Каскор

ҚазАзот АҚ– Қазақстанның кешенді өнеркәсіп орындарының бірі.

«ҚазАзот» АҚ
Түрі	Акционерлік қоғам
Құрылды	1959
Орналасуы	Ақтау
Басты адамдары	(бас директоры)
Саласы	Азоттық
Өнімі	Аммиак, аммиак селитрасы
Сайты	www.kazazot.kz

Тарихы

1959 жылы құрылған.

Алғашқыда Каспий аймақтық тау-кен металлургия комбинаты өндірістік бірлестігі деп аталды. Қарақияның жер бетіне жақын орналасқан уранды кенішін қорғаныс үшін кәдеге жарату мақсатымен жіберілген кеншілердің алғашқы отряды екі жерге: негізгі бөлігі қазіргі Ақтауда орналасқан Каспий теңізінің Қолтық аймағына, қалғаны уранды Қарақия кеніші ойпаңына жайғасты. Кеншілер күрекпен және қайламен 240 м тереңдікке дейін шахта қазып, құрамында уран, фосфор тұздары бар кен өндіруді жолға қойды. Кейін кенді ашық әдіспен экскаваторлармен өндіру игерілді.

• Бастапқы кездері комбинат 475, 19 пошта жәшігі, “”, “Гурьев-20 кенті” деген атпен аталды.

• Қарақияның кен байыту жұмыстары түбекке жеткізілген әскери химиялық зертханаларда және тәжірибелік-өнеркәсіптік қондырғыда жүргізілді. Бертін келе осы екеуінің негізінде Кен байыту фабрикасы және Кешенді химия-гидрометаллургия зауыты бой көтерді. Өнеркәсіп аймағын дамыту “” салумен ұштастырылды.

• Араға уақыт салып, комбинаттың азот-түк, машина жасау, күкірт қышқылы және жөндеу-механикалық зауыттары, теміржол көлігі және жөндеу-құрылыс басқармалары, 2 автобаза, ғылыми-зерттеу өндірістік зертханасы, “” тіс пастасы фирмасы сияқты бөлімшелері ірге тепті. Комбинаттың Жөндеу-механикалық зауытында металдардың кез келген түрін тез қорытып, дәл құю әдісі игеріліп, 30 түрлі маркалы болат пен қорытпалардан жасалған жабдықтар қайтадан қалпына келтірілді.

• Ал 1990 жылдан бастап тұңғыш рет лазер өнеркәсіптік кешені орнатылып, іске қосылды. Азот-түк зауыты 20 ғасырдың 80-жылдары жобалық қуатына жетіп, жылына 4 млн. тонна минералды тыңайтқыш шығара бастады. Зауыт нитрофосфаттан басқа шаруашылықта өте жоғары бағаланатын аммофос пен нитроаммофос сияқты тыңайтқыштар өндіруді жолға қойды. Аммофостың қоректік құрамы 64%-ға жетіп, мемлекет сапа белгісін алды. Қазіргі кезеңде мұнда өндіріс көлемін ұлғайтпастан және жұмысшылардың санын арттырмастан жылына 5 млн. т-ға дейін өнім шығарылады. Ғылыми-зерттеу өндірістік зертханасында 400-ге тарта мамандардың қатарында Мемлекеттік сыйлықтың иегерлері бар. Маңғыстау кенішінен фосфор, күкірт, скандий сияқты сирек кездесетін элементтердің 14 түрін айырып алу технологиясы өндіріске енгізілді. Комбинат ұжымы бұрын қорғаныс саласына қызмет етіп келген өндіріс кешенін біртіндеп халық тұтынатын тауарлар өндіру жағына икемдей бастады. Кейін шаңырақ көтерген Машина жасау зауыты мен “Дикфа” тіс пастасы фирмасы осындай қадамның жемісі. Бұларға “Конструктор”, “Шанс”, “Литейщик”, “Айна” сияқты мемлекеттік шағын кәсіпорындар қосылды.

1992 жылы кәсіпорынның атауы «Каскор» АҚ Химиялық кешені болып ауыстырылды.

1998 жылы «Каскор-Химкомплекс» ЖШС құрылды.

1998-2004 жылдары Қазақстан Республикасындағы өнеркәсіптік нысандарын жекешелендіру кезінде «АКТАЛ Ltd» ЖШС Ақтау қаласындағы Прикаспий Тау Металлургиялық Комбинатының химиялық тізбесінің зауыттарын сатып алды.

«ҚазАзот» ЖШС 2005 жылы Азот-түк зауытының мүліктік кешенінің негізінде құрылды.

2013 жылы «Аммиак, азот қышқылы және аммиак селитрасы өндірісін қайта құру және жаңғырту» бағдарламасы жүргізілді.

2015 жылы «ҚазАзот» ЖШС филиалы « кен орнында табиғи газ өндірісін бастады.

2016 жылы «ҚазАзот» ЖШС түрлендіру арқылы «ҚазАзот» АҚ болып қайта құрылды.

Дереккөздер

1. «Қазақстан»: Ұлттық энцклопедия / Бас редактор Ә. Нысанбаев – Алматы «Қазақ энциклопедиясы» Бас редакциясы, 1998 ISBN 5-89800-123-9, IV том