Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Топаз (гр. topazos – Қызыл теңіздегі аралдың атауы) – силикаттар класына жататын минерал. Хим. формуласы: Al2[SіO4](F,OH)2; құрамы (%-бен): Al2O3 – 62 – 48,2, SіO2 – 39 – 28,2, F – 13 – 20,4, H2O – 2,45; қоспалары: Fe2+, Fe3+, Cr, Mg, Tі, V, Ge. Ромбылық сингонияда , кристалдары призма пішінді, агрегаттары әдемі друзалы, түйірлі тығыз масса түрінде болып келеді. Кристалдық құрылымының негізінде фтор, оттек атомдарынан тұратын төрт қабатты тығыз түйіннің октаэдрлік қуысында Аl атомдары, тетраэдрлікте Sі орналасқан болып келеді. Кристалдары қысқа бағаналы, призма пішінді қырлары өте көп, ең үлкені 120 кг. Түссіз, ашық көк, күлгін, сары, қызғылт сары, алқызыл, көбінесе мөлдір; жіктілігі жетілген, шыныдай жылтыр, қатт. 8, тығызд. 3,5 г/м3.
| Topaz | |
|---|---|
 | |
| Негізі | |
| Санаты | Минерал |
| Химиялық формуласы | Al2SiO4(F,OH)2 |
| Ерекшеліктері | |
| Түсі | Clear (if no impurities), blue, brown, orange, gray, yellow, green, pink and reddish pink. |
| [001] Perfect | |
| бойынша минерал қаттылығы | 8 (defining mineral) |
| white | |
| Transparent | |
| 3.49–3.57 | |
| Оптикалық сипаты | Biaxial (+) |
| nα = 1.606–1.629 nβ = 1.609–1.631 nγ = 1.616–1.638 | |
| δ = 0.010 | |
| Weak in thick sections | |
| Басқа сипаттамалары | Fluorescent, short UV=golden yellow, long UV=cream |
| Дереккөздер | |
Топаз және пегматит желілерінде кварц, , , касситерит, турмалин, берилл, шеелит, т.б. құрамына кіретін минералдармен бірге кездеседі. Топаздың түссіз мөлдір және бояуы әдемі кристалдары 2 – 3-класты асыл тастар ретінде зергерлік бұйымдар жасауда қолданылады. Қрі кен орындары Украинада (Волынь), Оралда, Байкал сыртында, Бразилияда, Жапонияда, Мадагаскарда, т.б. аймақтарда орналасқан.
Дереккөздер
- Hurlbut, Cornelius S.; Klein, Cornelis, 1985, Manual of Mineralogy, 20th ed., ISBN 0-471-80580-7
- Topaz in Handbook of Mineralogy
- Topaz at Mindat
- Topaz at Webmineral
- Кристаллография, минералогия, петрография. Бұл кітап Абай атындағы Қазақтың мемлекеттік педагогты институтының, география факультетінде оқылған лекциялардың негізінде жазылды, 1990. ISBN 2—9—3 254—69
- «Қазақстан»: Ұлттық энцклопедия / Бас редактор Ә. Нысанбаев – Алматы «Қазақ энциклопедиясы» Бас редакциясы, 1998 ISBN 5-89800-123-9, VIII том
| Бұл мақаланы Уикипедия сапа талаптарына лайықты болуы үшін уикилендіру қажет. |
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Topaz gr topazos Қyzyl tenizdegi araldyn atauy silikattar klasyna zhatatyn mineral Him formulasy Al2 SiO4 F OH 2 kuramy ben Al2O3 62 48 2 SiO2 39 28 2 F 13 20 4 H2O 2 45 kospalary Fe2 Fe3 Cr Mg Ti V Ge Rombylyk singoniyada kristaldary prizma pishindi agregattary әdemi druzaly tүjirli tygyz massa tүrinde bolyp keledi Kristaldyk kurylymynyn negizinde ftor ottek atomdarynan turatyn tort kabatty tygyz tүjinnin oktaedrlik kuysynda Al atomdary tetraedrlikte Si ornalaskan bolyp keledi Kristaldary kyska baganaly prizma pishindi kyrlary ote kop en үlkeni 120 kg Tүssiz ashyk kok kүlgin sary kyzgylt sary alkyzyl kobinese moldir zhiktiligi zhetilgen shynydaj zhyltyr katt 8 tygyzd 3 5 g m3 TopazNegiziSanaty MineralHimiyalyk formulasy Al2SiO4 F OH 2ErekshelikteriTүsi Clear if no impurities blue brown orange gray yellow green pink and reddish pink 001 Perfectbojynsha mineral kattylygy 8 defining mineral whiteTransparent3 49 3 57Optikalyk sipaty Biaxial na 1 606 1 629 nb 1 609 1 631 ng 1 616 1 638d 0 010Weak in thick sectionsBaska sipattamalary Fluorescent short UV golden yellow long UV creamDerekkozderTopaz Topaz zhәne pegmatit zhelilerinde kvarc kassiterit turmalin berill sheelit t b kuramyna kiretin mineraldarmen birge kezdesedi Topazdyn tүssiz moldir zhәne boyauy әdemi kristaldary 2 3 klasty asyl tastar retinde zergerlik bujymdar zhasauda koldanylady Қri ken oryndary Ukrainada Volyn Oralda Bajkal syrtynda Braziliyada Zhaponiyada Madagaskarda t b ajmaktarda ornalaskan DerekkozderHurlbut Cornelius S Klein Cornelis 1985 Manual of Mineralogy 20th ed ISBN 0 471 80580 7 Topaz in Handbook of Mineralogy Topaz at Mindat Topaz at Webmineral Kristallografiya mineralogiya petrografiya Bul kitap Abaj atyndagy Қazaktyn memlekettik pedagogty institutynyn geografiya fakultetinde okylgan lekciyalardyn negizinde zhazyldy 1990 ISBN 2 9 3 254 69 Қazakstan Ұlttyk encklopediya Bas redaktor Ә Nysanbaev Almaty Қazak enciklopediyasy Bas redakciyasy 1998 ISBN 5 89800 123 9 VIII tomBul makalany Uikipediya sapa talaptaryna lajykty boluy үshin uikilendiru kazhet