Хайят Тахрир аш-Шам

Хайят Тахрир аш-Шам (ХТШ; араб. هيئة تحرير الشام; қаз. Левантты азат ету ұйымы) — сүнниттік исламшыл (салафиттік) топ, Сирия азаматтық соғысына қатысушы.

Хайят Тахрир аш-Шам
Хайят Тахрир аш-Шам ресми туы
Құрылуы:	28 қараша 2017 жылы
Мүшелерінің саны:	12 000–15 000
Штаб-пәтері:
Жақтастары:	Мемлекеттер  Түркия Құрылымдар
Қарсыластары:	Мемлекеттер  Сирия  Иран  АҚШ  Ресей  Түркия Құрылымдар Хезболла Ислам мемлекеті Аль-Каида

Тарихы

Ұйым 2017 жылғы 28 қаңтарда (бұрынғы Фронт ан-Нусра), , , және топтарының бірігуі нәтижесінде құрылған. Жарияланғаннан кейін қосымша топтар мен жеке тұлғалар да қосылды. Қазіргі уақытта біріккен топты және бұрынғы көшбасшылары басқарады, дегенмен жоғарғы қолбасшылықта басқа топтардың өкілдері де бар. Кейіннен Ансар ад-Дин мен Нур ад-Дин әз-Зенки Тахрир аш-Шамнан бөлініп кетті.

Хайят Тахрир аш-Шам құрылғаннан кейін оның жақтастарына қарсы бірқатар кісі өлтірулер орын алды. Бұған жауап ретінде ХТШ билігін нығайтқан Аль-Каиданың адал топтарына қарсы репрессиялар жүргізді. Сол уақыттан бері ХТШ «сирияландыру» бағдарламасын жүзеге асыруда, оның мақсаты — тұрақты азаматтық әкімшілік құру, қызметтер көрсету, гуманитарлық ұйымдармен байланыс орнату және құқықтық тәртіпті сақтау. Тахрир аш-Шамның стратегиясы Сириядағы аумақтық бақылауды кеңейту, басқару жүйесін орнату және халықтың қолдауын мобилизациялауға негізделген. 2017 жылы ХТШ келіссөздері аясында бітімгерлік келісіміне сәйкес, Солтүстік-Батыс Сирияда патруль жасауға рұқсат берді. Бұл саясат оны Аль-Каиданың Сириядағы қанаты қақтығысқа алып келді. 2022 жылы ХТШ шамамен 6000-нан 15 000-ға дейін мүшесі бар деп есептелді.

2018 жылы 31 мамырда АҚШ Мемлекеттік департаменті бұл ұйымды террористік ұйым деп таныды.

2018 жылы тамызда Түркия бұл ұйымды террористік ұйым деп таныды. Соған қарамастан, түрік әскері ұйыммен ынтымақтастығын жалғастырып, оларды Сириядағы Аль-Каида, Ислам мемлекеті және басқа да жихадтық қарулы топтардың қалдықтарына қарсы күресте одақтас ретінде қарастырды.

2020 жылы 4 маусымда шешімімен бұл топ террористік деп танылып, Ресей аумағында тыйым салынды.

Құрылымы

Хайят Тахрир аш-Шамға кіретін топтар:

• Джебхат Фатх аш-Шам
• Ансар аш-Шам
• Джейш-аль-Мухаджирин валь-Ансар
• Аджнад аль-Кавказ
• Катаиб Ибад ар-Рахман
• Мальхама Тактикал
• Лива аль-Хакк
• Джейш ас-Сунна
• Кавафиль Шухада
• Лива Аббас
• «Орталық таудың еркін адамдары»
• Сарая Аль-Акса
• Катиба Асвад аль-Харб
• Джаамат Фурсан аль Сунна
• Джемати Албан
• Лива Тамкин
• Катиба Ахмад Афсана
• Катиба Талибан
• Лива шахид Мухаммад аль-Асфурах
• Асаад аль-Хиляфа
• Лива Абу Ислам
• Лива аль-Хаттаб
• Лива Хузайфа ибн аль-Яман
• Катиба Фурсан аш-Шам
• Катиба Рия аль Джаннат
• Джамаат Г’ураба
• Катиба Таухид уаль-джихад

Дереккөздер

1. Al Qaeda and allies announce 'new entity' in Syria | FDD's Long War Journal (en-US) (28 қаңтар 2017).(қолжетпейтін сілтеме)
2. Staff, Reuters. Syria Islamist factions, including former al Qaeda branch, join forces: statement (28 қаңтар 2017). Тексерілді 24 наурыздың 2021.
3. New component split from "Hay'at Tahrir al-Sham" (en-GB) (9 ақпан 2018).(қолжетпейтін сілтеме)
4. Nour e-Din a-Zinki defects from HTS, citing unwillingness to end rebel infighting (en-US).(қолжетпейтін сілтеме)
5. Amendments to the Terrorist Designations of al-Nusrah Front (en-US).
6. Containing Transnational Jihadists in Syria’s North West | Crisis Group  (ағыл.) (7 March 2023).
7. Key characteristics of Turkish use of Syrian armed proxies | Strategies of Turkish proxy warfare in northern Syria.
8. Единый федеральный список организаций, в том числе иностранных и международных организаций, признанных в соответствии с законодательством Российской Федерации....(қолжетпейтін сілтеме)