Хоккайдо (жапон. 北海道 «солтүстiк теңiзге жол», 1868 жылға дейін Иессо, Эдзо, Матсмай) — Жапонияның ірі төрт аралының бірі. Көлемі жағынан Хонсю аралынан кейінгі екінші орында, аумағы 77,7 мың км2. Жағалауын Тынық мұхит, Охота және Жапон теңіздерінің суы шайып жатады. Хонсю аралынан Цугару, Сахалиннен Лаперуз бұғаздарымен бөлінген. Жағалауы тектоникалық жарылымдарға сәйкес келеді, аз тілімделген. Солтүстік-батыстан және солтүстік-шығыстан келетін тау тізбектері аралдың орта тұсында түйіседі. Солтүстік-шығыс жанартау тізбегі Курил жанартау доғасының жалғасы. Орталық бөлігінде биік орталық массив орналасқан ( , 2290 м). Ең ірі Ишикари ойпаты Осима түбегін аралдың басқа бөлігінен оқшаулайды. Оның жағаларын шектейтін жарылымдарды бойлап әрекетті жанартаулар (Усу, т.б.) орналасқан. Климаты қоңыржай, муссондық. Қысы Азия муссонының әсеріне байланысты суық. Қаңтардың орташа температурасы –3 — 11°С. Жазда келетін Тынық мұхит муссоны да температураны төмендетеді. Шілденің орташа температурасы 17 — 21°С. Орташа жылдық жауын-шашын мөлшері 800 — 1500 миллиметр. Қыста қар жауады. Күзде тайфун жиі өтеді. Ірі өзендері — Исикари және Тесионың суы мол, су энергиясына бай. Лагуна және жанартау көлдері (Сарома, Куттяро, Сикоцу) таралған. Жерінің 60% орманды: солтүстігінің көпшілік бөлігін қылқан жапырақты (Сахалин майқарағайы, Хоккайдо шыршасы), оңтүстігін жалпақ жапырақты (емен, шамшат, үйеңкі) ормандар жапқан. Теңіз жағалауы ойпаттарын шалғындар мен батпақтар алып жатыр. Хоккайдо Жапонияның ағаш және ағаш өнімдерін дайындайтын негізгі ауданы. Тас көмір, мұнай, күкірт, темір кентастары өндіріледі. Ірі қалалары — Саппоро, .
Хоккайдо жапон. 北海道 | |
Сипаттамасы | |
---|---|
Ауданы | 83 400 км² |
Ең биік нүктесі | 2290 м |
Тұрғындар (2010 жыл) | 5 500 000 адам |
Халық тығыздығы | 65,947 адам/км² |
Орналасуы | |
43° с. е. 142° ш. б. / 43° с. е. 142° ш. б. (G) (O) (Я)Координаттар: 43° с. е. 142° ш. б. / 43° с. е. 142° ш. б. (G) (O) (Я) | |
Аралды шаятын акваториялар | Охота теңізі, Жапон теңізі, Тынық мұхит |
Ел | Жапония |
Аймақ | |
Хоккайдо Ортаққорда |
Дереккөздер
- «Қазақстан»: Ұлттық энцклопедия / Бас редактор Ә. Нысанбаев – Алматы «Қазақ энциклопедиясы» Бас редакциясы, 1998 жыл, ISBN 5-89800-123-9, II том
Бұл мақаланы Уикипедия сапа талаптарына лайықты болуы үшін уикилендіру қажет. |
Бұл — мақаланың бастамасы. Бұл мақаланы толықтырып, дамыту арқылы, Уикипедияға көмектесе аласыз. Бұл ескертуді дәлдеп ауыстыру қажет. |
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Hokkajdo zhapon 北海道 soltүstik tenizge zhol 1868 zhylga dejin Iesso Edzo Matsmaj Zhaponiyanyn iri tort aralynyn biri Kolemi zhagynan Honsyu aralynan kejingi ekinshi orynda aumagy 77 7 myn km2 Zhagalauyn Tynyk muhit Ohota zhәne Zhapon tenizderinin suy shajyp zhatady Honsyu aralynan Cugaru Sahalinnen Laperuz bugazdarymen bolingen Zhagalauy tektonikalyk zharylymdarga sәjkes keledi az tilimdelgen Soltүstik batystan zhәne soltүstik shygystan keletin tau tizbekteri araldyn orta tusynda tүjisedi Soltүstik shygys zhanartau tizbegi Kuril zhanartau dogasynyn zhalgasy Ortalyk boliginde biik ortalyk massiv ornalaskan 2290 m En iri Ishikari ojpaty Osima tүbegin araldyn baska boliginen okshaulajdy Onyn zhagalaryn shektejtin zharylymdardy bojlap әreketti zhanartaular Usu t b ornalaskan Klimaty konyrzhaj mussondyk Қysy Aziya mussonynyn әserine bajlanysty suyk Қantardyn ortasha temperaturasy 3 11 S Zhazda keletin Tynyk muhit mussony da temperaturany tomendetedi Shildenin ortasha temperaturasy 17 21 S Ortasha zhyldyk zhauyn shashyn molsheri 800 1500 millimetr Қysta kar zhauady Kүzde tajfun zhii otedi Iri ozenderi Isikari zhәne Tesionyn suy mol su energiyasyna baj Laguna zhәne zhanartau kolderi Saroma Kuttyaro Sikocu taralgan Zherinin 60 ormandy soltүstiginin kopshilik boligin kylkan zhapyrakty Sahalin majkaragajy Hokkajdo shyrshasy ontүstigin zhalpak zhapyrakty emen shamshat үjenki ormandar zhapkan Teniz zhagalauy ojpattaryn shalgyndar men batpaktar alyp zhatyr Hokkajdo Zhaponiyanyn agash zhәne agash onimderin dajyndajtyn negizgi audany Tas komir munaj kүkirt temir kentastary ondiriledi Iri kalalary Sapporo Hokkajdo zhapon 北海道SipattamasyAudany83 400 km En biik nүktesi2290 mTurgyndar 2010 zhyl 5 500 000 adamHalyk tygyzdygy65 947 adam km Ornalasuy43 s e 142 sh b 43 s e 142 sh b 43 142 G O Ya Koordinattar 43 s e 142 sh b 43 s e 142 sh b 43 142 G O Ya T Araldy shayatyn akvatoriyalarOhota tenizi Zhapon tenizi Tynyk muhitEl ZhaponiyaAjmakHokkajdoHokkajdoHokkajdo OrtakkordaDerekkozder Қazakstan Ұlttyk encklopediya Bas redaktor Ә Nysanbaev Almaty Қazak enciklopediyasy Bas redakciyasy 1998 zhyl ISBN 5 89800 123 9 II tom Bul makalany Uikipediya sapa talaptaryna lajykty boluy үshin uikilendiru kazhet Bul makalanyn bastamasy Bul makalany tolyktyryp damytu arkyly Uikipediyaga komektese alasyz Bul eskertudi dәldep auystyru kazhet