Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Футболдан тұңғыш әлем чемпионаты — 1930 жылы шілденің 13-і мен 30-ы аралығында Уругвай елінде өтті. Уругвай тұңғыш әлем чемпионатын өткізуші ел ғана емес, тұңғыш чемпионы да атанды. Финалдық ойында алаң иелері Аргентина құрамасын 4:2 есебін жеңді.
| Футболдан 1930 жылғы әлем біріншілігі | |
 | |
| Чемпионат сипаттамасы | |
|---|---|
| Өткізетін қалалар | 1 |
| Стадиондар | 3 |
| Қатысушылар саны | 13 |
| Жүлделі орындар | |
 Чемпион |
|
 Екінші орын | |
 Үшінші орын | |
| Төртінші орын | |
| Чемпионат статистикасы | |
| Келушілер саны | 549 090 (30 505 бір ойында) |
| Ойналған мачтар саны | 18 |
| Голдар саны | 70 (3,89 бір ойында) |
| Бомбардир(лер) |
|
Әлем чемпионатына дайындық
Уругвай XXI 20-сыншы жылдарындағы ең үлкен футбол державаларының бірі болғандықтан әлем чемпионатын өткізу құқығы бұйырды. Уругвайлықтар 1924 және 1928-нші жылдардағы футболдан Олимпиада ойындарының жеңімпазы атанған. Уругвай өтуідің тағы бір артықшылығ 1930 жылы Уругуайдың тәуілсіздік алғанынада 100 жыл толуында.
Әлем чемпионатының барлық ойындары ел астанасы Монтевидео қаласында өтті. Чемпионат басталмас бұрын уругуайлықтар жаңадан Сентенарио атты стадион салды. Осы стадионда жәнеде финалдық кездесу өткізілді. Нөсер жауынның салдарынан стадионды салып бітіру қиынға соғып, чемпионат басталуға 5 күн қалғанда бітірді.
Чемпионатының ең басты проблемасы Еуропа елдерінің көпшілігі өз құрамаларын жібергісі келмеуде болды. Себебі Атлант мұхиты арқылы мұхит асып кету қиынға соқты. Қабылдаушы ел барлық қаржы мәселесін өз мойнына алғанымен қатысуға ниет білдіргендер саны көбейе қойған жоқ. Ақырында, әлем чемпионатына Еуропадан тек 4 құрама қатысты, оның өзіде құрлықтың мықты құрамаларының ішіне кірмейді.
Финалдық турнирдің қатысушылары
1930 жылғы әлем чемпионаты - іріктеу турнирі өткізілмеген жалғыз чемпионат. Құрамалар шақырту арқылы қатысты. Барлығы 13 құрама. Оның ішінде 4-еуі Еуропадан, Оңтүстік Америкадан - 7, Солтүстік Америкадан - 2 құрама қатысты. Уругуайға келген Еуропа елдерінің құрамалары мықты емес еді, сондықтан көбі чемпиондық атақ Оңтүстік Америкаға бұйыратынын білді.
Стадиондар
- Сентенарио, Монтевидео — 100 000 орын (топтық турнир, жартылай финалдар, финал)
- Гран Парке Сентраль, Монтевидео (топтық турнир)
- Поситос, Монтевидео (топтық турнир)
Командалар құрамы
Финалдық турнир
финалдық турнирге қатысушы командалар 4 топқа бөлінді (А тобында 4 құрама, B, C және D топтарында 3 құрамадан). Топ жеңімпаздары жартылай финалға жолдама алды, жартылай финал жеңімпаздары финалдық кездесуде чемпионды белгіледі. 3-ші орын үшін матч өткізілген жоқ (әлем чемпионатының тарихында 1 рет).
Турнир шілденің 13-і күні қатар өткен екі кездесумен басталды: А тобында Франция - Мексика және D тобында АҚШ -Белгия.
Топтар
А тобы
А тобында жартылай финалға шыққан Аргентина құрамасы топ фавориті болып саналған болатын. Топтық кезеңде тек француздардың қақпашысы жарқын ойынының арқасында Франция құрамасын жеңу қиындау болды. Франция - Мексика кездесуінде әлем чемпионатының алғашқы голы соғылды: Оны ойынның 19-шы минутында француздардың шабуылшысы Люсьен Лоран соқты.
| Команда | Ойын | Ұтыс | Тең | Жеңіліс | Доп саны | ± | Ұпай |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Аргентина | 3 | 3 | 0 | 0 | 10-4 | +6 | 9 |
 Чили | 3 | 2 | 0 | 1 | 5-3 | +2 | 6 |
 Франция | 3 | 1 | 0 | 2 | 4-3 | +1 | 3 |
 Мексика | 3 | 0 | 0 | 3 | 4-13 | −9 | 0 |
Бүкіл уақыт жергілікті
| 13 шілде 15:00 |
| Поситос, Монтевидео Көрермендер: 30,000 Төреші:  | ||||||
| 15 шілде 16:00 |
| Гран Парке Сентраль, Монтевидео Көрермендер: ~18,000 Төреші:  | ||||||
| 16 шілде 14:45 |
| Гран Парке Сентраль, Монтевидео Көрермендер: ~7,000 Төреші:  | ||||||
| 19 шілде 12:50 |
| Сентенарио, Монтевидео Көрермендер: ~50,000 Төреші: | ||||||
Ескерту: Гильермо Сааведра (Чили) пенальти соға алмады (30', қақпашы).
| 19 шілде 15:00 |
| Сентенарио, Монтевидео Көрермендер: ~50,000 Төреші:  | ||||||
Ескерту: Адольфо Сумельсу (Аргентина) 2 пенальти соға алмады (30', 30' - екеуіндеде қақпашы).
| 22 шілде 14:45 |
| Сентенарио, Монтевидео Көрермендер: ~35,000 Төреші: | ||||||
B тобы
B тобында осы турнирдегі жалғыз сенсация болды. Бұл топтың фавориті болып Бразилия құрамасы саналған болатын. Алайда, олар бірінші ойында-ақ күтпеген жерден Югославия құрамасынан 2:1 есебін жеңіліп қалды. Осыдан кейін югославиялықтар Боливия құрамасын оңай жеңіп күтпеген жерден Еуорпа құрамаларының арасынан жалғыз өзі жартылай финалға шықты. Ал бразилиялықта бірінші айналымда-ақ үйге ерте қайтуға тура келді.
| Команда | Ойын | Ұтыс | Тең | Жеңіліс | Доп саны | ± | Ұпай |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Югославия | 2 | 2 | 0 | 0 | 6-1 | +5 | 4 |
| Бразилия | 2 | 1 | 0 | 1 | 5-2 | +3 | 2 |
| Боливия | 2 | 0 | 0 | 2 | 0-8 | -8 | 0 |
| 13 шілде 15:00 |
| Гран Парке Сентраль, Монтевидео Көрермендер: ~20,000 Төреші: | ||||||
| 15 шілде 16:00 |
| Гран Парке Сентраль, Монтевидео Көрермендер: ~20,000 Төреші: | ||||||
| 16 шілде 14:45 |
| Сентенарио, Монтевидео Көрермендер: ~12,000 Төреші: | ||||||
С тобы
Алаң иелері бұл топта ешбір қиындықсыз топ жеңімпазы атанды. Барлығы 5 доғып, бірде-бір гол жіберген жоқ.
| Команда | Ойын | Ұтыс | Тең | Жеңіліс | Доп саны | ± | Ұпай |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Уругвай | 2 | 2 | 0 | 0 | 5-0 | +5 | 4 |
 Румыния | 2 | 1 | 0 | 1 | 3-5 | -2 | 2 |
 Перу | 2 | 0 | 0 | 2 | 1-4 | -3 | 0 |
| 14 шілде 14:50 |
| Гран Парке Сентраль, Монтевидео Көрермендер: 2,000 Төреші: | ||||||
| 18 шілде 14:30 |
| Сентенарио, Монтевидео Көрермендер: ~85,000 Төреші: | ||||||
| 21 шілде 14:50 |
| Сентенарио, Монтевидео Көрермендер: ~80,000 Төреші: | ||||||
D тобы
Бұл топта парагвайлықтар мен бельгиялықтарды ірі есеппен жеңген АҚШ құрамасы топ жеңімпазы атанды.
| Команда | Ойын | Ұтыс | Тең | Жеңіліс | Доп саны | ± | Ұпай |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
 АҚШ | 2 | 2 | 0 | 0 | 6-0 | +6 | 4 |
 Парагвай | 2 | 1 | 0 | 1 | 1-3 | -2 | 2 |
| Бельгия | 2 | 0 | 0 | 2 | 0-4 | -4 | 0 |
| 13 шілде 15:00 |
| Гран Парке Сентраль, Монтевидео Көрермендер: 15,000 Төреші:  | ||||||
| 17 шілде 14:45 |
| Гран Парке Сентраль, Монтевидео Көрермендер: ~20,000 Төреші: | ||||||
| 20 шілде 15:00 |
| Сентенарио, Монтевидео Көрермендер: ~10,000 Төреші: | ||||||
Жартылай финал
Жартылай финалда оңтүстікамерикалық командалар басқа құрлықтағы қарсыластарын тас-талқан қылып ұтты. Югославиялықтар Уруруай құрамасымен болған ойында ең бірінші болып есеп ашып, тағы сенсация болады деген ойда болған, алайда, уругуайлықтар артынан қарсыластар қақпасына жауапсыз 6 доп соқты. Аргентиналықтар 1 сағаттай уақыт бойы доп 1 доп соқсада, басқа мүмкіндіктерді мүлт жіберумен болды, алайда, қалған жарты сағатта қарсыластар қақпасына 5 доп соғып, өз қақпасына 1 доп жіберді.
| 27 шілде 14:45 |
| Гран Парке Сентраль, Сентенарио Көрермендер: ~60,000 Төреші: | ||||||
| 27 шілде 14:45 |
| Сентенарио, Монтевидео Көрермендер: ~80,000 Төреші: | ||||||
Финал
Финалдық кездесу маусымның 30-ы күні Сентенарио стадионында өтті. Ойын кешігіңкіреп басталды, себебі, командалар аргентиналық пен урувайлық доптың қайсысымен ойнарын келісе алмады. Ақырында ойын төрешісі 1-ші таймда аргентиналық доппен, 2-ші таймда уругвайлық доппен ойнайтын қылып шешті. Есепті уругвайлықтар ашты, алайда, бірінші таймда олар 2:1 есебін жеңіліп жатты. Екінші таймның басында Педро Сеа мен соққан доптар ойынды құтқарып қалды; ойынның соңғы минуттарында Эктор Кастро ойынды қорытындылады. 90 мың көркрмен тұңғыш әлем кубогы Уругуайға табысталғанын өз көзімен көрді. Осы күндері сол финалда қатысқан ойншылардың біреуіде тірі емес. Ең соңғысы болып, 2010 жылы 21-ші тамызда 100 жасқа келген кезде Аргентина шабуылшысы - Франсиско Варальо болды.
| 30 шілде 15:30 |
| Сентенарио, Монтевидео Көрермендер: 93,000 Төреші: | ||||||
Үздік сұрмергендер
| 8 гол 5 гол 4 гол
3 гол
2 гол
| 1 гол
Автогол
|
Қызық айғақтар
Сілтемелер
- FIFA — Уругвай 1930 (ағыл.)
- RSSSF сайтындағы статистика (ағыл.)
- ӘЧ-1930
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Futboldan tungysh әlem chempionaty 1930 zhyly shildenin 13 i men 30 y aralygynda Urugvaj elinde otti Urugvaj tungysh әlem chempionatyn otkizushi el gana emes tungysh chempiony da atandy Finaldyk ojynda alan ieleri Argentina kuramasyn 4 2 esebin zhendi Futboldan 1930 zhylgy әlem birinshiligiChempionat sipattamasyӨtkizetin kalalar1Stadiondar3Қatysushylar sany13Zhүldeli oryndarChempion Urugvaj 1 shi ret Ekinshi oryn ArgentinaҮshinshi oryn AҚShTortinshi oryn YugoslaviyaChempionat statistikasyKelushiler sany549 090 30 505 bir ojynda Ojnalgan machtar sany18Goldar sany70 3 89 bir ojynda Bombardir ler Gilermo Stabile 8 dop 1934Bul үlgini koru ondeuӘlem chempionatyna dajyndykUrugvaj XXI 20 synshy zhyldaryndagy en үlken futbol derzhavalarynyn biri bolgandyktan әlem chempionatyn otkizu kukygy bujyrdy Urugvajlyktar 1924 zhәne 1928 nshi zhyldardagy futboldan Olimpiada ojyndarynyn zhenimpazy atangan Urugvaj otuidin tagy bir artykshylyg 1930 zhyly Uruguajdyn tәuilsizdik alganynada 100 zhyl toluynda Әlem chempionatynyn barlyk ojyndary el astanasy Montevideo kalasynda otti Chempionat bastalmas buryn uruguajlyktar zhanadan Sentenario atty stadion saldy Osy stadionda zhәnede finaldyk kezdesu otkizildi Noser zhauynnyn saldarynan stadiondy salyp bitiru kiynga sogyp chempionat bastaluga 5 kүn kalganda bitirdi Chempionatynyn en basty problemasy Europa elderinin kopshiligi oz kuramalaryn zhibergisi kelmeude boldy Sebebi Atlant muhity arkyly muhit asyp ketu kiynga sokty Қabyldaushy el barlyk karzhy mәselesin oz mojnyna alganymen katysuga niet bildirgender sany kobeje kojgan zhok Akyrynda әlem chempionatyna Europadan tek 4 kurama katysty onyn ozide kurlyktyn mykty kuramalarynyn ishine kirmejdi Finaldyk turnirdin katysushylary1930 zhylgy әlem chempionaty irikteu turniri otkizilmegen zhalgyz chempionat Қuramalar shakyrtu arkyly katysty Barlygy 13 kurama Onyn ishinde 4 eui Europadan Ontүstik Amerikadan 7 Soltүstik Amerikadan 2 kurama katysty Uruguajga kelgen Europa elderinin kuramalary mykty emes edi sondyktan kobi chempiondyk atak Ontүstik Amerikaga bujyratynyn bildi StadiondarSentenario stadionySentenario Montevideo 100 000 oryn toptyk turnir zhartylaj finaldar final Gran Parke Sentral Montevideo toptyk turnir Positos Montevideo toptyk turnir Komandalar kuramyTolyk makalasy Finaldyk turnirfinaldyk turnirge katysushy komandalar 4 topka bolindi A tobynda 4 kurama B C zhәne D toptarynda 3 kuramadan Top zhenimpazdary zhartylaj finalga zholdama aldy zhartylaj final zhenimpazdary finaldyk kezdesude chempiondy belgiledi 3 shi oryn үshin match otkizilgen zhok әlem chempionatynyn tarihynda 1 ret Turnir shildenin 13 i kүni katar otken eki kezdesumen bastaldy A tobynda Franciya Meksika zhәne D tobynda AҚSh Belgiya Toptar A toby A tobynda zhartylaj finalga shykkan Argentina kuramasy top favoriti bolyp sanalgan bolatyn Toptyk kezende tek francuzdardyn kakpashysy zharkyn ojynynyn arkasynda Franciya kuramasyn zhenu kiyndau boldy Franciya Meksika kezdesuinde әlem chempionatynyn algashky goly sogyldy Ony ojynnyn 19 shy minutynda francuzdardyn shabuylshysy Lyusen Loran sokty Komanda Ojyn Ұtys Ten Zhenilis Dop sany Ұpaj Argentina 3 3 0 0 10 4 6 9Chili 3 2 0 1 5 3 2 6Franciya 3 1 0 2 4 3 1 3Meksika 3 0 0 3 4 13 9 0 Bүkil uakyt zhergilikti 13 shilde 15 00 Franciya 4 1 MeksikaLyusen Loran 19 40 43 87 Goldar 70 Positos Montevideo Korermender 30 000 Toreshi 15 shilde 16 00 Argentina 1 0 FranciyaLuis Monti 81 Goldar Gran Parke Sentral Montevideo Korermender 18 000 Toreshi 16 shilde 14 45 Chili 3 0 Meksika3 65 52 avt Goldar Gran Parke Sentral Montevideo Korermender 7 000 Toreshi 19 shilde 12 50 Franciya 0 1 Chili Goldar 67 Sentenario Montevideo Korermender 50 000 Toreshi Eskertu Gilermo Saavedra Chili penalti soga almady 30 kakpashy 19 shilde 15 00 Meksika 3 6 ArgentinaManuel Rosas 42 pen 65 75 Goldar Gilermo Stabile 8 17 80 12 55 Fransisko Varalo 53 Sentenario Montevideo Korermender 50 000 Toreshi Eskertu Adolfo Sumelsu Argentina 2 penalti soga almady 30 30 ekeuindede kakpashy 22 shilde 14 45 Argentina 3 1 ChiliGilermo Stabile 12 13 51 Goldar 15 Sentenario Montevideo Korermender 35 000 Toreshi B toby B tobynda osy turnirdegi zhalgyz sensaciya boldy Bul toptyn favoriti bolyp Braziliya kuramasy sanalgan bolatyn Alajda olar birinshi ojynda ak kүtpegen zherden Yugoslaviya kuramasynan 2 1 esebin zhenilip kaldy Osydan kejin yugoslaviyalyktar Boliviya kuramasyn onaj zhenip kүtpegen zherden Euorpa kuramalarynyn arasynan zhalgyz ozi zhartylaj finalga shykty Al braziliyalykta birinshi ajnalymda ak үjge erte kajtuga tura keldi Komanda Ojyn Ұtys Ten Zhenilis Dop sany ҰpajYugoslaviya 2 2 0 0 6 1 5 4Braziliya 2 1 0 1 5 2 3 2Boliviya 2 0 0 2 0 8 8 013 shilde 15 00 Yugoslaviya 4 1 Braziliya21 30 Goldar 62 Gran Parke Sentral Montevideo Korermender 20 000 Toreshi 15 shilde 16 00 Yugoslaviya 1 0 Boliviya60 67 65 85 Goldar Gran Parke Sentral Montevideo Korermender 20 000 Toreshi 16 shilde 14 45 Braziliya 3 0 Boliviya37 73 67 83 Goldar Sentenario Montevideo Korermender 12 000 Toreshi S toby Alan ieleri bul topta eshbir kiyndyksyz top zhenimpazy atandy Barlygy 5 dogyp birde bir gol zhibergen zhok Komanda Ojyn Ұtys Ten Zhenilis Dop sany ҰpajUrugvaj 2 2 0 0 5 0 5 4Rumyniya 2 1 0 1 3 5 2 2Peru 2 0 0 2 1 4 3 014 shilde 14 50 Rumyniya 3 1 Peru1 85 85 Goldar 75 Gran Parke Sentral Montevideo Korermender 2 000 Toreshi 18 shilde 14 30 Urugvaj 1 0 Peru65 Goldar Sentenario Montevideo Korermender 85 000 Toreshi 21 shilde 14 50 Urugvaj 4 0 RumyniyaPablo Dorado 7 26 31 35 Goldar Sentenario Montevideo Korermender 80 000 Toreshi D toby Bul topta paragvajlyktar men belgiyalyktardy iri eseppen zhengen AҚSh kuramasy top zhenimpazy atandy Komanda Ojyn Ұtys Ten Zhenilis Dop sany ҰpajAҚSh 2 2 0 0 6 0 6 4Paragvaj 2 1 0 1 1 3 2 2Belgiya 2 0 0 2 0 4 4 013 shilde 15 00 AҚSh 3 0 Belgiya41 45 Bert Petnoud 85 Goldar Gran Parke Sentral Montevideo Korermender 15 000 Toreshi 17 shilde 14 45 AҚSh 3 0 ParagvajBert Petnoud 10 15 50 Goldar Gran Parke Sentral Montevideo Korermender 20 000 Toreshi 20 shilde 15 00 Paragvaj 1 0 Belgiya40 Goldar Sentenario Montevideo Korermender 10 000 Toreshi Zhartylaj final Zhartylaj finalda ontүstikamerikalyk komandalar baska kurlyktagy karsylastaryn tas talkan kylyp utty Yugoslaviyalyktar Ururuaj kuramasymen bolgan ojynda en birinshi bolyp esep ashyp tagy sensaciya bolady degen ojda bolgan alajda uruguajlyktar artynan karsylastar kakpasyna zhauapsyz 6 dop sokty Argentinalyktar 1 sagattaj uakyt bojy dop 1 dop soksada baska mүmkindikterdi mүlt zhiberumen boldy alajda kalgan zharty sagatta karsylastar kakpasyna 5 dop sogyp oz kakpasyna 1 dop zhiberdi 27 shilde 14 45 Argentina 3 0 AҚShLuis Monti 10 56 Gilermo Stabile 69 87 Karlos Peusele 80 85 Goldar 89 Gran Parke Sentral Sentenario Korermender 60 000 Toreshi 27 shilde 14 45 Urugvaj 1 0 Yugoslaviya18 67 82 21 31 63 Goldar 4 Sentenario Montevideo Korermender 80 000 Toreshi Final Finalda ojnagan doptar sol zhakta argentinalyk dop on zhakta uruguajlyk dop Finaldyk kezdesu mausymnyn 30 y kүni Sentenario stadionynda otti Ojyn keshiginkirep bastaldy sebebi komandalar argentinalyk pen uruvajlyk doptyn kajsysymen ojnaryn kelise almady Akyrynda ojyn toreshisi 1 shi tajmda argentinalyk doppen 2 shi tajmda urugvajlyk doppen ojnajtyn kylyp sheshti Esepti urugvajlyktar ashty alajda birinshi tajmda olar 2 1 esebin zhenilip zhatty Ekinshi tajmnyn basynda Pedro Sea men sokkan doptar ojyndy kutkaryp kaldy ojynnyn songy minuttarynda Ektor Kastro ojyndy korytyndylady 90 myn korkrmen tungysh әlem kubogy Uruguajga tabystalganyn oz kozimen kordi Osy kүnderi sol finalda katyskan ojnshylardyn bireuide tiri emes En songysy bolyp 2010 zhyly 21 shi tamyzda 100 zhaska kelgen kezde Argentina shabuylshysy Fransisko Varalo boldy 30 shilde 15 30 Urugvaj 4 2 ArgentinaPablo Dorado 12 57 68 Ektor Kastro 89 Goldar Karlos Peusele 20 Gilermo Stabile 17 Sentenario Montevideo Korermender 93 000 Toreshi Үzdik surmergender8 gol Gilermo Stabile 5 gol 4 gol Bert Petnoud 3 gol Karlos Peusele 2 gol Luis Monti Manuel Rosas 1 pen Ektor Kastro Pablo Dorado 1 gol Fransisko Varalo Lyusen Loran Avtogol Manuel Rosas Chilimen bolgan ojynda Қyzyk ajgaktarIspaniya Vengriya Niderland Shveciya zhәne Italiya chempionatty otkizuge otinish bildirgen alajda artynan bәri bas tartty Franciya men Meksika arasyndagy ashylu ojynynda sogylgan 5 dop 2006 zhylgy әlem chempionatyna dejin rekord bolyp sanalyp kelgen bolatyn alajda 2006 zhyly 6 dop sogyldy SiltemelerFIFA Urugvaj 1930 agyl RSSSF sajtyndagy statistika agyl ӘCh 1930