Көмбелер — жалпы отқа, қоламтаға көміп пісірілген ет, бауыр мен көк бауыр, бүйрек, айналдырған тоқ ішекқималары, нан, картоп тағамдары; жол азықтар ішінде көмбеге көбіне көміп пісірген мол ет жатады. Көмбенің — , , , , жаужұмыр деп аталатын түрлері бар. Бүл көмбелерді әдетте марқаның, бағланның, ту қой мен серкенің етін түгелімен отқа немесе қыздырылған ұраға көміп пісіреді. Ұраға көміп пісірудің де бірнеше әдісі бар, мысалы, малдың терісін бітеу сойып, етін онша ұсақтамай жіліктеп, тұзын татытып, ішек-қарнын, бауырын бөлшектемей тазартып, пияз, бұрыш салып, бітеу сойылған теріге түйрейді, жыртылған жерлерін тігіп немесе оны да тұмшалап түйрейді. Басты кейде терісінен ажыратып, кейде бөлек үйтіп, жағын айырып салады. Етке ешқандай су құйылмайды. Ет көмілетін жер ошақ мал сойылмастан бұрын қазылып, ішіне от жағылып қыздыра беріледі. Жер ошақ әбден қызған кезде қоламтаның ортасын шұңқырлап теріге салынған етті көмеді. Оның үстін 15—20 см қалындықта топырақпен жауып, үстіне тағы да от жағады. Көмгеннен кейін қоламтаны, сыртында жанып жатқан отты көсеуге болмайды. 2—3 сағат мөлшерінде көмбе пісіп болады. Сол кезде үстіңгі оттың күлін, еттің бетін жапқан топырақты ептеп ашады да, терінің үстіңгі жағын тіліп жіберіп, етті алып жей беруге болады. Кейде көмбені ертеңіне ашып жеуге де болады. Бүл әдіспен піскен ет ерекше дәмді, өзіне тон хош иісі болады. Еттің өз қан-сөлінің өзіне тұздық болуы, иісі, буы, дәмі бәрі өзінде сақталуы оған айрықша дом береді. Мұны деп атайды. бір түрі. Ол әдіспен пісіргенде малдың терісін сыпырмайды, жіліктемейді, тек бауырынан іреп, қалың еттерді оспалап, құйрық майды жұқалап, өтін, қуығын, қамшысын, бездерін алып тастап, түз, бұрыш, сарымсақ, лавр жапырағын салып, іреген жерді қайтадан тігеді де, терінің жүні жағын қоймалжың батпақпен сылайды. Содан кейін оны да алдын ала қыздырған ұраға салып, үстінен от жағады. Қоламтаның қызуынан буланған тері пісе келе жүнінен арылып, етпен бірге қалады да, жүні батпаққа жабысқан бетінде қабықтанып қыш сауытқа айналады. Піскен етті басқа ыдысқа түсіріп алудың керегі жоқ. Оны сол қабыршақ сауыттың ішінен
Тағы қараңыз
Дереккөздер
- Қазақ тілі терминдер сөздігі I том
Бұл мақаланы Уикипедия сапа талаптарына лайықты болуы үшін уикилендіру қажет. |
Бұл мақалада еш сурет жоқ. Мақаланы жетілдіру үшін қажетті суретті енгізіп көмек беріңіз. Суретті қосқаннан кейін бұл үлгіні мақаладан аластаңыз.
|
Бұл — мақаланың бастамасы. Бұл мақаланы толықтырып, дамыту арқылы, Уикипедияға көмектесе аласыз. Бұл ескертуді дәлдеп ауыстыру қажет. |
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Kombeler zhalpy otka kolamtaga komip pisirilgen et bauyr men kok bauyr bүjrek ajnaldyrgan tok ishekkimalary nan kartop tagamdary zhol azyktar ishinde kombege kobine komip pisirgen mol et zhatady Kombenin zhauzhumyr dep atalatyn tүrleri bar Bүl kombelerdi әdette markanyn baglannyn tu koj men serkenin etin tүgelimen otka nemese kyzdyrylgan uraga komip pisiredi Ұraga komip pisirudin de birneshe әdisi bar mysaly maldyn terisin biteu sojyp etin onsha usaktamaj zhiliktep tuzyn tatytyp ishek karnyn bauyryn bolshektemej tazartyp piyaz burysh salyp biteu sojylgan terige tүjrejdi zhyrtylgan zherlerin tigip nemese ony da tumshalap tүjrejdi Basty kejde terisinen azhyratyp kejde bolek үjtip zhagyn ajyryp salady Etke eshkandaj su kujylmajdy Et komiletin zher oshak mal sojylmastan buryn kazylyp ishine ot zhagylyp kyzdyra beriledi Zher oshak әbden kyzgan kezde kolamtanyn ortasyn shunkyrlap terige salyngan etti komedi Onyn үstin 15 20 sm kalyndykta topyrakpen zhauyp үstine tagy da ot zhagady Komgennen kejin kolamtany syrtynda zhanyp zhatkan otty koseuge bolmajdy 2 3 sagat molsherinde kombe pisip bolady Sol kezde үstingi ottyn kүlin ettin betin zhapkan topyrakty eptep ashady da terinin үstingi zhagyn tilip zhiberip etti alyp zhej beruge bolady Kejde kombeni ertenine ashyp zheuge de bolady Bүl әdispen pisken et erekshe dәmdi ozine ton hosh iisi bolady Ettin oz kan solinin ozine tuzdyk boluy iisi buy dәmi bәri ozinde saktaluy ogan ajryksha dom beredi Muny dep atajdy bir tүri Ol әdispen pisirgende maldyn terisin sypyrmajdy zhiliktemejdi tek bauyrynan irep kalyn etterdi ospalap kujryk majdy zhukalap otin kuygyn kamshysyn bezderin alyp tastap tүz burysh sarymsak lavr zhapyragyn salyp iregen zherdi kajtadan tigedi de terinin zhүni zhagyn kojmalzhyn batpakpen sylajdy Sodan kejin ony da aldyn ala kyzdyrgan uraga salyp үstinen ot zhagady Қolamtanyn kyzuynan bulangan teri pise kele zhүninen arylyp etpen birge kalady da zhүni batpakka zhabyskan betinde kabyktanyp kysh sauytka ajnalady Pisken etti baska ydyska tүsirip aludyn keregi zhok Ony sol kabyrshak sauyttyn ishinenTagy karanyzEtDerekkozderҚazak tili terminder sozdigi I tomBul makalany Uikipediya sapa talaptaryna lajykty boluy үshin uikilendiru kazhet Bul makalada esh suret zhok Makalany zhetildiru үshin kazhetti suretti engizip komek beriniz Suretti koskannan kejin bul үlgini makaladan alastanyz Suretti mynnan tabuga bolady osy makalanyn takyrybyna bajlanysty suret Ortak korda tabyluy mүmkin makalanyn ozge til uikilerindegi nuskalaryn karap koriniz oziniz zhasagan suretti zhүkteniz avtorlyk kukykpen korgalgan suret kospanyz Bul makalanyn bastamasy Bul makalany tolyktyryp damytu arkyly Uikipediyaga komektese alasyz Bul eskertudi dәldep auystyru kazhet