Шүрілдектер (лат. Charadrius) – татреңтәрізділер отрядының бір туысы. Бұл құстардың дене тұрқы 15 – 25 см, мойны, аяғы қысқа, тұмсығы түзу, аса ұзын болмайды. Арқасы сұрғылт немесе саз түстес, бауыры ақ, кейбіреуінің жемсауында көлденең орналасқан жирен жолағы болады. Қанаты үшкір. Жерде жақсы жүгіреді. Жер шарында кең тараған (Антарктикада ғана кездеспейді), 23 түрі бар. Қазақстанның барлық аймақтарында кездесетін 7 түрі:
Шүрілдектер | ||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| ||||||||||||||
Aegialites / Aegialitis |
- ()
- шаушүрілдек ()
- жуантұмсық шүрілдек ()
- ()
- сарысағақ шүрілдек ()
- ()
- теңіз шүрілдегі ()
Жиі кездесетін шау шүрілдектің дене тұрқы 18 см-дей, салм. 30 – 40 г. Тұмсығы қысқа, аяғы да онша ұзын емес. Арқасы қоңыр сұр, бауыры – ақ, басы, мойны және жемсауы – қара ала. Жер бауырлай ұшады, шапшаң жүгіреді, малта тастардың арасынан оларды байқау оңай емес. Ұсақ жәндіктермен қоректенеді. Жыл құсы. Қазақстанға наурыздың ортасында ұшып келіп, жерді шұңқырлап, төсенішсіз ұя жасайды. Ондағы 4 ала жұмыртқаны ата-енесі кезек басып, 24 – 26 күнде балапан шығарады. Жылына 2 рет жұмыртқалайды. Қыркүйектің аяғында қыстау үшін Африка мен Азияның оңтүстігіне ұшып кетеді.
Галерея
Видео
Сілтемелер
"Қазақ Энциклопедиясы", 9 том
Дереккөздер
Бұл мақаланы Уикипедия сапа талаптарына лайықты болуы үшін уикилендіру қажет. |
Бұл — орнитология бойынша мақаланың бастамасы. Бұл мақаланы толықтырып, дамыту арқылы, Уикипедияға көмектесе аласыз. |
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Shүrildekter lat Charadrius tatrentәrizdiler otryadynyn bir tuysy Bul kustardyn dene turky 15 25 sm mojny ayagy kyska tumsygy tүzu asa uzyn bolmajdy Arkasy surgylt nemese saz tүstes bauyry ak kejbireuinin zhemsauynda koldenen ornalaskan zhiren zholagy bolady Қanaty үshkir Zherde zhaksy zhүgiredi Zher sharynda ken taragan Antarktikada gana kezdespejdi 23 tүri bar Қazakstannyn barlyk ajmaktarynda kezdesetin 7 tүri ShүrildekterDүniesi ZhanuarlarZhamagaty HordalylarTaby ҚustarSaby TatrentәrizdilerTukymdasy Kishi tukymdasy Tegi Charadrius Linnej 1758Aegialites AegialitisShүrildektin zhumyrkalary shaushүrildek zhuantumsyk shүrildek sarysagak shүrildek teniz shүrildegi Zhii kezdesetin shau shүrildektin dene turky 18 sm dej salm 30 40 g Tumsygy kyska ayagy da onsha uzyn emes Arkasy konyr sur bauyry ak basy mojny zhәne zhemsauy kara ala Zher bauyrlaj ushady shapshan zhүgiredi malta tastardyn arasynan olardy bajkau onaj emes Ұsak zhәndiktermen korektenedi Zhyl kusy Қazakstanga nauryzdyn ortasynda ushyp kelip zherdi shunkyrlap tosenishsiz uya zhasajdy Ondagy 4 ala zhumyrtkany ata enesi kezek basyp 24 26 kүnde balapan shygarady Zhylyna 2 ret zhumyrtkalajdy Қyrkүjektin ayagynda kystau үshin Afrika men Aziyanyn ontүstigine ushyp ketedi Galereyakargyly shүrildek Charadrius hiaticula keltetumsyk shүrildek Charadrius mongolus sarysagak shүrildek Charadrius asiaticus shaushүrildek Charadrius dubius zhuantumsyk shүrildek Charadrius leschenaultii Video source source source source ShүrildekSiltemeler Қazak Enciklopediyasy 9 tomDerekkozderBul makalany Uikipediya sapa talaptaryna lajykty boluy үshin uikilendiru kazhet Bul ornitologiya bojynsha makalanyn bastamasy Bul makalany tolyktyryp damytu arkyly Uikipediyaga komektese alasyz