Шаушүрілдек (лат. Charadrius dubius) — татреңтәрізділер отрядының шүрілдектер туысынын шағын денелі құс, денесінің ұзындығы 14-15 см, массасы 31-46 кг, қанатын 32-48 см аралығында қозғайды. Көп тараған аймағы Солтүстік Африка, Еуразия, Атлант, Үнді, Тынық мұхиттарының аралдарын мекендейді. Су жағасын, тірі жан аз аймақты мекен еткенді көздейді. Ал, жұбын тапқан мезетте, жерді айнала қозғалып жуандалған дыбыс шырқайды.
Шаушүрілдек | ||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
(IUCN3.1) | ||||||||||||||
| ||||||||||||||
Charadrius dubius , 1786 |
Қазақстанда барлық жерге таралған. Малтатасты және құмдауыт қайраңдарға ұялайды. Көбінше тұқымын колония құру арқылы орналастырады. Оны жерге, кішігірім ойыс аймақтарға, ашық жерлерге құрады.
Көбінше сәуір мен маусым айлар арасында жұмыртқа туады. Жұмыртқасының төрт түсі бар: палевті, ақ, құмды және тоқ түсті дақты. Жұмыртқа үстін күндіз аналық жынысты зуек басса, түнде аталық жынысты зуек басады. Балапан 24-27 күн ішінде жұмыртқаны жарып шығады. Жас зуектар 30 күннен кейін ғана ұшуға бейім болады. Қауіп төнген мезетте зуек домалақ пішінге айналып, жерде жатады, содан соң ғана ұшып кетеді.
Көбінше жәндіктермен, яғни бунақденелілермен, омыртқасыз жануарлармен қоректенеді.
Дереккөздер
- Charadrius dubius. Version 2013.2. (2012). Тексерілді, 26 қараша 2013.
- Құстар.Мектеп энциклопедиясы,2010,Ковшарь Анатолий Федорович,ISBN 978-601-282-168-0, 352 бет, Алматы: Атамұра
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Shaushүrildek lat Charadrius dubius tatrentәrizdiler otryadynyn shүrildekter tuysynyn shagyn deneli kus denesinin uzyndygy 14 15 sm massasy 31 46 kg kanatyn 32 48 sm aralygynda kozgajdy Kop taragan ajmagy Soltүstik Afrika Euraziya Atlant Үndi Tynyk muhittarynyn araldaryn mekendejdi Su zhagasyn tiri zhan az ajmakty meken etkendi kozdejdi Al zhubyn tapkan mezette zherdi ajnala kozgalyp zhuandalgan dybys shyrkajdy Shaushүrildek IUCN3 1 Dүniesi Zhamagaty Taby Saby Tukymdasy Tegi CharadriusTүri C dubiusCharadrius dubius 1786Charadrius dubius curonicus Қazakstanda barlyk zherge taralgan Maltatasty zhәne kumdauyt kajrandarga uyalajdy Kobinshe tukymyn koloniya kuru arkyly ornalastyrady Ony zherge kishigirim ojys ajmaktarga ashyk zherlerge kurady Kobinshe sәuir men mausym ajlar arasynda zhumyrtka tuady Zhumyrtkasynyn tort tүsi bar palevti ak kumdy zhәne tok tүsti dakty Zhumyrtka үstin kүndiz analyk zhynysty zuek bassa tүnde atalyk zhynysty zuek basady Balapan 24 27 kүn ishinde zhumyrtkany zharyp shygady Zhas zuektar 30 kүnnen kejin gana ushuga bejim bolady Қauip tongen mezette zuek domalak pishinge ajnalyp zherde zhatady sodan son gana ushyp ketedi Kobinshe zhәndiktermen yagni bunakdenelilermen omyrtkasyz zhanuarlarmen korektenedi DerekkozderCharadrius dubius Version 2013 2 2012 Tekserildi 26 karasha 2013 Қustar Mektep enciklopediyasy 2010 Kovshar Anatolij Fedorovich ISBN 978 601 282 168 0 352 bet Almaty Atamura