Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Құлажон – мемлекеттік табиғи зоологиялық қорықша. 1967 жылы 29 қарашада Шығыс Қазақстан облысы Самар ауданында 46 мың га аумақта ұйымдастырылған.
| Құлажон қорықшасы | |
| Жалпы мағлұмат | |
|---|---|
| Ауданы | 46 мың га |
| Құрылған уақыты | 1967 |
| Орналасуы | |
| 48°32′16″ с. е. 83°54′27″ ш. б. / 48.53786347° с. е. 83.90738995° ш. б. (G) (O) (Я)Координаттар: 48°32′16″ с. е. 83°54′27″ ш. б. / 48.53786347° с. е. 83.90738995° ш. б. (G) (O) (Я) | |
| Ел |  Қазақстан |
| Аймақ | Шығыс Қазақстан облысы |
| Аудан | Самар ауданы |
| Lua error Module:Wikidata/media ішіндегі 4 жолында: attempt to concatenate local 'value' (a nil value). | |
Географиялық орны
Қорықша Зайсан ойпатының солтүстік-батысында орналасқан, Қызылқұм құмды массивінің көп бөлігін және Зайсан ойпатының солтүстік-батысындағы Құлажон өзенінің төменгі ағысының аңғарын алып жатыр. Шығысында Бұқтырма су қоймасының су желісімен шектелген.
Жер бедері
Жер бедері желдің әсерінен түзілген жазық және бекімеген құмшағылдардан тұратын -аккумулятты жазық; аллювийлі-эрозиялы террасалардан тұратын Құлажон жайылмасында әр түрлі шөптесін өскен шалғын, құмшағылдардың арасында жағалауында қамыс пен қоға өскен Қазнақ, Қамбар-Қарасу, т.б. кішігірім көлдері орналасқан.
Флорасы
Қорықшаның өсімдік жамылғысы алуан түрлі: шөлге тән бұталар мен жартылай бұталар, 19 ғасырдың жартысында жойылып кеткен Катонқарағай қарағайлы орман қалдықтары. Құлажон өзенінің жайылмасында батпақты шалғындар тән. Қорықшада жоғары сатыдағы өсімдіктердің 200-ге жуық түрі өседі. Олардың көпшілігі шөлді өсімдіктердің алуан түрлерінің өкілдері – айғыр қияқ, таспа, жусан, астық тұқымдастар, шеркез. Бұталардан – акация, жүзгін, арша. Құмдар арасында жағасында қамыс, қоға өскен ұсақ көлдер бар. Қазақстанның Қызыл кітабына енген түрлер: таспа, Потанин құмдақшөбі, Федченко жауылшасы, Штейнберг таспасы, тиынтақ, риян, кәріқыз, Зайсан лақсасы, Людвиг құртқашашы, дарагүл қызғалдағы, түпті жуа, қау, сасыр. Аймақта сирек кездесетін өсімдік түрі - кәдімгі қарағай.
Фаунасы
Сүтқоректілер фаунасы (20 түр) Зайсан ойпатының түр құрамының үштен бір бөлігін құрайды. Шөлді жерге бейім түрлер басым: құлақты кірпі, қарсақ, қосаяқтар тұрлері. Мұнда қыстау үшін саны бірнеше жүзге жететін еліктер келеді. Қосмекенділердің екі түрі, кәдімгі құрбақа және сүйіртұмсық бақа мекен етеді. Бауырымен жорғалаушылардың 6 түрі бар: түрлі түсті кесіртке, секіркіш кесітрке, кәдімгі қалқантұмсық жылан, кәдімгі сарыбас жылан және зайсандық батбат кесіртке, үлкен көз кесіртке. Құстардың 80-ге жуық түрлері бар, олар екі тіршілік ортасына байланысты таралған: құмдар арасында бозторғайлар, сұр шіл, бөдене мекендейді, сирек кездесетіндер – сұр тырна, ақбас тырна, дуадақ, безгелдек, бақалтақ қыран, қарақұс. Батпақты өзен жайылмасында сұқсырлыр – қарамойын сұқсыр, сұржақты сұқсыр, үлкен сұқсыр, үлкен әупілдек, үлкен аққұтан, көкқұтан, сұр қаз, барылдауық үйрек, жалпақтұмсық үйрек, қоңыр үйрек және т.б. Жануарлар дүниесінің кейбір түрлері Қазақстанның Қызыл кітабына енгізілген: зайсандық батбат кесіртке, үлкен көз кесіртке, қызғылт бірқазан, бұйра бірқазан, қара дегелек, кіші аққұтан, шиқылдақ қаз, қутұмсық қаз, дала қыраны, бүркіт, сұр тырна, ақбас тырна, дуадақ, безгелдек, майқұйрықты ергежейлі қосаяқ. Қорықша аумағында сирек кездесетін түр – дала мысығы.
Дереккөздер
- Қазақстан табиғаты:Энциклопедия / Бас ред. Б.Ө.Жақып. - Алматы:" Қазақ энциклопедиясы" ЖШС, 2011. Т.З. - 304 бет. ISBN 9965-893-64-0 (Т.З.), ISBN 9965-893-19-5
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Қulazhon memlekettik tabigi zoologiyalyk koryksha 1967 zhyly 29 karashada Shygys Қazakstan oblysy Samar audanynda 46 myn ga aumakta ujymdastyrylgan Қulazhon korykshasyZhalpy maglumatAudany46 myn gaҚurylgan uakyty1967Ornalasuy48 32 16 s e 83 54 27 sh b 48 53786347 s e 83 90738995 sh b 48 53786347 83 90738995 G O Ya Koordinattar 48 32 16 s e 83 54 27 sh b 48 53786347 s e 83 90738995 sh b 48 53786347 83 90738995 G O Ya T El ҚazakstanAjmakShygys Қazakstan oblysyAudanSamar audanyҚulazhon korykshasyҚulazhon korykshasyLua error Module Wikidata media ishindegi 4 zholynda attempt to concatenate local value a nil value Geografiyalyk ornyҚoryksha Zajsan ojpatynyn soltүstik batysynda ornalaskan Қyzylkum kumdy massivinin kop boligin zhәne Zajsan ojpatynyn soltүstik batysyndagy Қulazhon ozeninin tomengi agysynyn angaryn alyp zhatyr Shygysynda Buktyrma su kojmasynyn su zhelisimen shektelgen Zher bederiZher bederi zheldin әserinen tүzilgen zhazyk zhәne bekimegen kumshagyldardan turatyn akkumulyatty zhazyk allyuvijli eroziyaly terrasalardan turatyn Қulazhon zhajylmasynda әr tүrli shoptesin osken shalgyn kumshagyldardyn arasynda zhagalauynda kamys pen koga osken Қaznak Қambar Қarasu t b kishigirim kolderi ornalaskan FlorasyҚiyakZhүzgin Қorykshanyn osimdik zhamylgysy aluan tүrli sholge tәn butalar men zhartylaj butalar 19 gasyrdyn zhartysynda zhojylyp ketken Katonkaragaj karagajly orman kaldyktary Қulazhon ozeninin zhajylmasynda batpakty shalgyndar tәn Қorykshada zhogary satydagy osimdikterdin 200 ge zhuyk tүri osedi Olardyn kopshiligi sholdi osimdikterdin aluan tүrlerinin okilderi ajgyr kiyak taspa zhusan astyk tukymdastar sherkez Butalardan akaciya zhүzgin arsha Қumdar arasynda zhagasynda kamys koga osken usak kolder bar Қazakstannyn Қyzyl kitabyna engen tүrler taspa Potanin kumdakshobi Fedchenko zhauylshasy Shtejnberg taspasy tiyntak riyan kәrikyz Zajsan laksasy Lyudvig kurtkashashy daragүl kyzgaldagy tүpti zhua kau sasyr Ajmakta sirek kezdesetin osimdik tүri kәdimgi karagaj FaunasyZhorga duadakBatbat kesirtkesi Sүtkorektiler faunasy 20 tүr Zajsan ojpatynyn tүr kuramynyn үshten bir boligin kurajdy Sholdi zherge bejim tүrler basym kulakty kirpi karsak kosayaktar turleri Munda kystau үshin sany birneshe zhүzge zhetetin elikter keledi Қosmekendilerdin eki tүri kәdimgi kurbaka zhәne sүjirtumsyk baka meken etedi Bauyrymen zhorgalaushylardyn 6 tүri bar tүrli tүsti kesirtke sekirkish kesitrke kәdimgi kalkantumsyk zhylan kәdimgi sarybas zhylan zhәne zajsandyk batbat kesirtke үlken koz kesirtke Қustardyn 80 ge zhuyk tүrleri bar olar eki tirshilik ortasyna bajlanysty taralgan kumdar arasynda boztorgajlar sur shil bodene mekendejdi sirek kezdesetinder sur tyrna akbas tyrna duadak bezgeldek bakaltak kyran karakus Batpakty ozen zhajylmasynda suksyrlyr karamojyn suksyr surzhakty suksyr үlken suksyr үlken әupildek үlken akkutan kokkutan sur kaz baryldauyk үjrek zhalpaktumsyk үjrek konyr үjrek zhәne t b Zhanuarlar dүniesinin kejbir tүrleri Қazakstannyn Қyzyl kitabyna engizilgen zajsandyk batbat kesirtke үlken koz kesirtke kyzgylt birkazan bujra birkazan kara degelek kishi akkutan shikyldak kaz kutumsyk kaz dala kyrany bүrkit sur tyrna akbas tyrna duadak bezgeldek majkujrykty ergezhejli kosayak Қoryksha aumagynda sirek kezdesetin tүr dala mysygy DerekkozderҚazakstan tabigaty Enciklopediya Bas red B Ө Zhakyp Almaty Қazak enciklopediyasy ZhShS 2011 T Z 304 bet ISBN 9965 893 64 0 T Z ISBN 9965 893 19 5