы ұсталған, күнделікті тараумен сипатталады. Кейін қабаттық, төбелі, табан суы бар мұнайгаздылығы. Газ бөлігінің 6,2х2 километр, мұнайлы бөлігі 7,5х3,2 километр, Мпор=0,38 Горизонт астының тиімді қуаттылығы едәуір кең ауқымда толқиды 3,6-дан 20м дейінгі аралықта және орташа алғанда 8, м-ге тең. Горизонт асты VІІІ а+б қабаттың, төбелі шекті суары бар мұнайгаздылы кенішті білдіреді. Көтерілудің төбе алдындағы бөлігі солтүстік-батыстан, оңтүстік-шығысқа қарай шығыңқы бұрыштармен күрделенген, олардың екеуі негізгі төбе келеді. Нақтылы корреляциямен кеніштің нұсқа сыртындағы аумағындағы батыс күшклинал (655 ұңғы) және оңтүстік қанат (68 ұңғы) ауданында VІІІ а+б горизонт тастының жоғарыда жатқан УП горизонтымен бірігіп кеткендігінің екі онша үлкен емес аймақтары белгілі болған. 2 кесте – Қима мен аудан бойынша қабаттардың құрылысы мен таралу сипаттамасы

Сулылығы

Гидрохимия мен гидродинамика бойынша материалдардың негізінде Жетібай кен орнының қимасындағы геологиялық құрылым мен мұнайлылықтың мәндерін есепке алғанда екі гидрогеологиялық сатыға бөлуге болады: юра және бор. Юра шөгінділерінің сулары бор шөгінділерінің суларынан ерекшеленеді. Бұлар тығыздығы бойынша (1109-1110 кг/м3) үлкен және минералдылығы 140-160 г/дм3 хлоркальцийлі типті тұздықтар. Скважинаның орташа шығымы 50 м3/тәу құрайды. Юра қабат суларының химиялық құрамы біркелкі. XІІ горизонттық табан суы №6 скважинаның ашық фонтандауы мүнаймен бірге алынды. Оның жалпы сұйықтағы мөлшері 35-40 %. Бор шөгінділері тең, апт және баррем горизонттарының суларың тығыздығы 1102 кг/м3-ті құрайды. Төменгі бор сулары тоғыз горизонттан алынды, олардың шығымы 0,2-ден 903,7 м3/тәу дейін жетті. Бұл горизонттардың суларының тығыздығы 1018-1020 кг/м3 құрайды. Барлық сулар сульфатты-натрийлі типті. Тек қана готерив ярусының суы хлор-кальцийлі. Құмтастар мен алевролиттер су араластырғыш жыныстар және саздар мен аргиллиттер су тірегіш жыныстар болып табылады. Жетібай ауданындағы сормат шөгінділерінің сулары тұздылау, арынсыз, тереңдігі 30 метрге жететін шығымы аз құдықтар. Құдықтардан алынатын судың шығымы шамамен 260-330 м3/тәу. Нақты талдаулардың мәндері бойынша Жетібай кен орнының юра және бор горизонттары үшін корреляционды гидрохимиялық графиктер тұрғызылды. Графиктер бойынша иодтың концентрациясы 6-8 мг/дм3 әдетте кездеспейді. Жетібай үшін көбінесе иодтың құрамы 10-11 мг/дм3, бірақ 15мг/дм3-ден аспайды. Жетібайдың өнімді горизонттарының (VІІІ-XІ горизонттар) төменгі қабатында иод мөлшерінің ұлғаюына беталыс қатты байкалмайды. Ортаңғы юра кешеніндегі суларда аммоний 60-тан 130 мг/дм3 дейін мөлшерде кездеседі. Әсіресе төменгі шегі тән. Бор ортаңғы юра кешеніндегі сулардың барлық сынамаларынан тадылды. Оның концентрациясы 20-52 мг/дм3 шегінен аспайды. Көбіне жиі кездесетін бор концентрациясы шамамен 30-40 мг/дм3.

Дереккөздер

"Қазақ Энциклопедиясы"
(Димаков А.И., Чвкабаев С.Б., 1967 ж.)

[1] "Қазақ Энциклопедиясы"

[2] (Димаков А.И., Чвкабаев С.Б., 1967 ж.)