Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Семей облыстық қазақ съездері. 1917-1918 жылдар аралығында Семей облысындағы қазақ-қырғыздарының съезі өтті.
Бірінші Семей облыстық қазақ съезі
Алғашқы Семей облыстық қазақ съезі 1917 жылдың 27 сәуір және 7 мамыр аралығында болып өтті. Оның жұмысына Жақып Ақбаев, Райымжан Мәрсеков, Шәкәрім Құдайбердіұлы, Ахметжан Қозыбағаров, Әлімхан Ермеков, Нәзипа Құлжанова, Сатылған Сабатаев, Биахмет Сәрсенов, Халел Ғаббасов, Жүсіпбек Аймауытов, Мәнан Тұрғанбаев сияқты белсенді қазақ интеллигенттерінің үлкен тобының қатысқаны едәуір ықпал еткені сөзсіз. Ж.Ақбаев төрағалық жасаған съездің күн тәртібінде, негізінен, Торғай және басқа облыстық съездер қараған мәселелер, сонымен бірге мұнда әйелдер теңдігінің дербес мәселе есебінде қойылды. Съез делегаттары бірауыздан тезірек Бүкілресейлік Құрылтай жиналысын шақыру қажеттігін, ең негізгі мәселелерді тек Құрылтай жиналысы ғана шешуге құқықты екендігін, ел арасына тыныштық пен татулықты сол ғана алып келе алатындығын айтып, оның жұмысына барлық халықтардың өкілдері қатынасып, сайлау құқығы жалпыға бірдей, тең, төте және құпия болуын, ешқандай да білім, мүлік, жыныс және отырықшылық езгі болмауын жақтады. Сондай-ақ осы съезде қазақ зиялылары түңғыш рет өздерінің ұлт мәселесіне байланысты бағдарламасын анық және нақты берген еді. Олар «автономия және жергілікті басқару» атты мәселе бойынша қабылдаған қаулыларында «бірінші ресейлік Құрылтай жиналысында ұлы Ресейді мекендейтін барлық халықтардың бостандығы, теңдігі және туыстығы бекітіліп, оларға қоғамдық өмірін өз қалауынша, өздерінің ұлттық, тұрмыстық, мәдени, экономикалық, тарихи-географиялық ерекшеліктеріне сай құруға мүмкіншілік беруге тиіс» деп көрсетті.
Екінші Семей облыстық қазақ съезі
Семейдегі екінші облыстық қазақ съезі 1917 жылдың 12 қыркүйегінде болды. Бұл съезге өкілдер аз келгендіктен мұны съез демей, кеңес деп атады. Кеңестің төрағасы Р.Мәрсеков, орынбасары Ж.Ақбаев, қазынашылары И.Әлімбеков, М.Малдыбаев болды. Екінші Семей облыстық съезіндегі ерекшелік - облыстық қазақ комитетінің 1-ші облыстық съезден осы күнге дейін атқарған жұмыстары туралы есеп беруі еді. Елдің тыныштығын сақтау мақсатында милиция сайлау мәселесі алғаш рет осы съезде көтерілді. Кәсіби шеберханалар ашу мәселесінің күн тәртібіне қойылуы - халықтың тұрмыстық қажеттіліктерін қанағаттандыруға жасалған алғашқы қадамы еді.
Үшінші Семей облыстық қазақ съезі
Семей облысының үшінші съезі 1918 жылдың 10-13 мамыр аралығында өтті. Оған 316 адам қатысты. Съездің күн тәртібіне 8 мәселе енді. Олар: автономия туралы; заманның қазіргі халі; жергілікті мекемелер; облыстық сот; жер мәселесі; оқу-ағарту ісі; азық-түлік мәселесі; Түркістан өлкесіндегі қырғынға ұшыраған қазақ-қырғыз жайы. Съезде Атқару комитеті мен қазақ комитетін біріктіру туралы қаулы қабылданды. Әйтсе де, бұл шешім қазақ комитетінің кейбір өкілдері тарапынан толық қолдау таппады. Жалпы, съез мәліметтеріне қарағанда Семей облысында Кеңестердің ықпалы зор болған.
Семей облыстық қазақ съезінің қаулысы
Бұл қаулы «Сарыарқа» газетінің 1917 жылғы 3-нөмірінде жарияланған. Қаулы бес бөліктен тұрады. Онда мемлекет түрі, қазақтың тәуелсіздігі, жергілікті басқару, Құрылтай жиналысына өкілдер сайлау, Уақытша комитеттер ашу сияқты мәселелер көрсетілген. Бұл қаулы 1917 жылдың 9 қарашасында өткен «Алаш» партиясының Семей облыстық комитетінің қаулысына негіз болды. Осы құжаттардың атап өтерлік ерекшелігі - оның бірқатар баптары «Алаш» партиясының бағдарламасынан көрініс тапқанын байқауға болады.
Дереккөздер
- «Алаш» қозғалысы. Алматы, 2008. ISBN 9965-32-715-7
| Бұл мақалада еш сурет жоқ. Мақаланы жетілдіру үшін қажетті суретті енгізіп көмек беріңіз. Суретті қосқаннан кейін бұл үлгіні мақаладан аластаңыз.
|
 | Бұл — мақаланың бастамасы. Бұл мақаланы толықтырып, дамыту арқылы, Уикипедияға көмектесе аласыз. Бұл ескертуді дәлдеп ауыстыру қажет. |
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Semej oblystyk kazak sezderi 1917 1918 zhyldar aralygynda Semej oblysyndagy kazak kyrgyzdarynyn sezi otti Birinshi Semej oblystyk kazak seziAlgashky Semej oblystyk kazak sezi 1917 zhyldyn 27 sәuir zhәne 7 mamyr aralygynda bolyp otti Onyn zhumysyna Zhakyp Akbaev Rajymzhan Mәrsekov Shәkәrim Қudajberdiuly Ahmetzhan Қozybagarov Әlimhan Ermekov Nәzipa Қulzhanova Satylgan Sabataev Biahmet Sәrsenov Halel Ғabbasov Zhүsipbek Ajmauytov Mәnan Turganbaev siyakty belsendi kazak intelligentterinin үlken tobynyn katyskany edәuir ykpal etkeni sozsiz Zh Akbaev toragalyk zhasagan sezdin kүn tәrtibinde negizinen Torgaj zhәne baska oblystyk sezder karagan mәseleler sonymen birge munda әjelder tendiginin derbes mәsele esebinde kojyldy Sez delegattary birauyzdan tezirek Bүkilresejlik Қuryltaj zhinalysyn shakyru kazhettigin en negizgi mәselelerdi tek Қuryltaj zhinalysy gana sheshuge kukykty ekendigin el arasyna tynyshtyk pen tatulykty sol gana alyp kele alatyndygyn ajtyp onyn zhumysyna barlyk halyktardyn okilderi katynasyp sajlau kukygy zhalpyga birdej ten tote zhәne kupiya boluyn eshkandaj da bilim mүlik zhynys zhәne otyrykshylyk ezgi bolmauyn zhaktady Sondaj ak osy sezde kazak ziyalylary tүngysh ret ozderinin ult mәselesine bajlanysty bagdarlamasyn anyk zhәne nakty bergen edi Olar avtonomiya zhәne zhergilikti baskaru atty mәsele bojynsha kabyldagan kaulylarynda birinshi resejlik Қuryltaj zhinalysynda uly Resejdi mekendejtin barlyk halyktardyn bostandygy tendigi zhәne tuystygy bekitilip olarga kogamdyk omirin oz kalauynsha ozderinin ulttyk turmystyk mәdeni ekonomikalyk tarihi geografiyalyk erekshelikterine saj kuruga mүmkinshilik beruge tiis dep korsetti Ekinshi Semej oblystyk kazak seziSemejdegi ekinshi oblystyk kazak sezi 1917 zhyldyn 12 kyrkүjeginde boldy Bul sezge okilder az kelgendikten muny sez demej kenes dep atady Kenestin toragasy R Mәrsekov orynbasary Zh Akbaev kazynashylary I Әlimbekov M Maldybaev boldy Ekinshi Semej oblystyk sezindegi erekshelik oblystyk kazak komitetinin 1 shi oblystyk sezden osy kүnge dejin atkargan zhumystary turaly esep berui edi Eldin tynyshtygyn saktau maksatynda miliciya sajlau mәselesi algash ret osy sezde koterildi Kәsibi sheberhanalar ashu mәselesinin kүn tәrtibine kojyluy halyktyn turmystyk kazhettilikterin kanagattandyruga zhasalgan algashky kadamy edi Үshinshi Semej oblystyk kazak seziSemej oblysynyn үshinshi sezi 1918 zhyldyn 10 13 mamyr aralygynda otti Ogan 316 adam katysty Sezdin kүn tәrtibine 8 mәsele endi Olar avtonomiya turaly zamannyn kazirgi hali zhergilikti mekemeler oblystyk sot zher mәselesi oku agartu isi azyk tүlik mәselesi Tүrkistan olkesindegi kyrgynga ushyragan kazak kyrgyz zhajy Sezde Atkaru komiteti men kazak komitetin biriktiru turaly kauly kabyldandy Әjtse de bul sheshim kazak komitetinin kejbir okilderi tarapynan tolyk koldau tappady Zhalpy sez mәlimetterine karaganda Semej oblysynda Kenesterdin ykpaly zor bolgan Semej oblystyk kazak sezinin kaulysyBul kauly Saryarka gazetinin 1917 zhylgy 3 nomirinde zhariyalangan Қauly bes bolikten turady Onda memleket tүri kazaktyn tәuelsizdigi zhergilikti baskaru Қuryltaj zhinalysyna okilder sajlau Uakytsha komitetter ashu siyakty mәseleler korsetilgen Bul kauly 1917 zhyldyn 9 karashasynda otken Alash partiyasynyn Semej oblystyk komitetinin kaulysyna negiz boldy Osy kuzhattardyn atap oterlik ereksheligi onyn birkatar baptary Alash partiyasynyn bagdarlamasynan korinis tapkanyn bajkauga bolady Derekkozder Alash kozgalysy Almaty 2008 ISBN 9965 32 715 7Bul makalada esh suret zhok Makalany zhetildiru үshin kazhetti suretti engizip komek beriniz Suretti koskannan kejin bul үlgini makaladan alastanyz Suretti mynnan tabuga bolady osy makalanyn takyrybyna bajlanysty suret Ortak korda tabyluy mүmkin makalanyn ozge til uikilerindegi nuskalaryn karap koriniz oziniz zhasagan suretti zhүkteniz avtorlyk kukykpen korgalgan suret kospanyz Bul makalanyn bastamasy Bul makalany tolyktyryp damytu arkyly Uikipediyaga komektese alasyz Bul eskertudi dәldep auystyru kazhet