Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Қарасопы кесенесі – Қызылорда облысының республикалық маңызы бар тарих және мәдениет ескерткіштері тізіміне енген киелі нысан ескерткіші.
| Қарасопы кесенесі | |
 | |
| Жалпы мәлімет | |
|---|---|
| Статусы | Мемлекет қорғауында |
| Сәулет стилі | қала құрылысы және сәулет |
| Орналасуы | Қазақстан Республикасы, Қызылорда облысы, Жаңақорған ауданы |
| Ғимараттың маңыздылығы | киелі нысан |
| Биіктігі | |
| Биіктігі | 9 м |
| Төбесі | күмбезді |
| Техникалық сипаттамасы | |
| Басқа да өлшемдері | 14x9 м (сыртқы ауданы) |
Орналасқан жері
Қызылорда облысы, Жаңақорған ауданы, Жаңақорған кентінен оңтүстік-шығысқа қарай 5 км жерде, Сырдарияның жағасында орналасқан.
Кезеңі
XIX ғасыр.
Сипаты
Кесене шамамен XIX ғасырдың екінші жартысында аймақтағы ардақты діни қайраткерлердің бірі Қара сопыға арнап салынды. Ескерткіш айтарлықтай үлкен, сонымен бірге пропорционалды орталық күмбезді ғимарат. Сұсты пештагы кесененің жалпы құрылымына үйлесімді салынған. Пештақтың мұндай түрі ерте ортағасырдан бастап, ортаазиялық діни архитектураның барлығына тән болып келеді. Тік бұрышты ғимарат (күмбезімен қоса есептегендегі биіктігі – 9 м) екі бөліктен тұрады: кіреберіс тобы және қабірханның орталық бөлмесі. Негізгі бөлігі сегіз қырлы барабанда кішкентай әсем күмбезбен жабылған.
Кесене күйдірілген кірпіштен қаланған. Негізгі фасады оңтүстік-батысқа қарай бағытталып, портал түрінде безендірілген. Қасбетінің негізі оңтүстік-батысқа қарай қаратылып, портал түрінде жабдықталған. Кесененің сегіз айқышты, қас бетінің үсті негізгі қабырғадан биік өріліп, күмбезі, қабырға карниздері де өрнектелген. Жобадағы өлшемі 14х9 м, биіктігі-9 м, үстінде 8 айшығы бар, шағын екі бөлмеден тұрады. Қабір жатқан бөлменің аумағы 12,34х8,70 м, қосалқы бөлме аумағы 6,50х5, м. Есігі құбылаға қараған, алдында Қара сопы бейіті бар. Қарасопы кесенесі ислам сәулет өнері үлгісінде салынған. Осы аймақтағы Қорасан Ата, Қылышты Ата, Айқожа, т.б. тарихи жәдігерлер олардың көшпелі өзбектер дәуіріне қатысын байқатады. Қара сопы күмбезі арнайы зерттелмеген.
Ескерткіш 1982 жылы Қазақ КСР-нің тарихи және мәдени маңызы бар ескерткіштерінң тізіміне енді. Мемлекеттің қорғауына алынған.
Тарихи деректер
Халықта "сопы" деген мағына әлеуметте үлкен құрметке ие діни тұлға дегенді білдіреді, әдетте, адамгершілік қасиеті жоғары, сирек кездесетін рухани қасиеттерімен ерекшеленетін диуана. Қара сопы бала кезінен қарапайымдылық, даналық, білімге деген құштарлық, ерекше рухани, емшілік қасиеттерге ие болған деп есептейді. Жас жігіт көп жылдарын Бұхарда өткізеді, Айқожа, Марал мен Құлболды ишандармен бірге медреседе оқиды.
Жергілікті жердегі аңыздарға сүйенсек, Қара сопы Айқожа ишанды бала кезінен өсірді, жеке өзі әкесі ретінде оны Бұхар мен Меккеге апарып жүрді. Кейін риза болған Айқожа ишанның баласы Атақожа Қара сопыға арнап осы кесенені тұрғызады. Атауына қарамастан, кесененің өзінде Айқожа ишанның ұлдары Ыбырайымшайық пен Мамырайымшайық жерленген. Қарапайым болғандығы сонша, Қара сопы тірі кезде-ақ өзін жай ғана жерлеуді өтінді. Аңыз бойынша Айқожа ишан қайтыс болғаннан кейін өзінің ұстазы Қара сопының аяқ жағына жерленгісі келген.
Бүгін Қара сопы кесенесі аймақтың маңызды киелі орны болып есептеледі. Оған қажылыққа келетіндердің легі күннен күнге артуда. Халықта әулие оларға дертінен айығуға көмектеседі, күш пен ақыл береді, ұялшақ адамдардың бойына ержүректілік пен қызуқандыларға жақсы мінез ұялатады деп сенген.
Дереккөздер
- Қазақстанның тарихи-мәдени нысандарының және жаппай зиярат ету орындарының альбомы/ ; ҚР Мәдениет және спорт министрлігі, Қазақ ғылыми-зерттеу мәдениет институты ; [жоба авторы Т. Бекбергенов ; бас ред. А. Р. Хазбулатов]... – Астана : [б. ж.], 2018. - 495 б., суретті; . – Библиогр.: 490 б. . – 100 дана – ISBN 978-9961-23-485-9
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Қarasopy kesenesi Қyzylorda oblysynyn respublikalyk manyzy bar tarih zhәne mәdeniet eskertkishteri tizimine engen kieli nysan eskertkishi Қarasopy kesenesiZhalpy mәlimetStatusyMemleket korgauyndaSәulet stilikala kurylysy zhәne sәuletOrnalasuyҚazakstan Respublikasy Қyzylorda oblysy Zhanakorgan audanyҒimarattyn manyzdylygykieli nysanBiiktigiBiiktigi9 mTobesikүmbezdiTehnikalyk sipattamasyBaska da olshemderi14x9 m syrtky audany Ornalaskan zheriҚyzylorda oblysy Zhanakorgan audany Zhanakorgan kentinen ontүstik shygyska karaj 5 km zherde Syrdariyanyn zhagasynda ornalaskan KezeniXIX gasyr SipatyKesene shamamen XIX gasyrdyn ekinshi zhartysynda ajmaktagy ardakty dini kajratkerlerdin biri Қara sopyga arnap salyndy Eskertkish ajtarlyktaj үlken sonymen birge proporcionaldy ortalyk kүmbezdi gimarat Susty peshtagy kesenenin zhalpy kurylymyna үjlesimdi salyngan Peshtaktyn mundaj tүri erte ortagasyrdan bastap ortaaziyalyk dini arhitekturanyn barlygyna tәn bolyp keledi Tik buryshty gimarat kүmbezimen kosa eseptegendegi biiktigi 9 m eki bolikten turady kireberis toby zhәne kabirhannyn ortalyk bolmesi Negizgi boligi segiz kyrly barabanda kishkentaj әsem kүmbezben zhabylgan Kesene kүjdirilgen kirpishten kalangan Negizgi fasady ontүstik batyska karaj bagyttalyp portal tүrinde bezendirilgen Қasbetinin negizi ontүstik batyska karaj karatylyp portal tүrinde zhabdyktalgan Kesenenin segiz ajkyshty kas betinin үsti negizgi kabyrgadan biik orilip kүmbezi kabyrga karnizderi de ornektelgen Zhobadagy olshemi 14h9 m biiktigi 9 m үstinde 8 ajshygy bar shagyn eki bolmeden turady Қabir zhatkan bolmenin aumagy 12 34h8 70 m kosalky bolme aumagy 6 50h5 m Esigi kubylaga karagan aldynda Қara sopy bejiti bar Қarasopy kesenesi islam sәulet oneri үlgisinde salyngan Osy ajmaktagy Қorasan Ata Қylyshty Ata Ajkozha t b tarihi zhәdigerler olardyn koshpeli ozbekter dәuirine katysyn bajkatady Қara sopy kүmbezi arnajy zerttelmegen Eskertkish 1982 zhyly Қazak KSR nin tarihi zhәne mәdeni manyzy bar eskertkishterinn tizimine endi Memlekettin korgauyna alyngan Tarihi derekterHalykta sopy degen magyna әleumette үlken kurmetke ie dini tulga degendi bildiredi әdette adamgershilik kasieti zhogary sirek kezdesetin ruhani kasietterimen erekshelenetin diuana Қara sopy bala kezinen karapajymdylyk danalyk bilimge degen kushtarlyk erekshe ruhani emshilik kasietterge ie bolgan dep eseptejdi Zhas zhigit kop zhyldaryn Buharda otkizedi Ajkozha Maral men Қulboldy ishandarmen birge medresede okidy Zhergilikti zherdegi anyzdarga sүjensek Қara sopy Ajkozha ishandy bala kezinen osirdi zheke ozi әkesi retinde ony Buhar men Mekkege aparyp zhүrdi Kejin riza bolgan Ajkozha ishannyn balasy Atakozha Қara sopyga arnap osy keseneni turgyzady Atauyna karamastan kesenenin ozinde Ajkozha ishannyn uldary Ybyrajymshajyk pen Mamyrajymshajyk zherlengen Қarapajym bolgandygy sonsha Қara sopy tiri kezde ak ozin zhaj gana zherleudi otindi Anyz bojynsha Ajkozha ishan kajtys bolgannan kejin ozinin ustazy Қara sopynyn ayak zhagyna zherlengisi kelgen Bүgin Қara sopy kesenesi ajmaktyn manyzdy kieli orny bolyp esepteledi Ogan kazhylykka keletinderdin legi kүnnen kүnge artuda Halykta әulie olarga dertinen ajyguga komektesedi kүsh pen akyl beredi uyalshak adamdardyn bojyna erzhүrektilik pen kyzukandylarga zhaksy minez uyalatady dep sengen DerekkozderҚazakstannyn tarihi mәdeni nysandarynyn zhәne zhappaj ziyarat etu oryndarynyn albomy ҚR Mәdeniet zhәne sport ministrligi Қazak gylymi zertteu mәdeniet instituty zhoba avtory T Bekbergenov bas red A R Hazbulatov Astana b zh 2018 495 b suretti Bibliogr 490 b 100 dana ISBN 978 9961 23 485 9