Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Латимерия (лат. Latimeria chalumnae) – сүйекті балықтардың қалаққанаттылар класы тармағына жататын саусаққанатты балық. Латимерия Целаканттәрізділер отрядының қазіргі кезде сақталған бір ғана түрі. Мұндай балықтар бұдан 70 — 80 млн. жыл бұрын жойылып кеткен деп есептелінген. Мадагаскар аралы төңірегі мен Үнді мұхитында (Комор аралдары) тереңдігі 300 — 400 м. су түбінде тіршілік етеді. Денесі ірі космоидты типті қабыршақпен қапталған. Денесінің ұзындығы 180 см, салм. 95 кг-дай. Ми көлемі кішірек, ішкі танау тесігі болмайды. Арқа жүзбеқанаты екеу, құйрық қанаты қосымша қалағы бар дифицеркальды типті (үш қалақты). Көкірек және құрсақ жұп жүзбе қанаттары саусаққа ұқсас, соған байланысты саусаққанатты балық деп те атайды. Қаңқасында шеміршек басым. Тірек қаңқасы хордадан және омыртқаның невралды доғаларынан тұрады. Миы кішкентай. Хоаналар жоқ, торсылдағы біршама редукцияға ұшыраған. Жүрегі қарапайым құрылысты, артериальдық конус бар. Ішегінде спиральды клапан сақталған. Клоакаға жалғасады. Акула секілді тепе-теңдік сақтау үшін мочевин түзейді. Латимерияға тірі жұмыртқа туу тән. Ірі жұмыртқалары (қимасы 10 см) жұмыртқа жолында дамиды. Латимерия алғаш рет 1938 ж. Оңтүстік Африка жағалауында ауға түсті. Оны ағылшын ихтиологы Дж.Смит жергілікті жердегі мұражай меңгерушісі әрі осы балықты өзіне анықтауға ұсынған Латимер есімімен атады. Латимерияның табылуы — 20 ғасырдың зоология ғылымының үлкен жаңалығы деп бағаланды. 1952 ж. Латимерия балығының 2-данасы да Комар аралдарының маңынан, ал 1977 жылға дейін 87 данасы ғана ұсталынды. Латимерия жануарлар дүниесінің эволюциялық дамуында ең алғашқы құрлыққа шыққан қосмекенділер — стегоцефальдардың арғы тегі деп саналады. Латимерия реликт түр ретінде Халықаралық табиғат қорғау одағының “Қызыл кітабына” енгізілген.
| Латимерия | ||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Latimeria chalumnae | ||||||||||||||||
 () | ||||||||||||||||
| ||||||||||||||||
| Latimeria chalumnae , 1939 |
Дереккөздер
- Қазақ Ұлттық Энциклопедиясы
| Бұл мақаланы Уикипедия сапа талаптарына лайықты болуы үшін уикилендіру қажет. |
 | Бұл — мақаланың бастамасы. Бұл мақаланы толықтырып, дамыту арқылы, Уикипедияға көмектесе аласыз. Бұл ескертуді дәлдеп ауыстыру қажет. |
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Latimeriya lat Latimeria chalumnae sүjekti balyktardyn kalakkanattylar klasy tarmagyna zhatatyn sausakkanatty balyk Latimeriya Celakanttәrizdiler otryadynyn kazirgi kezde saktalgan bir gana tүri Mundaj balyktar budan 70 80 mln zhyl buryn zhojylyp ketken dep eseptelingen Madagaskar araly toniregi men Үndi muhitynda Komor araldary terendigi 300 400 m su tүbinde tirshilik etedi Denesi iri kosmoidty tipti kabyrshakpen kaptalgan Denesinin uzyndygy 180 sm salm 95 kg daj Mi kolemi kishirek ishki tanau tesigi bolmajdy Arka zhүzbekanaty ekeu kujryk kanaty kosymsha kalagy bar dificerkaldy tipti үsh kalakty Kokirek zhәne kursak zhup zhүzbe kanattary sausakka uksas sogan bajlanysty sausakkanatty balyk dep te atajdy Қankasynda shemirshek basym Tirek kankasy hordadan zhәne omyrtkanyn nevraldy dogalarynan turady Miy kishkentaj Hoanalar zhok torsyldagy birshama redukciyaga ushyragan Zhүregi karapajym kurylysty arterialdyk konus bar Isheginde spiraldy klapan saktalgan Kloakaga zhalgasady Akula sekildi tepe tendik saktau үshin mochevin tүzejdi Latimeriyaga tiri zhumyrtka tuu tәn Iri zhumyrtkalary kimasy 10 sm zhumyrtka zholynda damidy Latimeriya algash ret 1938 zh Ontүstik Afrika zhagalauynda auga tүsti Ony agylshyn ihtiology Dzh Smit zhergilikti zherdegi murazhaj mengerushisi әri osy balykty ozine anyktauga usyngan Latimer esimimen atady Latimeriyanyn tabyluy 20 gasyrdyn zoologiya gylymynyn үlken zhanalygy dep bagalandy 1952 zh Latimeriya balygynyn 2 danasy da Komar araldarynyn manynan al 1977 zhylga dejin 87 danasy gana ustalyndy Latimeriya zhanuarlar dүniesinin evolyuciyalyk damuynda en algashky kurlykka shykkan kosmekendiler stegocefaldardyn argy tegi dep sanalady Latimeriya relikt tүr retinde Halykaralyk tabigat korgau odagynyn Қyzyl kitabyna engizilgen LatimeriyaLatimeria chalumnae Dүniesi AnimaliaZhamagaty Taby Kishi taby Saby Tukymdasy Tegi Tүri L chalumnaeLatimeria chalumnae 1939Latimeriya DerekkozderҚazak Ұlttyk Enciklopediyasy Bul makalany Uikipediya sapa talaptaryna lajykty boluy үshin uikilendiru kazhet Bul makalanyn bastamasy Bul makalany tolyktyryp damytu arkyly Uikipediyaga komektese alasyz Bul eskertudi dәldep auystyru kazhet