Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Джагга (чага, чагга, вачагга) — Танзанияның солтүстік-шығысында орналасқан банту тобының халқы. Негізінен Килиманджароның маңайында қоныстанған. Құрамдарында туыстас этникалық топтар бар: джагга (кичагга тілі), мочи, мачамбе (машами), меру (руо, руа тілі), вунджо, ромбо (усери), руша, кахе, гвено. Халқының саны 2 миллионнан астам адам. (2006, бағалау).
| Джагга | |
| чага, чагга, вачагга | |
 | |
| Бүкіл халықтың саны | |
|---|---|
| 2 млн. | |
| Ең көп таралған аймақтар | |
| Тілдері | |
|
| |
| Діні | |
Тілі
Банту халықтар тобының тілдер тобында сөйлеседі. Сонымен қатар суахили және ағылшын тілі де халық арасында таралған.
Діні
Көбінесе христиан дінін ұстанады, негізінен католиктер, және де мұсылмандар-сүниттер де кездеседі.
Тарихы
Джагганың арғы аталары 2-ші ширекте - 2-ші мыңжылдықтың ортасында Паре тауының аймағынан, яғни оңтүстіктен Килиманджароға қоныс аударды. Осыдан кейін кушиттік жергілікті тұрғындар ассимиляцияға ұшырап, джагга құрамына еніп кетті. Шығыс Африканың бантутілді халықтарының дәстүрлі мәдениеті кушиттердің (жас қанды тұтыну, т.б.) және нилоттардың әсерінен өзгерістерге ұшырады.
Кәсібі
Негізінен қолдан террасалаған егін шаруашылығымен (банан, тары), мал шаруашылығымен айналысады. Банандар ер адамдардың, ал ямс пен сүт әйелдердің тағамы деп есептеледі. Банан мен тарыдан сыра (мбеге) әзірлейді. XIX ғасырдан бастап кофе өсірумен айналыса бастады. Халықтың бір бөлігі қалаларда (Аруша, Дар-эс-Салам) тұрады, бизнеспен айналысады, мұғалім, қызметкер болып жұмыс істейді. Ағаштан бұйымдар (ыдыс-аяқ, қалқан) жасау, ұсталық (темірді паре-көршілерінен алады) жақсы дамыған.
Өмір салты
Халықты көсем (манги) басқарады, оларды XX ғасырдың басында жоғарғы көсем (манги мкуу) біріктірген болатын. Және де бұл титулдар қазіргі джаггаларда да сақталған. Туысқандық саны патрилинейлік болып табылады. XX ғасырдың басына дейін ерлердің (нгаси) және әйелдердің (шиджа) бастамалары жүзеге асырылатын, онда сүндетке отырғызу бірге жүретін. Дәстүрлі наным-сенімдері - ата-бабалырының табынушылығы, яғни Күн құдайына (Рува) сыйыну және т.б. Негізгі музыкалық аспаптары - сыбызғы мен дағыра.
Елді мекендер шашыраңқы орналасқан. Терезесі жоқ, шөппен жабылған дулыға тәрізді тұрғын үйлері 19 ғасырдың аяғынан бастап суахили типіндегі төртбұрышты үйлер алмастырды.
Дәстүрлі киім-жүннен жасалған жамылғылар, бас киімдер, таңғыш маталар.
Дереккөздер
- Народы и культуры Д https://travel-journal.ru/ethno/32/643/(қолжетпейтін сілтеме)
- Большая российская энциклопедия 2004–2017 Большая российская энциклопедия 2004–2017
- народы мира / Джагга http://www.etnolog.ru/people.php?id=DZHG
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Dzhagga chaga chagga vachagga Tanzaniyanyn soltүstik shygysynda ornalaskan bantu tobynyn halky Negizinen Kilimandzharonyn manajynda konystangan Қuramdarynda tuystas etnikalyk toptar bar dzhagga kichagga tili mochi machambe mashami meru ruo rua tili vundzho rombo useri rusha kahe gveno Halkynyn sany 2 millionnan astam adam 2006 bagalau Dzhaggachaga chagga vachaggaBүkil halyktyn sany2 mln En kop taralgan ajmaktar TanzaniyaTilderiDinihristiandyk sunnizmTiliBantu halyktar tobynyn tilder tobynda sojlesedi Sonymen katar suahili zhәne agylshyn tili de halyk arasynda taralgan DiniKobinese hristian dinin ustanady negizinen katolikter zhәne de musylmandar sүnitter de kezdesedi TarihyDzhagganyn argy atalary 2 shi shirekte 2 shi mynzhyldyktyn ortasynda Pare tauynyn ajmagynan yagni ontүstikten Kilimandzharoga konys audardy Osydan kejin kushittik zhergilikti turgyndar assimilyaciyaga ushyrap dzhagga kuramyna enip ketti Shygys Afrikanyn bantutildi halyktarynyn dәstүrli mәdenieti kushitterdin zhas kandy tutynu t b zhәne nilottardyn әserinen ozgeristerge ushyrady KәsibiNegizinen koldan terrasalagan egin sharuashylygymen banan tary mal sharuashylygymen ajnalysady Banandar er adamdardyn al yams pen sүt әjelderdin tagamy dep esepteledi Banan men tarydan syra mbege әzirlejdi XIX gasyrdan bastap kofe osirumen ajnalysa bastady Halyktyn bir boligi kalalarda Arusha Dar es Salam turady biznespen ajnalysady mugalim kyzmetker bolyp zhumys istejdi Agashtan bujymdar ydys ayak kalkan zhasau ustalyk temirdi pare korshilerinen alady zhaksy damygan Өmir saltyHalykty kosem mangi baskarady olardy XX gasyrdyn basynda zhogargy kosem mangi mkuu biriktirgen bolatyn Zhәne de bul tituldar kazirgi dzhaggalarda da saktalgan Tuyskandyk sany patrilinejlik bolyp tabylady XX gasyrdyn basyna dejin erlerdin ngasi zhәne әjelderdin shidzha bastamalary zhүzege asyrylatyn onda sүndetke otyrgyzu birge zhүretin Dәstүrli nanym senimderi ata babalyrynyn tabynushylygy yagni Kүn kudajyna Ruva syjynu zhәne t b Negizgi muzykalyk aspaptary sybyzgy men dagyra Eldi mekender shashyranky ornalaskan Terezesi zhok shoppen zhabylgan dulyga tәrizdi turgyn үjleri 19 gasyrdyn ayagynan bastap suahili tipindegi tortburyshty үjler almastyrdy Dәstүrli kiim zhүnnen zhasalgan zhamylgylar bas kiimder tangysh matalar Negizgi tagamdary banan sүt et DerekkozderNarody i kultury D https travel journal ru ethno 32 643 kolzhetpejtin silteme Bolshaya rossijskaya enciklopediya 2004 2017 Bolshaya rossijskaya enciklopediya 2004 2017 narody mira Dzhagga http www etnolog ru people php id DZHG