Шаржау Әбдірұлы Әбдіров (20 желтоқсан 1933 — 3 шілде 1997) — кеңестік, қарақалпақ микробиолог-ғалым, алапеске қарсы күрес, сондай-ақ Арал аймағының экология мәселелері саласындағы маманы, Нүкіс мемлекеттік университетінің бірінші ректоры, академик, Өзбекстан Ғылым академиясының вице-президенті.
Шаржау Әбдірұлы Әбдіров | |
Шаржау әйелімен бірге | |
Туған күні | |
---|---|
Туған жері | Қараөзек, Қарақалпақстан АКСР, РКФСР |
Қайтыс болған күні | |
Қайтыс болған жері | |
Азаматтығы | |
Ғылыми аясы | |
Альма-матер | Ташкент мемлекеттік медицина институты |
Несімен белгілі | микробиолог-ғалым |
Өмірбаяны
Шаржау Әбдірұлы Әбдіров Қараөзек ауылында қызметкердің отбасында дүниеге келген. 1955-ші жылы Ташкент мемлекеттік медицина институтының санитарлы-гигиеналық факультетін бітірген. Қарақалпақстанда микробиология ғылымының негізін салушы бола отырып, 1961 жылы осы мамандық бойынша кандидаттық, 1972 жылы докторлық диссертация қорғады.
1961-ші жылдан бастап ғылыми мекемелерде түрлі жауапты қызметтерде болды. 1969–1976-шы жылдары Қарақалпақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрі болып, денсаулық сақтау мекемелерінің жұмысын жақсартуға, олардың материалдық-техникалық базасын нығайтуға, жаңа ауруханалар салуға көп күш салып, еңбек етті.
1976-шы жылдан бастап Шаржау Әбдіров тоғыз жыл Нүкіс мемлекеттік университетінің ректоры болып, кейін республикаға танымал болған талантты кадрларды тәрбиелеуге зор үлес қосты.
1985–1996-шы жылдары Өзбекстан Ғылым Академиясының Жаратылыстану ғылымдары институтында, Алапес ауруының ғылыми-зерттеу институтында басшылық қызметтерде болды, осы Академияның эксперименталдық және клиникалық медицина институты Қарақалпақстан бөлімінің директоры болып жұмыс істеді.
1995-ші жылы Өзбекстан Республикасы Ұлы Мәжілісінде қоршаған ортаны және табиғатты қорғау комитетінің төрағасы болып сайланды. 1996-шы жылдан бастап Өзбекстан Ғылым академиясының вице-президенті, осы Академияның Қарақалпақстан бөлімі төралқасының төрағасы болды.
Ол 1997-ші жылы 3-ші шілдеде 64 жасында шығармашылық күш-қуаты қайнаған шағында дүниеден өтті.
Ісі
“ | Н.Н. Жуков-Вережников (Медицина ғылымдары академиясының академигі, КСРО-дағы иммунологиялық бағыттың негізін қалаушы): Ш.Ә. Әбдіров тұжырымдамалары, үлкен көлемді деректік материалдарға, ғылымдағы жаңа сөзге, денсаулық сақтау тәжірибесіне жетістіктерді енгізудегі үдеменің қуатты қозғалтқышына негізделген | ” |
Әбдіров Қарақалпақстан микробиология ғылымының негізін салушы. Оның ғылыми қызметі Өзбекстан Ғылым академиясы Қарақалпақстан бөлімінің қабырғасында басталып, 1962 жылы микробиологиялық лаборатория ұйымдастырды. Білімі бойынша дәрігер Ш.А. Әбдіров Қарақалпақстан Республикасында микробиология, иммунология және генетика саласындағы көпсалалы жалпы теориялық зерттеулердің негізін салушы болды. Су қоймаларының санитарлық-биологиялық жағдайына байланысты академиялық мәселелер шеңберінде залалсыз микробтардың рөлін зерттеуден бастап, Ш.А. Әбдіров генетикалық деңгейде адам ағзасының залалды микробактериялармен қарым-қатынасының мәселелері бойынша ауқымды зерттеулер ұйымдастырады. Заманауи биологиялық әдістерді қолдана отырып, ол басқа қызметкерлермен бірге су қоймаларының жалпы сипаттамаларын зерттеу, антропогендік әсердегі су қоймаларының биологиялық өзін-өзі тазарту механизмдерін ұғыну бойынша көптеген жұмыстарды атқарды.
“ | С.Н. Румянцев (Медицина ғылымдары академиясының академигі, жетекші иммунолог): «Ш.Ә.Әбдіровтің идеялары иммуногенетиканың дамуына лайықты үлес қосты, ғалымдардың үлкен тобына серпін мен ойға азық болды» | ” |
Өзбекстан тері-венерология ғылыми-зерттеу институты филиалының директоры бола тұрып, Ш.Ә. Әбдіров паразиттік аурулардың, әсіресе алапес, туберкулез, тырысқақ сияқты өзіндік аурулардың иммуногенетика мәселелерін зерттеудің кешенді бағдарламасын жасады.
Ш.Ә. Әбдіров 1987 жылы Өзбекстан Республикасы Денсаулық сақтау министрлігіне қарасты Қарақалпақ клиникалық-эксперименталдық медицина ғылыми-зерттеу институтын ұйымдастыруға белсене атсалысты, қазіргі кезде Арал өңірінің экологиялық және медициналы-биологиялық мәселелері бойынша ең ірі үйлестіруші аймақтық орталығы болып табылады.
“ | В.Ф. Шубин, Ю.В. Первухин: "Ш. Әбдіров жүргізген және оның еңбектерінде жинақталған иммуногенетикалық зерттеулер отандық және шетелдік лепрологиядағы елеулі оқиға болып табылады. Оның идеясы ғалымдарды жақын болашақта зерттеудің ең маңызды және келешегі бар бағыттарға бағыттайды". | ” |
Оның ғалым ретіндегі таланты педагогикалық және ұйымдастырушылық қызметімен тамаша үйлесті. Әсіресе 1976-1985 жылдары аймақта бірінші Нүкіс мемлекеттік университетін басқарғанда, оның басшылығымен нағыз кадрлардың ұстаханасына айналған кезде айқын көрінді. Оның ұдайы назарында білікті мамандар даярлау мәселесі тұрды. «Микробиология» мамандығы бойынша 30-дан астам дипломант дайындады. Оның жетекшілігімен 7 адам кандидаттық диссертация қорғады, 4 докторлық диссертацияға ғылыми кеңесші болды.
Ш. Әбдіровтың ғылыми және ғылыми-педагогикалық қызметі шамамен 35 жылды құрайды. Осы уақыт ішінде 130-дан астам ғылыми еңбектер, оның ішінде 14 монография, 6 әдістемелік нұсқау шығарды.
Ол соңғы 5 жыл бойы Ұлы Мәжілістің Экология жөніндегі мемлекеттік комитетін басқарды, Өзбекстан Республикасы Ғылым академиясы Қарақалпақстан бөлімшесінің төрағасы болды.
Ш.Әбдіров Қарақалпақстан Республикасы Жоғарғы Кеңесінің 8, 9, 10, 12-шақырылымдары депутаты ретінде қоғамдық-саяси жұмыстарға белсене араласып, Қоршаған ортаны және табиғатты қорғау комитетін басқарып, Арал теңізі жағалауы тұрғындарының экология мәселелері мен әлеуметтік-экологиялық мәселелерін шешу жөніндегі заңнамалық актілері Қарақалпақстан Республикасының экономикалық және әлеуметтік дамуына зор үлес қосты. Өзбекстан Республикасы және Қарақалпақстан Республикасы Мемлекеттік сыйлықтарының лауреаты.
1994 жылдан бастап медициналық зерттеулер мен медициналық іс-шараларды ұйымдастырудан басқа, Өзбекстан Республикасы Ұлы Мәжілістің депутаты ретінде қоршаған орта және табиғатты қорғау комитетін басқарды, экология және Қарақалпақстан тұрғындарының мәселелерін шешу бойынша заңнамалық актілерді дайындауға белсенді қатысты.
Нүкісте Қарақалпақ мемлекеттік университетінің ғимаратынан басталатын көше, сондай-ақ «Меруерт» қайырымдылық ғылыми-мәдени қоры оның есімімен аталды.
Ғылыми еңбектері
1959 жылы
- Характеристика сапрофитных нейсерий человека. - Нукус, Каракалпакгосиздат., 1959. - 23.
- Neisseria mucosus и процессы слизеобразования в группе нейсерий // Изв. АН УзССР. Сер. мед. - 1959. №2. с. 50-56
- Пигментообразование у нейсерий // Медиц.журн. Узбекистана. - 1959. №5. с. 44-48
- Серологическая характеристика сапрофитных нейсерий // Мед.журн. Узбекистана. - 1959. №7. с. 44-49
1960 жылы
- Характеристика сапрофитных нейсерий человека. Автореферат кандидатской диссертации. - Ташкент, 1960. 17 с.
1961 жылы
- Дифференциация сапрофитных нейсерий // сб. научных трудов Ташкентского мед.ин-та. - Ташкент, 1961. Т.1. с. 253-258
1962 жылы
- Микрофлора внутричерепных абсцессов // Мед.журн.Узбекистана. - 1962. №8 с. 57-62. Совместно с К.Д. Миразизовым, В.И. Рахимовой, П.Ф. Самсоновым, Ш.Н. Халтаевым.
- Некоторые особенности эпидемиологии острых желудочно-кишечных инфекций в Каракалпакской АССР (1950-1961 гг.) // Вестник Каракалпакского филиала АН УзССР. - 1962. №4. с. 33-38. Совместно с З.В. Скребеньковой
1963 жылы
- К вопросу организации борьбы с лепрой в Каракалпакской АССР // Межреспубликанской конференции по вопросам профилактики, лечения, диспансерного обслуживания больных лепрой. Тезис докл. - Астрахань, 1963. с. 3-5. Совместно с Н.Д. Каданцевым.
1965 жылы
- Макау кеселин емлеуге болады. - Нукус: Каракалпакстан, 1965. с. 25
- Микробиологическая и гидрохимическая характеристика некоторых водоисточников правобережья дельты Амударьи (Сообщение №1) // Вестник Каракалпакского филиала АН УзССР - 1965. №4. с. 33-41. Совместно с Л.Г. Константиновой, Н.С. Сагидуллаевым
1966 жылы
- Микробиологическая и гидрохимическая характеристика некоторых водоисточников правобережья Низовьев дельты Амударьи (Сообщение №21) // Вестник Каракалпакского филиала АН УзССР - 1966. с. 40-46. Совместно с Н.С. Сагидуллаевым, Л.Г. Константиновой
- Санитарно-бактериологическая характеристика некоторых водоисточников дельты Аму-Дарьи // Вестник Каракалпакского филиала АН УзССР. - 1966. №3. с. 38-42
- Микробиологическая характеристика водоисточников левобережья дельты Амударьи // Вестник Каракалпакского филиала АН УзССР - 1966. №2. с. 36-40
1967 жылы
- Значение активной модификации реакции связывания комплемента для диагностики лепры // Материалы юбилейной конференции. - Ташкент, 1967. с. 57-58
- Состояние и перспективы борьбы с лепрой в Каракалпакской АССР // Тезисы докл. лепрологов и дермато-венерологов ККАССР. - Нукус, 1967. с. 3-4. Совместно с Р.А. Бабаназаровым, Н.Д. Каданцевым.
- Состояние и перспективы научных работ по лепре // Там же. - с. 2-3
- Амбулаторное лечение больных лепрой в УзССР // Там же. - с. 3-4. Совместно с Н.Н. Ивановой, Г.Н. Чучелиным, В.С. Сайфутдиновой.
- К вопросу амбулаторного лечения больных лепрой в Каракалпакской АССР // Там же. - с. 4-5. Совместно с Н.И. Ивановой, В.С. Сайфутдиновой, Г.Н. Чучелиным.
- Применение культуры клеток с целью выращивания микробактерий лепры // Там же. - с. 14-15
1968 жылы
- Вопросы культивирования возбудителя лепры человека и крыс. - Нукус: Каракалпакия, 1968. 84 с.
- К вопросу изучения эффективности амбулаторного лечения больных лепрой в УзССР // Матер. науч.-практ. конф. лепрологов КК АССР. - Нукус. 1968. с. 20-24. Совместно с Н.Н. Ивановой, Г.Н. Чучелиным, С.С. Сайфутдиновой
Дереккөздер
- Газета «Вести Каракалпакстана» № 54 (16188) 5 июля 1997 г.
- Абдиров Чаржау // Академия наук Узбекской ССР. - 1983. - с. 505
- Ким А. Жас илимпаз // "Жас Ленинши". 1960 / 14 окт. № 83 с. 4
- Молодой медик // Редакция газеты "Медик". 1960. 21 окт. №16. с. 1
- Шарманов Т.Ш. О почетных членах общества микробиологов и эпидемиологов Казахстана (о Абдирове Ч.). Докл. Научн. Конф., посвящ. 150-летию со дня рождения Пастера. Алма-Ата, 1973. с. 6
- Бекбасов А. Талант, отданный науке // Советская Каракалпакия. 1979. с. 6
- Бекбасов Б., Константинова Л.Г. Признание заслуг ученых автономной республики // Вестн. КК ФАН АН УзССР. 1979. №4. с. 106-107
- Дни науки в НГУ // Редакция газеты "Советская Каракалпакия". 1979. 18 мая. с. 4
- Мусабаев И.К. Тяжелый недуг побежден // Правда Востока. 1981. 25 окт.
- О работе чл.кор. АН УзССР Ч. Абдирова по лепре.
- Константинова Л.Г. 50 лет Ч.А. Абдирову // Вестн. КК ФАН АН УзССР. 1983. №4. с. 92-94
- Ещанов Т.Б. , Константинова Л.Г. Илим шынларына паруаз / Нукус университети, 1983, 23 дек. №39. с. 2
- Дербенева Ф. Из плеяды энтузиастов // Советская Каракалпакия. 1983. 21 дек. с. 4
- Бржеский Б. Ауыл академиги // "Знамя труда". 1984. 6 сент. с. 4
- Абдиров Чаржау Абдирович (К 50-летию со дня рождения) // Редкол. журн. "Вестн. дерматологии и венерологии". М.: Медицина. 1984. №9. с. 39
- Чаржау Абдирович Абдиров (К 50-летию со дня рождения) // Редкол. Мед.журн. Узбекистана. Ташкент. 1984. №5. с. 76-77
- Назаров Е. Признание труда ученых // Советская Каракалпакия. 1989. 14 окт. с. 3
- Учреждена общественная организация // Каракалпакское отделение УзТАГ. "Советская Каракалпакия", 1989. 22 февр. с. 5
- Дербенева Ф. Новые горизонты ученых // Советская Каракалпакия. 1990. 1 янв. №1. с. 6
- Ещанов Т.Б. Илимнин кыйын жолында // Еркин Каракалпакстан, 1990, 1991. 13 нояб. №218
- Кутлыклаймыз // Редакция газеты "Совет Каракалпакстаны". 1990. 1 янв. №1. с. 4
- Тамыры терен, козге тускен шынар // "Еркин Каракалпакстан" газетасы, 2003. 25 ноябрь, 2 бет
- Тамыры терен шынар еди. (Еске алыу топламы) // КМУ баспаханасы, Нукус, 2003
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Sharzhau Әbdiruly Әbdirov 20 zheltoksan 1933 3 shilde 1997 kenestik karakalpak mikrobiolog galym alapeske karsy kүres sondaj ak Aral ajmagynyn ekologiya mәseleleri salasyndagy mamany Nүkis memlekettik universitetinin birinshi rektory akademik Өzbekstan Ғylym akademiyasynyn vice prezidenti Sharzhau Әbdiruly ӘbdirovSharzhau әjelimen birgeTugan kүni20 zheltoksan 1933 1933 12 20 Tugan zheriҚaraozek Қarakalpakstan AKSR RKFSRҚajtys bolgan kүni3 shilde 1997 1997 07 03 63 zhas Қajtys bolgan zheriNүkis ӨzbekstanAzamattygy KSRO ӨzbekstanҒylymi ayasymikrobiologiyaAlma materTashkent memlekettik medicina institutyNesimen belgilimikrobiolog galymӨmirbayanySharzhau Әbdiruly Әbdirov Қaraozek auylynda kyzmetkerdin otbasynda dүniege kelgen 1955 shi zhyly Tashkent memlekettik medicina institutynyn sanitarly gigienalyk fakultetin bitirgen Қarakalpakstanda mikrobiologiya gylymynyn negizin salushy bola otyryp 1961 zhyly osy mamandyk bojynsha kandidattyk 1972 zhyly doktorlyk dissertaciya korgady 1961 shi zhyldan bastap gylymi mekemelerde tүrli zhauapty kyzmetterde boldy 1969 1976 shy zhyldary Қarakalpakstan Respublikasy Densaulyk saktau ministri bolyp densaulyk saktau mekemelerinin zhumysyn zhaksartuga olardyn materialdyk tehnikalyk bazasyn nygajtuga zhana auruhanalar saluga kop kүsh salyp enbek etti 1976 shy zhyldan bastap Sharzhau Әbdirov togyz zhyl Nүkis memlekettik universitetinin rektory bolyp kejin respublikaga tanymal bolgan talantty kadrlardy tәrbieleuge zor үles kosty 1985 1996 shy zhyldary Өzbekstan Ғylym Akademiyasynyn Zharatylystanu gylymdary institutynda Alapes auruynyn gylymi zertteu institutynda basshylyk kyzmetterde boldy osy Akademiyanyn eksperimentaldyk zhәne klinikalyk medicina instituty Қarakalpakstan boliminin direktory bolyp zhumys istedi 1995 shi zhyly Өzbekstan Respublikasy Ұly Mәzhilisinde korshagan ortany zhәne tabigatty korgau komitetinin toragasy bolyp sajlandy 1996 shy zhyldan bastap Өzbekstan Ғylym akademiyasynyn vice prezidenti osy Akademiyanyn Қarakalpakstan bolimi toralkasynyn toragasy boldy Ol 1997 shi zhyly 3 shi shildede 64 zhasynda shygarmashylyk kүsh kuaty kajnagan shagynda dүnieden otti Isi N N Zhukov Verezhnikov Medicina gylymdary akademiyasynyn akademigi KSRO dagy immunologiyalyk bagyttyn negizin kalaushy Sh Ә Әbdirov tuzhyrymdamalary үlken kolemdi derektik materialdarga gylymdagy zhana sozge densaulyk saktau tәzhiribesine zhetistikterdi engizudegi үdemenin kuatty kozgaltkyshyna negizdelgen Әbdirov Қarakalpakstan mikrobiologiya gylymynyn negizin salushy Onyn gylymi kyzmeti Өzbekstan Ғylym akademiyasy Қarakalpakstan boliminin kabyrgasynda bastalyp 1962 zhyly mikrobiologiyalyk laboratoriya ujymdastyrdy Bilimi bojynsha dәriger Sh A Әbdirov Қarakalpakstan Respublikasynda mikrobiologiya immunologiya zhәne genetika salasyndagy kopsalaly zhalpy teoriyalyk zertteulerdin negizin salushy boldy Su kojmalarynyn sanitarlyk biologiyalyk zhagdajyna bajlanysty akademiyalyk mәseleler shenberinde zalalsyz mikrobtardyn rolin zertteuden bastap Sh A Әbdirov genetikalyk dengejde adam agzasynyn zalaldy mikrobakteriyalarmen karym katynasynyn mәseleleri bojynsha aukymdy zertteuler ujymdastyrady Zamanaui biologiyalyk әdisterdi koldana otyryp ol baska kyzmetkerlermen birge su kojmalarynyn zhalpy sipattamalaryn zertteu antropogendik әserdegi su kojmalarynyn biologiyalyk ozin ozi tazartu mehanizmderin ugynu bojynsha koptegen zhumystardy atkardy S N Rumyancev Medicina gylymdary akademiyasynyn akademigi zhetekshi immunolog Sh Ә Әbdirovtin ideyalary immunogenetikanyn damuyna lajykty үles kosty galymdardyn үlken tobyna serpin men ojga azyk boldy Өzbekstan teri venerologiya gylymi zertteu instituty filialynyn direktory bola turyp Sh Ә Әbdirov parazittik aurulardyn әsirese alapes tuberkulez tyryskak siyakty ozindik aurulardyn immunogenetika mәselelerin zertteudin keshendi bagdarlamasyn zhasady Sh Ә Әbdirov 1987 zhyly Өzbekstan Respublikasy Densaulyk saktau ministrligine karasty Қarakalpak klinikalyk eksperimentaldyk medicina gylymi zertteu institutyn ujymdastyruga belsene atsalysty kazirgi kezde Aral onirinin ekologiyalyk zhәne medicinaly biologiyalyk mәseleleri bojynsha en iri үjlestirushi ajmaktyk ortalygy bolyp tabylady V F Shubin Yu V Pervuhin Sh Әbdirov zhүrgizgen zhәne onyn enbekterinde zhinaktalgan immunogenetikalyk zertteuler otandyk zhәne sheteldik leprologiyadagy eleuli okiga bolyp tabylady Onyn ideyasy galymdardy zhakyn bolashakta zertteudin en manyzdy zhәne keleshegi bar bagyttarga bagyttajdy Onyn galym retindegi talanty pedagogikalyk zhәne ujymdastyrushylyk kyzmetimen tamasha үjlesti Әsirese 1976 1985 zhyldary ajmakta birinshi Nүkis memlekettik universitetin baskarganda onyn basshylygymen nagyz kadrlardyn ustahanasyna ajnalgan kezde ajkyn korindi Onyn udajy nazarynda bilikti mamandar dayarlau mәselesi turdy Mikrobiologiya mamandygy bojynsha 30 dan astam diplomant dajyndady Onyn zhetekshiligimen 7 adam kandidattyk dissertaciya korgady 4 doktorlyk dissertaciyaga gylymi kenesshi boldy Sh Әbdirovtyn gylymi zhәne gylymi pedagogikalyk kyzmeti shamamen 35 zhyldy kurajdy Osy uakyt ishinde 130 dan astam gylymi enbekter onyn ishinde 14 monografiya 6 әdistemelik nuskau shygardy Ol songy 5 zhyl bojy Ұly Mәzhilistin Ekologiya zhonindegi memlekettik komitetin baskardy Өzbekstan Respublikasy Ғylym akademiyasy Қarakalpakstan bolimshesinin toragasy boldy Sh Әbdirov Қarakalpakstan Respublikasy Zhogargy Kenesinin 8 9 10 12 shakyrylymdary deputaty retinde kogamdyk sayasi zhumystarga belsene aralasyp Қorshagan ortany zhәne tabigatty korgau komitetin baskaryp Aral tenizi zhagalauy turgyndarynyn ekologiya mәseleleri men әleumettik ekologiyalyk mәselelerin sheshu zhonindegi zannamalyk aktileri Қarakalpakstan Respublikasynyn ekonomikalyk zhәne әleumettik damuyna zor үles kosty Өzbekstan Respublikasy zhәne Қarakalpakstan Respublikasy Memlekettik syjlyktarynyn laureaty 1994 zhyldan bastap medicinalyk zertteuler men medicinalyk is sharalardy ujymdastyrudan baska Өzbekstan Respublikasy Ұly Mәzhilistin deputaty retinde korshagan orta zhәne tabigatty korgau komitetin baskardy ekologiya zhәne Қarakalpakstan turgyndarynyn mәselelerin sheshu bojynsha zannamalyk aktilerdi dajyndauga belsendi katysty Nүkiste Қarakalpak memlekettik universitetinin gimaratynan bastalatyn koshe sondaj ak Meruert kajyrymdylyk gylymi mәdeni kory onyn esimimen ataldy Ғylymi enbekteri1959 zhyly Harakteristika saprofitnyh nejserij cheloveka Nukus Karakalpakgosizdat 1959 23 Neisseria mucosus i processy slizeobrazovaniya v gruppe nejserij Izv AN UzSSR Ser med 1959 2 s 50 56 Pigmentoobrazovanie u nejserij Medic zhurn Uzbekistana 1959 5 s 44 48 Serologicheskaya harakteristika saprofitnyh nejserij Med zhurn Uzbekistana 1959 7 s 44 49 1960 zhyly Harakteristika saprofitnyh nejserij cheloveka Avtoreferat kandidatskoj dissertacii Tashkent 1960 17 s 1961 zhyly Differenciaciya saprofitnyh nejserij sb nauchnyh trudov Tashkentskogo med in ta Tashkent 1961 T 1 s 253 258 1962 zhyly Mikroflora vnutricherepnyh abscessov Med zhurn Uzbekistana 1962 8 s 57 62 Sovmestno s K D Mirazizovym V I Rahimovoj P F Samsonovym Sh N Haltaevym Nekotorye osobennosti epidemiologii ostryh zheludochno kishechnyh infekcij v Karakalpakskoj ASSR 1950 1961 gg Vestnik Karakalpakskogo filiala AN UzSSR 1962 4 s 33 38 Sovmestno s Z V Skrebenkovoj 1963 zhyly K voprosu organizacii borby s leproj v Karakalpakskoj ASSR Mezhrespublikanskoj konferencii po voprosam profilaktiki lecheniya dispansernogo obsluzhivaniya bolnyh leproj Tezis dokl Astrahan 1963 s 3 5 Sovmestno s N D Kadancevym 1965 zhyly Makau keselin emleuge bolady Nukus Karakalpakstan 1965 s 25 Mikrobiologicheskaya i gidrohimicheskaya harakteristika nekotoryh vodoistochnikov pravoberezhya delty Amudari Soobshenie 1 Vestnik Karakalpakskogo filiala AN UzSSR 1965 4 s 33 41 Sovmestno s L G Konstantinovoj N S Sagidullaevym 1966 zhyly Mikrobiologicheskaya i gidrohimicheskaya harakteristika nekotoryh vodoistochnikov pravoberezhya Nizovev delty Amudari Soobshenie 21 Vestnik Karakalpakskogo filiala AN UzSSR 1966 s 40 46 Sovmestno s N S Sagidullaevym L G Konstantinovoj Sanitarno bakteriologicheskaya harakteristika nekotoryh vodoistochnikov delty Amu Dari Vestnik Karakalpakskogo filiala AN UzSSR 1966 3 s 38 42 Mikrobiologicheskaya harakteristika vodoistochnikov levoberezhya delty Amudari Vestnik Karakalpakskogo filiala AN UzSSR 1966 2 s 36 40 1967 zhyly Znachenie aktivnoj modifikacii reakcii svyazyvaniya komplementa dlya diagnostiki lepry Materialy yubilejnoj konferencii Tashkent 1967 s 57 58 Sostoyanie i perspektivy borby s leproj v Karakalpakskoj ASSR Tezisy dokl leprologov i dermato venerologov KKASSR Nukus 1967 s 3 4 Sovmestno s R A Babanazarovym N D Kadancevym Sostoyanie i perspektivy nauchnyh rabot po lepre Tam zhe s 2 3 Ambulatornoe lechenie bolnyh leproj v UzSSR Tam zhe s 3 4 Sovmestno s N N Ivanovoj G N Chuchelinym V S Sajfutdinovoj K voprosu ambulatornogo lecheniya bolnyh leproj v Karakalpakskoj ASSR Tam zhe s 4 5 Sovmestno s N I Ivanovoj V S Sajfutdinovoj G N Chuchelinym Primenenie kultury kletok s celyu vyrashivaniya mikrobakterij lepry Tam zhe s 14 15 1968 zhyly Voprosy kultivirovaniya vozbuditelya lepry cheloveka i krys Nukus Karakalpakiya 1968 84 s K voprosu izucheniya effektivnosti ambulatornogo lecheniya bolnyh leproj v UzSSR Mater nauch prakt konf leprologov KK ASSR Nukus 1968 s 20 24 Sovmestno s N N Ivanovoj G N Chuchelinym S S SajfutdinovojDerekkozderGazeta Vesti Karakalpakstana 54 16188 5 iyulya 1997 g Abdirov Charzhau Akademiya nauk Uzbekskoj SSR 1983 s 505 Kim A Zhas ilimpaz Zhas Leninshi 1960 14 okt 83 s 4 Molodoj medik Redakciya gazety Medik 1960 21 okt 16 s 1 Sharmanov T Sh O pochetnyh chlenah obshestva mikrobiologov i epidemiologov Kazahstana o Abdirove Ch Dokl Nauchn Konf posvyash 150 letiyu so dnya rozhdeniya Pastera Alma Ata 1973 s 6 Bekbasov A Talant otdannyj nauke Sovetskaya Karakalpakiya 1979 s 6 Bekbasov B Konstantinova L G Priznanie zaslug uchenyh avtonomnoj respubliki Vestn KK FAN AN UzSSR 1979 4 s 106 107 Dni nauki v NGU Redakciya gazety Sovetskaya Karakalpakiya 1979 18 maya s 4 Musabaev I K Tyazhelyj nedug pobezhden Pravda Vostoka 1981 25 okt O rabote chl kor AN UzSSR Ch Abdirova po lepre Konstantinova L G 50 let Ch A Abdirovu Vestn KK FAN AN UzSSR 1983 4 s 92 94 Eshanov T B Konstantinova L G Ilim shynlaryna paruaz Nukus universiteti 1983 23 dek 39 s 2 Derbeneva F Iz pleyady entuziastov Sovetskaya Karakalpakiya 1983 21 dek s 4 Brzheskij B Auyl akademigi Znamya truda 1984 6 sent s 4 Abdirov Charzhau Abdirovich K 50 letiyu so dnya rozhdeniya Redkol zhurn Vestn dermatologii i venerologii M Medicina 1984 9 s 39 Charzhau Abdirovich Abdirov K 50 letiyu so dnya rozhdeniya Redkol Med zhurn Uzbekistana Tashkent 1984 5 s 76 77 Nazarov E Priznanie truda uchenyh Sovetskaya Karakalpakiya 1989 14 okt s 3 Uchrezhdena obshestvennaya organizaciya Karakalpakskoe otdelenie UzTAG Sovetskaya Karakalpakiya 1989 22 fevr s 5 Derbeneva F Novye gorizonty uchenyh Sovetskaya Karakalpakiya 1990 1 yanv 1 s 6 Eshanov T B Ilimnin kyjyn zholynda Erkin Karakalpakstan 1990 1991 13 noyab 218 Kutlyklajmyz Redakciya gazety Sovet Karakalpakstany 1990 1 yanv 1 s 4 Tamyry teren kozge tusken shynar Erkin Karakalpakstan gazetasy 2003 25 noyabr 2 bet Tamyry teren shynar edi Eske alyu toplamy KMU baspahanasy Nukus 2003